Ông Nguyễn Thanh Quang – Giám đốc Sở NN&PTNT Quảng Nam cho rằng, thời gian qua công tác thông tin tuyên truyền về xây dựng NTM của các cấp chưa thường xuyên, rộng khắp, nội dung chưa phong phú. Vai trò chủ thể của người dân trong quá trình thực hiện chưa được phát huy cao, một bộ phận cán bộ và nhân dân còn biểu hiện tư tưởng trông chờ, ỷ lại. Sự chung sức, chung lòng xây dựng NTM đã được phát động nhưng việc thể hiện bằng hành động cụ thể, còn hạn chế. Cũng theo ông Quang, 3 năm nay, tại không ít địa phương việc xây dựng NTM còn nặng về xây dựng cơ bản, chưa tập trung cao cho khâu tổ chức chỉ đạo, hỗ trợ phát triển sản xuất. Công tác lập và phê duyệt đề án xây dựng xã NTM còn chậm. Việc chỉ đạo, điều hành của ban chỉ đạo một số địa phương chưa thật sự tập trung, thiếu quyết liệt, không cụ thể. Ngoài ra, sự phối hợp triển khai chương trình ở các cấp chưa đồng bộ, thiếu gắn kết, nhất là sự phối hợp của các phòng, ban chuyên môn cấp huyện trong việc thực hiện khâu quy hoạch. Đặc biệt, đề án của một số xã chưa đánh giá đúng thực trạng, nhiệm vụ đề ra chưa đảm bảo tính khả thi, chưa thể hiện được sự phát huy tối đa nội lực. Ông Quang nói: “Bộ mặt nông thôn của tỉnh qua 3 năm thực hiện chương trình đã có bước chuyển biến, nhất là tại 50 xã điểm nhưng nhìn chung vẫn chưa thực sự rõ nét. Ở nhiều nơi, công tác vệ sinh môi trường nông thôn chưa được chú trọng, một số tệ nạn xã hội vẫn còn diễn ra, khâu cải tạo vườn tạp và chỉnh trang vườn nhà còn hạn chế”.

Theo Chủ tịch UBND tỉnh Lê Phước Thanh, mặc dù đã có nhiều cố gắng nhưng thực tế cho thấy 3 năm nay, nguồn vốn của Trung ương, của tỉnh hỗ trợ, đầu tư cho xây dựng NTM trên địa bàn Quảng Nam vẫn còn thấp. Cạnh đó, các đơn vị liên quan chậm ban hành cơ chế, giải pháp lồng ghép những nguồn vốn từ các chương trình, dự án khác vào chương trình này và quy định mức hỗ trợ vốn để thực hiện theo Quyết định số 695/QĐ-TTg (ngày 8.6.2012) của Thủ tướng Chính phủ khiến nhiều địa phương lúng túng. Chủ tịch UBND tỉnh Lê Phước Thanh nói: “Hiện nay, bình quân số tiêu chí NTM đạt chuẩn trên một xã ở Quảng Nam đạt 5,98 tiêu chí/xã là còn rất thấp. Bởi mức bình quân của cả nước đã là 6,41 tiêu chí/xã. Sở dĩ có tình trạng trên là do khi bắt tay vào thực hiện chương trình này trên diện rộng, Quảng Nam có xuất phát điểm quá thấp”.

Ông Nguyễn Phú - Giám đốc Sở Xây dựng cho biết, tiến độ lập quy hoạch xây dựng xã NTM với 3 lĩnh vực chính là xây dựng, đất đai, sản xuất đến nay đã cơ bản hoàn chỉnh. Tuy nhiên, qua kiểm tra và đánh giá các kế hoạch do UBND cấp huyện đề ra nhằm thực hiện nghị quyết chuyên đề về xây dựng NTM của Huyện ủy các địa phương thì thời gian qua đều chậm trễ. Đặc biệt, tính sáng tạo, đột phá, phát huy đặc thù về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, văn hóa, phong tục tập quán của các hồ sơ quy hoạch còn hạn chế. Ông Phú nói: “Nhìn chung, chất lượng của đồ án quy hoạch chưa cao, nhất là quy hoạch kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch các loại rừng. Nguyên nhân chủ yếu là năng lực, nhân lực của từng đơn vị tư vấn chưa đáp ứng yêu cầu, sự vào cuộc của chính quyền địa phương và sự tham gia của người dân chưa mạnh mẽ. Cạnh đó, tính liên kết vùng xã, huyện trong quy hoạch xây dựng xã NTM cũng chưa hoàn chỉnh”...

Những giải pháp trọng tâm

Theo Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nguyễn Ngọc Quang, để việc thực hiện chương trình NTM mang lại hiệu quả, thời gian tới cần tiếp tục củng cố ban chỉ đạo cấp huyện, ban quản lý cấp xã, ban phát triển thôn. Cạnh đó, nhanh chóng kiện toàn bộ máy giúp việc từ tỉnh đến cơ sở. Đặc biệt, các đơn vị đã được giao nhiệm vụ khẩn trương tham mưu UBND tỉnh ban hành văn bản quy định mức hỗ trợ vốn từ ngân sách nhà nước cho những nội dung liên quan đến chương trình xây dựng NTM theo Quyết định số 695/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ và quy định danh mục các công trình quy mô nhỏ, kỹ thuật đơn giản được áp dụng cơ chế đặc thù theo Quyết định số 498/QĐ-TTg (ngày 21/3/2013) của Thủ tướng Chính phủ. Ngoài ra, các sở, ban, ngành được giao nhiệm vụ chỉ đạo thực hiện bộ 19 tiêu chí NTM phải tập trung phối hợp với UBND các huyện, thành phố khẩn trương rà soát, đánh giá từng chỉ tiêu của các tiêu chí do ngành mình phụ trách ở 206 xã trên địa bàn toàn tỉnh, đồng thời xây dựng cụ thể kế hoạch, lộ trình, giải pháp để tất cả các xã đạt chuẩn những tiêu chí đó.

Theo ông Nguyễn Thanh Quang, các địa phương cần triển khai thực hiện công tác quy hoạch xây dựng xã NTM theo đồ án đã được phê duyệt. Ông Quang nói: “Trước hết, phải tập trung thực hiện tốt khâu quản lý quy hoạch, kiểm tra chất lượng đồ án quy hoạch ở các xã, qua đó hướng dẫn điều chỉnh, bổ sung những nội dung cần thiết. Các xã đã phê duyệt đề án xây dựng NTM trước phê duyệt đồ án quy hoạch thì nay đối chiếu để điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp. Còn đối với những xã chưa lập và xây dựng đề án xây dựng NTM, cần căn cứ nội dung quy hoạch xã NTM được phê duyệt để thiết lập đề án”.

Ông Trần Công Quảng – Chủ tịch UBND xã Điện Quang (Điện Bàn) đề nghị trung ương, tỉnh, huyện cần tăng nguồn kinh phí hỗ trợ xây dựng NTM cho các địa phương. Trong đó, đầu tư thi công giao thông nội đồng, hệ thống kênh mương và điện phục vụ thủy lợi hóa đất màu là hết sức quan trọng, bởi đây là tiền đề để phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho cư dân nông thôn. Ông Quảng kiến nghị thêm: “Theo tôi, thời gian tới muốn tạo bước đột phá trong xây dựng NTM, phải đặc biệt chú trọng đến chất lượng nguồn nhân lực. Trong đó, đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ quản lý và chuyên môn cho đội ngũ cán bộ ở tuyến cơ sở là vô cùng cần thiết”. Những đề xuất của ông Quảng cũng là ý kiến của rất nhiều đại biểu dự hội nghị.

Nhiều ý kiến cũng cho rằng, trên cơ sở nội dung quy hoạch sản xuất được phê duyệt theo quy hoạch xây dựng xã NTM, thời gian tới các địa phương cần tập trung xây dựng, phê duyệt đề án phát triển sản xuất, tăng thu nhập cho cư dân nông thôn. Tiếp tục thực hiện công tác dồn điền đổi thửa ở những nơi có điều kiện, phấn đấu đến năm 2015 cơ bản hoàn thành công tác này với diện tích được dồn điền đổi thửa hơn 20.000 ha đất canh tác. Tuy nhiên, theo Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nguyễn Ngọc Quang, dồn điền đổi thửa bắt buộc phải gắn với việc tổ chức sản xuất theo hướng hàng hóa, đẩy mạnh liên doanh liên kết để nâng cao hiệu quả kinh tế trên một đơn vị diện tích và tạo đầu ra ổn định cho các mặt hàng nông sản.../.

Văn Sự (Báo Quảng Nam)