Trong phiên thảo luận tổ sáng 4/11 về hai dự án Luật sửa đổi bổ sung một
số điều của Luật thuế tiêu thụ đặc biệt và Luật thuế, nhiều ý kiến cho
rằng cần có chính sách tốt để khuyến khích phát triển công nghiệp hỗ
trợ, tuy nhiên các đại biểu quan tâm đến việc hỗ trợ phải đi đúng hướng,
đúng mục đích.
Tạo đột phá
Chính sách tốt được cho rằng sẽ tạo ra đột phá để phát triển công nghiệp hỗ trợ.
Tại tổ Hà Nội, đại biểu Nguyễn Quốc Bình nhận xét muốn tạo đột phá để
phát triển công nghiệp hỗ trợ thì cần thiết phải xây dựng được một hệ
thống chính sách thuế minh bạch, rõ ràng, dễ áp dụng. “Có như vậy mới
tạo thuận lợi cho các nhà đầu tư và sau đó sẽ tiến hành hậu kiểm. Nếu
xây dựng phương án phức tạp ngay từ ban đầu thì sẽ khó thu hút để phát
triển công nghiệp hỗ trợ, giảm năng lực cạnh tranh với các nước trong
khu vực và dễ bị lỡ mất cơ hội này,” đại biểu này nhấn mạnh.
Đại biểu Bùi Văn Cường (đoàn Gia Lai) đồng tình với đề xuất bổ sung quy
định ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp đối với công nghiệp hỗ trợ. Đại
biểu cho rằng, phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ là giải pháp quan
trọng, giúp các ngành sản xuất trong nước chủ động được nguồn nguyên vật
liệu, phụ tùng, linh kiện, phụ kiện đầu vào, chủ động lựa chọn được nhà
cung cấp, giảm chi phí sản xuất, giảm giá thành, tăng năng lực cạnh
tranh, nhất là tránh được sự lệ thuộc vào nguồn cung nước ngoài là điều
kiện quan trọng để hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam trụ vững và phát triển
trong hội nhập kinh tế quốc tế; đủ điều kiện để hưởng các ưu đãi về thuế
quan khi các hiệp định tự do thương mại đã ký kết và có hiệu lực.
Thời gian qua, để khuyến khích phát triển những lĩnh vực trọng tâm của
ngành công nghiệp hỗ trợ, Chính phủ đã quyết định một số chính sách ưu
đãi, khuyến khích. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp nước ngoài cho rằng, tỷ
lệ cung ứng nguyên phụ liệu trong nước của một số ngành kinh tế trọng
điểm tại Việt Nam hiện nay rất thấp.
Đại biểu cũng ủng hộ việc để chính sách ưu đãi thuế khuyến khích đúng
các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ cần ưu tiên sản xuất. Qua đó, phát huy
lợi thế cạnh tranh, khả năng sản xuất trong nước và tiềm năng xuất khẩu,
khả năng tham gia vào chuỗi sản xuất toàn cầu hay tham gia chuỗi sản
xuất cung ứng sản phẩm, thiết bị cho các công ty đa quốc gia.
Chính phủ đã trình Quốc hội quy định tại dự thảo Luật các tiêu chí,
nguyên tắc xác định sản phẩm công nghiệp hỗ trợ ưu tiên phát triển được
ưu đãi thuế để áp dụng cho những dự án đầu tư sản xuất sản phẩm công
nghiệp hỗ trợ gồm sản phẩm công nghiệp hỗ trợ cho công nghệ cao theo quy
định của Luật công nghệ cao; sản phẩm công nghiệp hỗ trợ cho sản xuất
sản phẩm cơ khí chế tạo và sản phẩm công nghiệp hỗ trợ cho linh kiện
điện tử, phụ tùng, cơ khí ôtô; sản phẩm công nghiệp hỗ trợ cho dệt may,
da giày là những sản phẩm phụ tùng, linh kiện, phụ kiện mà trong nước
chưa sản xuất được hoặc sản xuất được nhưng chưa đạt được tiêu chuẩn
chất lượng, kỹ thuật.
Tuy nhiên, đại biểu này cũng đề nghị Chính phủ cần rà soát kỹ về phạm
vi, đối tượng danh mục thuộc ngành công nghiệp hỗ trợ, bảo đảm tính bao
quát, toàn diện đối với ngành nghề, sản phẩm công nghiệp hỗ trợ cần
thiết ưu đãi, gắn với định hướng quy hoạch phát triển công nghiệp của
Việt Nam trong giai đoạn tới.
Để đảm bảo tính cụ thể, minh bạch của luật và tránh tình trạng luật
khung, luật ống, đại biểu đề nghị quy định ngay trong luật danh mục sản
phẩm công nghiệp hỗ trợ được hưởng chính sách ưu đãi này và làm rõ hơn
về tiêu chí “sản xuất được nhưng chưa đáp ứng được tiêu chuẩn chất lượng
kỹ thuật”.
Mũi tên phải trúng đích
Nhìn vấn đề ở một góc độ khác, đại biểu Phạm Huy Hùng kiến nghị khi áp
dụng ưu đãi thuế với doanh nghiệp hỗ trợ, phụ trợ cần rà soát kỹ danh
mục đối tượng trong diện được hỗ trợ và xem xét về mức độ cần thiết được
ưu đãi. Như vậy, các tiêu chí về lĩnh vực sản xuất, đáp ứng hiệu quả
đối với nhu cầu của xã hội cũng cần phải được tính đến thay vì chỉ nhắm
vào yếu tố “doanh nghiệp có vốn tối thiểu 12 tỷ đồng.” Trong trường hợp
xác định ưu tiên cho các doanh nghiệp có quy mô vốn như quy định thì
cũng cần làm rõ hơn các tiêu chí hoạt động và công nghệ.
Theo đại biểu Pham Huy Hùng, Việt Nam đang thực hiện tái cơ cấu nền kinh
tế, chuyển từ đầu tư theo chiều rộng sang chiều sâu thì cần chú trọng
đặc biệt về yếu tố công nghệ, khoa học, kỹ thuật chứ không thể chỉ căn
cứ vào số vốn đầu tư để xét ưu đãi. Mặt khác, thời gian ưu đãi dành cho
các doanh nghiệp hiện nay đang được đề xuất là 30 năm được cho là quá
dài.
Đại biểu này cho rằng không nên quy định “cứng” mà tùy nên xét theo từng
dự án cụ để có thời gian ưu đãi cụ thể và cũng chỉ nên khống chế tối đa
ở mức 15 năm là hợp lý. “Vòng đời thiết bị và dự án cũng thường chỉ là
30 năm. Bản thân các nhà đầu tư tính thời gian hoàn vốn cũng chỉ khoảng
từ 10-15 năm chứ ai dại gì thả vốn ra rồi đợi đến tận 30 năm,” đại biểu
Phạm Huy Hùng phân tích.
Thêm một vấn đề được đại biểu cảnh báo là cần làm rõ khái niệm thế nào
là dự án đặc biệt. Trên thực tế đã có rất nhiều dự án được thuyết trình
là lần đầu áp dụng tại Việt Nam và Đông Nam Á nhưng thực chất lại nhập
công nghệ lạc hậu của nước ngoài dù nó vẫn là “lần đầu” thật. Như vậy,
các dự án này chính là lừa đảo và cần phải đánh thuế thật nặng, đồng
thời có hình thức xử lý răn đe mạnh./.
(TTXVN)