Nhận thức tầm quan trọng của công tác nâng cao năng lực và hiệu quả quản lý nhà nước về hoạt động KH-CN, Sở KH-CN TPHCM tiếp tục hoàn thiện cơ chế pháp lý hướng các nghiên cứu khoa học gần gũi, dễ dàng ứng dụng vào thực tế hơn.

Điển hình là việc sửa đổi, bổ sung quy chế quản lý các chương trình, đề tài, dự án nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ TP, trong đó lồng ghép quy định về cơ chế đặt hàng nghiên cứu KH-CN. PGS-TS Phan Minh Tân cho rằng, cơ chế đặt hàng trong nghiên cứu khoa học là giải pháp gắn kết chặt chẽ giữa nghiên cứu khoa học và thực tiễn, đồng thời nâng cao hiệu quả ứng dụng các kết quả nghiên cứu.

Cụ thể, tỷ lệ đặt hàng nghiên cứu trong năm đầu tiên thực hiện cơ chế này là 21%. Nhiều công trình nghiên cứu nhanh chóng được áp dụng vào thực tế như Nghiên cứu ứng dụng radar xuyên đất, các giải pháp về chống kẹt xe, ô nhiễm môi trường…

Đi đôi với cơ chế đặt hàng nghiên cứu là phổ biến và bàn giao các kết quả sau nghiệm thu. Có 52 đề tài được chuyển giao cho các đơn vị ứng dụng trong lĩnh vực an ninh - quốc phòng, nông nghiệp - công nghiệp thực phẩm, công nghệ công nghiệp - tự động hóa… Đặc biệt, trong năm qua, Sở KH-CN đã ký hợp đồng chuyển giao 8 công nghệ từ kết quả nghiên cứu khoa học trị giá gần 8,8 tỷ đồng.

“Bên cạnh những công nghệ được chuyển giao cho các công ty trong nước như nghiên cứu thử nghiệm quy trình sản xuất tinh dầu trầm từ cây gió bầu, sở cũng tiến hành thương mại quốc tế các sản phẩm của mình như thiết kế lõi IP điều khiển…” - PGS-TS Phan Minh Tân chia sẻ.

Nhằm giảm bớt gánh nặng cho ngân sách nhà nước trong việc hỗ trợ nghiên cứu khoa học, sở đã tiếp tục thực hiện có hiệu quả cơ chế đồng đầu tư công trình nghiên cứu ứng dụng, đồng thời đẩy mạnh công tác đưa KH-CN về quận huyện, đến gần hơn với đời sống của người dân. Sở đã triển khai thực hiện 217 đề tài, dự án, trong đó 117 đề tài, dự án được nghiệm thu, đạt 34,18%.

Đây là kết quả vượt ngoài mong đợi nếu so với năm 2010 chỉ khoảng 29%. Đáng chú ý, có nhiều dự án được đầu tư xuyên suốt từ khâu nghiên cứu, hoàn thiện quy trình, đưa vào áp dụng trong sản xuất để thương mại hóa sản phẩm.

Nâng cao sức cạnh tranh của doanh nghiệp

Thứ trưởng Bộ KH-CN Trần Việt Thanh nhận định, để KH-CN tác động mạnh đến nền kinh tế thì phải lấy doanh nghiệp KH-CN làm trọng, trong đó tập trung vào nghiên cứu phát triển các sản phẩm công nghệ trọng điểm. Thực tế cho thấy, trong năm qua, TPHCM luôn đi đầu trong việc hỗ trợ doanh nghiệp tái cấu trúc, đổi mới công nghệ.

Tuy nhiên, để làm được điều đó, bản thân Sở KH-CN TPHCM phải tạo được một cơ chế thông thoáng cho cả doanh nghiệp lẫn nhà khoa học. Thứ trưởng Trần Việt Thanh nhìn nhận, hiện KH-CN tại TPHCM đang trên đà phát triển, hàng loạt các đề án, dự án, công trình trọng điểm đa dạng trên nhiều lĩnh vực được nghiên cứu, triển khai. Chính vì thế, khó có thể duy trì kiểu cơ chế chung chung cho tất cả. Nên chăng cần xây dựng mỗi chương trình, mỗi đề án một cơ chế để tránh bị rào cản cơ chế mà đứt gánh giữa đường.

Phó Chủ tịch UBND TPHCM Lê Mạnh Hà đặt hàng, trong thời gian tới, Sở KH-CN cần có lộ trình sớm cho ra đời cơ chế định giá và mua trọn gói các sản phẩm công nghệ thay cho tình trạng quyết toán phức tạp như hiện nay vì hiện các nhà khoa học đang phải phân trách nhiệm và thời gian dành cho công tác nghiên cứu và hoàn thiện các thủ tục nghiên cứu. Điều đó không đúng với chuyên môn của các nhà khoa học.

TƯỜNG HÂN - BÁ TÂN