DIỆN BAO PHỦ BHXH, BHYT TIẾP TỤC TĂNG

Ước tính trong năm 2018, số người tham gia BHXH trong cả nước đã đạt trên 14,7 triệu người, chiếm khoảng 30,4% lực lượng lao động trong độ tuổi; số người tham gia bảo hiểm thất nghiệp đạt trên 12,6 triệu người, chiếm khoảng 26,2% lực lượng lao động trong độ tuổi; đặc biệt, tỷ lệ bao phủ BHYT tiếp tục có sự tăng trưởng và đã đạt độ bao phủ 88,5% dân số với trên 83,5 triệu người tham gia, vượt 3,3% so với chỉ tiêu Thủ tướng Chính phủ giao. Theo đó, cùng với việc mở rộng diện bao phủ BHXH, BHYT, số thu về quỹ BHXH, quỹ BHYT cũng không ngừng gia tăng với tổng số thu ước đạt trên 332.000 tỷ đồng, đạt 100,4% so với kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Số nợ giảm mạnh so với năm 2017, đạt mức thấp nhất từ trước đến nay, bằng 1,7% số phải thu. 

Công tác mở rộng đối tượng tham gia, giảm nợ đọng được triển khai đồng bộ với nhiều giải pháp như: Đẩy mạnh công tác truyền thông vận động tới từng đối tượng cụ thể; tiếp tục mở rộng hệ thống Đại lý thu BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình qua hệ thống bưu điện, bảo hiểm PVI...; tổ chức các cuộc hội thảo, hội nghị tuyên truyền, tọa đàm, đối thoại, thảo luận nhóm, tư vấn, phát tờ rơi… về chính sách BHXH, BHYT với người dân, người lao động ngay tại doanh nghiệp hoặc cộng đồng dân cư; chú trọng hội nghị đối thoại trực tiếp với người lao động và Nhân dân; tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị chức năng xác định số lao động thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc; chủ động phối hợp với ngành Kế hoạch - Đầu tư, Thuế… chia sẻ cơ sở dữ liệu để phân loại, vận động doanh nghiệp đăng ký tham gia BHXH, BHYT; phối hợp với Bưu điện và các hội, đoàn thể vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình; phối hợp với các ngành: Công an, Thanh tra, Lao động thương binh xã hội, Liên đoàn Lao động Việt Nam thanh tra, kiểm tra, trong đó, tăng cường công tác thanh tra đột xuất và công bố công khai những đơn vị, doanh nghiệp vi phạm pháp luật BHXH, BHYT. 

QUYỀN LỢI CỦA NGƯỜI THAM GIA BHXH, BHYT LUÔN ĐƯỢC ĐẢM BẢO

Quyền lợi của người tham gia BHXH, BHYT luôn được đảm bảo theo đúng quy định của pháp luật với trên 177 triệu lượt người được chi trả chi phí khám, chữa bệnh BHYT; 122.843 người hưởng BHXH hàng tháng (trong đó, hưởng lương hưu là 99.290 người); 810.033 người hưởng trợ cấp một lần (trong đó, hưởng chế độ BHXH một lần là 695.363 người); 9.750.393 lượt người hưởng chế độ ốm đau, thai sản, dưỡng sức phục hồi sức khỏe; 768.739 người hưởng chế độ BH thất nghiệp; 37.743 người hưởng hỗ trợ học nghề... Theo đó, số chi BHXH, BHYT, BH thất nghiệp toàn Ngành ước khoảng 308.228 tỷ đồng. Trong đó, chi BHXH từ nguồn ngân sách là 47.094 tỷ đồng, chi BHXH từ quỹ BHXH là 151.794 tỷ đồng; chi từ quỹ bảo hiểm thất nghiệp là 9.476 tỷ đồng; chi khám chữa bệnh BHYT 99.864 tỷ đồng.

Đặc biệt, chính sách BHXH, BHYT đã bảo đảm cuộc sống, sức khỏe cho gần 3,1 triệu người hưởng chế độ hưu trí và trợ cấp BHXH hàng tháng (trong đó có 2,6 triệu người nhận bằng tiền mặt, gần 500 nghìn người nhận qua tài khoản cá nhân). Những con số này cho thấy, các vấn đề của BHXH, BHYT đang ngày càng trở nên thiết thực với mỗi người, mỗi nhà. 

Cùng với đó, việc hoàn thiện chính sách, pháp luật BHXH, BHYT cũng mang lại nhiều quyền lợi hơn cho người tham gia: Luật BHXH năm 2014 chính thức có hiệu lực từ năm 2016, tuy nhiên, một số nội dung được thực hiện từ năm 2018. Đó là các quy định về thực hiện BHXH bắt buộc với lao động hợp đồng từ 1 đến 3 tháng, hỗ trợ người dân tham gia BHXH tự nguyện với các mức theo quy định: 30% mức đóng (theo chuẩn nghèo đa chiều) với nhóm thuộc hộ gia đình nghèo; 20% mức đóng với nhóm thuộc hộ cận nghèo; 10% mức đóng với nhóm khác. Một nội dung khác của Luật BHXH cũng chính thức được thực hiện trong năm 2018 là quy định về BHXH bắt buộc với người lao động là công dân người nước ngoài làm việc tại Việt Nam - thực hiện theo Nghị định số 143/2018/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 01/12/2018. 

Để đảm bảo bình đẳng hơn quyền lợi BHXH, Nghị định số 153/2018/NĐ-CP được Chính phủ ban hành ngày 07/11/2018, quy định chính sách điều chỉnh lương hưu đối với lao động nữ bắt đầu hưởng lương hưu trong giai đoạn từ năm 2018 đến năm 2021 có thời gian đóng BHXH từ đủ 20 năm đến 29 năm 6 tháng.

Nghị định số 146/2018/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn biện pháp thi hành một số điều của Luật BHYT với nhiều điểm mới nhằm bảo đảm quyền lợi khám, chữa bệnh BHYT cho người dân hiệu quả hơn như mở rộng diện tham gia ở một số nhóm đối tượng; điều chỉnh, bổ sung quyền lợi hưởng trong một số trường hợp; quy định chặt chẽ các nội dung phối hợp giữa cơ quan BHXH và các cơ sở khám, chữa bệnh… Trong năm 2018, về giá dịch vụ khám, chữa bệnh BHYT cũng có những thay đổi với Thông tư số 39/2018/TT-BYT của Bộ Y tế quy định về giá dịch vụ khám, chữa bệnh BHYT giữa các bệnh viện đồng hạng trên toàn quốc và hướng dẫn áp dụng, thanh toán chi phí khám, chữa bệnh trong một số trường hợp. Bên cạnh việc điều chỉnh về giá, Thông tư số 39 là một bước cụ thể hóa mạnh mẽ hơn lộ trình thực hiện tính đúng, tính đủ giá dịch vụ y tế khi cơ cấu cả tiền lương, ngạch bậc, chức vụ, các khoản phụ cấp. Cùng với đó, BHXH Việt Nam và 63/63 tỉnh, thành phố đã thực hiện đấu thầu thuốc tập trung giúp cho công tác quản lý và sử dụng thuốc khám chữa bệnh được an toàn, hợp lý, bảo vệ quyền lợi người bệnh BHYT.

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG PHỤC VỤ, CẢI CÁCH HÀNH CHÍNH

Xác định mục tiêu: Xây dựng ngành BHXH hiện đại, chuyên nghiệp, hướng tới sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp là một trong những chủ đề trọng tâm và xuyên suốt, năm 2018, toàn Ngành BHXH đã triển khai nhiều giải pháp nhằm tăng cường công tác cải cách thủ tục hành chính (TTHC), ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) vào các mảng hoạt động nghiệp vụ của Ngành.

Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ về cải cách TTHC, BHXH Việt Nam thường xuyên tiến hành rà soát, đơn giản hóa và cắt giảm TTHC trong các lĩnh vực của Ngành; đến nay đã cắt giảm xuống còn 28 thủ tục. Nhiều TTHC đã được rút ngắn thời gian giải quyết, như thời hạn cấp sổ BHXH từ 20 ngày, cấp thẻ BHYT từ 7 ngày xuống còn 5 ngày, và cấp lại thẻ BHYT ngay trong ngày đối với những trường hợp đang nằm viện hoặc không có thay đổi về thông tin...

Việc cập nhật, công bố, công khai TTHC được thực hiện theo đúng quy định, tất cả các TTHC đều được niêm yết công khai tại trụ sở BHXH cấp tỉnh, BHXH cấp huyện; thực hiện công bố công khai danh mục các TTHC trên Cổng Thông tin điện tử của BHXH Việt Nam, Trang tin điện tử của BHXH các tỉnh. Đồng thời, cập nhật lên cơ sở dữ liệu Quốc gia về TTHC, đảm bảo cho các tổ chức, cá nhân có thể dễ dàng tiếp cận, thuận tiện khi cần giải quyết công việc. Việc tiếp nhận và trả kết quả giải quyết TTHC được duy trì thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả theo 03 hình thức: qua bộ phận "Một cửa" tại trụ sở cơ quan BHXH, qua giao dịch điện tử (doanh nghiệp có thể nộp hồ sơ 24 giờ/ngày, 07 ngày/tuần) và qua dịch vụ bưu chính công ích (doanh nghiệp không phải trả phí). Qua đó, đã giúp tiết kiệm thời gian, chi phí đi lại, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp, người lao động khi tham gia giao dịch với cơ quan BHXH. Đồng thời, đưa vào vận hành Hệ thống Một cửa điện tử tập trung để quản lý, theo dõi trực tuyến toàn bộ quy trình nghiệp vụ, từ việc tiếp nhận hồ sơ đến thụ lý giải quyết, trả kết quả giải quyết TTHC, cảnh báo tình trạng hồ sơ sắp đến hạn, chậm muộn... 

Hệ thống công nghệ thông tin của BHXH được triển khai từ Trung ương tới 63 tỉnh, thành phố, 709 huyện và tất cả các cơ sở y tế; triển khai thực hiện giao dịch điện tử trên tất cả các lĩnh vực. Đến nay, số lượng dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 hiện có 19 dịch vụ với tổng số hồ sơ điện tử được tiếp nhận và giải quyết trực tuyến là 47,72 triệu hồ sơ.

Xây dựng, đưa vào sử dụng hệ thống phần mềm nghiệp vụ với mục tiêu tin học hóa toàn diện hoạt động nghiệp vụ của Ngành thống nhất từ Trung ương đến địa phương nhằm công khai, minh bạch hoạt động của cơ quan BHXH trên môi trường mạng, nâng cao năng lực hiệu quả phục vụ người dân và đơn vị sử dụng lao động. Đặc biệt trong đó, Hệ thống Thông tin giám định BHYT của Ngành đã kết nối tới hơn 12.000 cơ sở KCB BHYT từ tuyến xã đến Trung ương trên phạm vi toàn quốc (gần 100%), tiếp nhận hồ sơ KCB điện tử đề nghị thanh toán của hàng triệu lượt người KCB BHYT với tỷ lệ liên thông dữ liệu hàng tháng đạt trên 95%.
Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, luôn chủ động tiếp nhận mọi thông tin phản ánh của các tổ chức, cá nhân về tinh thần, thái độ phục vụ của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong toàn hệ thống, từ đó kịp thời có những điều chỉnh để nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân.

CÔNG TÁC CẤP, QUẢN LÝ SỔ BHXH, THẺ BHYT TIẾP TỤC ĐẠT NHIỀU THÀNH TỰU

Thực hiện Luật BHXH năm 2014, sau hơn 02 năm triển khai, năm 2018, BHXH Việt Nam đã cơ bản hoàn thành công tác bàn giao sổ BHXH toàn bộ trên 14 triệu người đang tham gia BHXH. Người lao động có thể chủ động nắm bắt việc thực hiện BHXH của bản thân mình đồng thời tích cực, chủ động hơn trong việc giám sát thực hiện quyền, lợi ích hợp pháp của mình về BHXH, BHYT. Trên cơ sở đó, BHXH Việt Nam đã rà soát, chuẩn hóa và quản lý tập trung dữ liệu về quá trình tham gia, thụ hưởng BHXH của trên 14 triệu người lao động đang tham gia BHXH. Trên cơ sở dữ liệu thông tin có được từ quá trình nỗ lực, rà soát kê khai thông tin về hộ gia đình tham gia BHYT, BHXH Việt Nam thực hiện đồng bộ với dữ liệu người đang tham gia BHXH, chuẩn hóa thông tin để cấp mã số BHXH duy nhất và thẻ BHYT của người dân được cấp theo mã số BHXH sẽ giúp người dân không phải đổi lại thẻ như các năm trước. Đây là cơ sở dữ liệu quan trọng để BHXH Việt Nam xây dựng kho dữ liệu quốc gia về an sinh xã hội; là nền tảng tiến tới việc cấp và sử dụng thẻ BHYT điện tử cho người dân, qua đó giảm khối lượng lớn công việc và nguồn kinh phí cho việc in, cấp lại thẻ BHYT hàng năm.

Việc bàn giao sổ BHXH mang lại nhiều ý nghĩa thiết thực: Người lao động chủ động hơn trong việc quản lý quá trình đóng - hưởng của bản thân; tham gia giám sát việc người sử dụng lao động và cơ quan BHXH thực hiện pháp luật BHXH cho mình; người sử dụng lao động tiết kiệm được chi phí, thời gian và nhân lực làm công tác quản lý sổ BHXH…

TRUYỀN THÔNG CHÍNH SÁCH ĐƯỢC ĐỔI MỚI, HƯỚNG MẠNH VỀ CƠ SỞ

Năm 2018, BHXH Việt Nam tập trung đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về BHXH, BHYT và BH thất nghiệp. Ngành cũng phối hợp với các Bộ, ngành; hội, đoàn thể; các cơ quan thông tấn, báo chí đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền theo hướng chuyên nghiệp hóa cả về nội dung và phương thức tiếp cận; tổ chức nhiều chương trình, hội nghị, hội thảo về chính sách BHXH, BHYT với quan điểm nội dung và phương pháp truyền thông hướng mạnh về cơ sở… Các cơ quan báo chí Trung ương và địa phương tuyên truyền hơn 57.000 tin, bài, chương trình tọa đàm, giao lưu trực tuyến,… về chính sách và hoạt động BHXH, BHYT ở khắp các địa phương trong cả nước.

Nội dung tuyên truyền tập trung vào quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về BHXH, BHYT và BH thất nghiệp thể hiện ở Nghị quyết số 21-NQ/TW của Bộ Chính trị về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác BHXH, BHYT giai đoạn 2012-2020”; Nghị quyết số 28-NQ/TW Hội nghị Trung ương 7, Khóa XII về “Cải cách chính sách BHXH”; Chỉ thị số 34/CT-TTg ngày 26/12/2012 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường thực hiện đồng bộ các nhóm giải pháp phát triển đối tượng tham gia BHXH; Quyết định số 1167/QĐ-TTg ngày 28/06/2016 của Thủ tướng Chính phủ về việc điều chỉnh giao chỉ tiêu thực hiện BHYT giai đoạn 2016 - 2020; Nghị quyết số 102/NQ-CP ngày 3/8/2018 về giao chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH.

HỢP TÁC QUỐC TẾ TRONG LĨNH VỰC BHXH, BHYT TIẾP TỤC PHÁT TRIỂN

Với việc tổ chức thành công Hội nghị Ban Chấp hành Hiệp hội An sinh xã hội Đông Nam Á lần thứ 35 tại Tp. Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa (tháng 9/2018), BHXH Việt Nam tiếp tục ghi dấu ấn trong lần thứ 03 đảm nhận cương vị Chủ tịch ASSA. Hội nghị ASSA lần thứ 35 cũng là kỳ hội nghị kỷ niệm quá trình 20 năm hình thành và phát triển Hiệp hội An sinh xã hội Đông Nam Á (1998-2018). Đặc biệt tại hội nghị này, theo sáng kiến đề xuất của BHXH Việt Nam, 20 tổ chức thành viên của ASSA đã thông qua Tuyên bố chung Nha Trang. Bên cạnh đó, trong khuôn khổ Hội nghị, hàng loạt các hoạt động hợp tác song phương, đa phương được BHXH Việt Nam triển khai với các tổ chức an sinh xã hội trong khu vực và trên thế giới đã thực sự tạo ra những dấu mốc mới về hợp tác quốc tế trong lĩnh vực BHXH, BHYT.

MỘT SỐ GIẢI PHÁP THỰC HIỆN NHIỆM VỤ CHÍNH TRỊ NĂM 2019

Một là, xây dựng kế hoạch, cụ thể hóa các mục tiêu, đề án, dự án để triển khai có hiệu quả Nghị quyết số 125/NQ-CP của Chính phủ ban hành Chương trình hành động của Chính phủ; thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW Hội nghị Trung ương 7, khóa XII về cải cách chính sách BHXH; các văn bản quy định mới về lĩnh vực BHXH, BHYT có hiệu lực từ ngày 01/01/2019; tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành hoàn thiện hệ thống chính sách pháp luật về BHXH, BHYT, BH thất nghiệp; các Nghị định, văn bản hướng dẫn về thực hiện các Luật BHXH, Luật BHYT, Luật An toàn vệ sinh lao động và các Luật liên quan đến việc triển khai thực hiện chế độ, chính sách BHXH, BHYT, BH thất nghiệp.

Hai là, tiếp tục triển khai thực hiện Nghị quyết số 102/NQ-CP ngày 03/8/2018 của Chính phủ về việc giao chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH; Chỉ thị số 34/CT-TTg ngày 26/12/2016 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường các nhóm giải pháp phát triển đối tượng tham gia BHXH; xây dựng các giải pháp phấn đấu thực hiện chỉ tiêu bao phủ BHYT của địa phương theo Quyết định số 1167/QĐ-TTg ngày 28/6/2016 của Thủ tướng Chính phủ; tiếp tục mở rộng hệ thống Đại lý thu BHXH, BHYT trên toàn quốc; mở rộng việc thu BHXH tự nguyện qua hệ thống bưu điện, bảo hiểm PVI... phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị chức năng xác định số lao động thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc; đẩy mạnh công tác thanh tra chuyên ngành; xây dựng Kế hoạch điều tra, khảo sát tình hình tham gia BHXH đối với các doanh nghiệp đã đăng ký với cơ quan thuế nhưng chưa tham gia BHXH trên địa bàn toàn quốc; phấn đấu hoàn thành chỉ tiêu kế hoạch thu và giảm nợ đọng BHXH, BHYT xuống mức tối thiểu.

Ba là, tiếp tục đổi mới phương thức phục vụ, chi trả các chế độ BHXH, BH thất nghiệp qua tổ chức dịch vụ công ích của nhà nước nhằm đảm bảo tính chuyên nghiệp và thuận lợi cho người dân; tăng cường quản lý chi trả các chế độ BHXH ngắn hạn, chi trả trợ cấp BH thất nghiệp; đẩy mạnh thực hiện giám định điện tử tại tất cả các cơ sở KCB BHYT; tăng cường hơn nữa hiệu quả công tác quản lý mua sắm, sử dụng và thanh toán chi phí thuốc, vật tư y tế đối, sử dụng hiệu quả quỹ KCB BHYT và bảo đảm tốt nhất quyền lợi người tham gia BHYT. 

Bốn là, hoàn thiện, tổng kết việc trả sổ BHXH cho người lao động theo quy định của Luật BHXH; tiếp tục hoàn thiện dữ liệu hộ gia đình, cấp thẻ BHYT theo mã số BHXH cho người tham gia; nghiên cứu, dự thảo mẫu thẻ BHXH, BHYT điện tử để triển khai thực hiện trong thời gian tới theo quy định của Luật BHXH, Luật BHYT.

Năm là, tiếp tục đổi mới nội dung, hình thức và phương pháp tuyên truyền phù hợp với đặc điểm, tính chất đặc thù của từng nhóm đối tượng, vùng miền, tập trung vào nhóm đối tượng là nông dân, lao động khu vực phi chính thức; phát huy vai trò của những tổ chức, cá nhân có uy tín trong cộng đồng dân cư để vận động nhân dân tham gia BHXH tự nguyện.

Sáu là, tiếp tục hoàn thiện cơ sở hạ tầng; hoàn thiện hệ thống các phần mềm nghiệp vụ của Ngành; hoàn thiện cơ sở dữ liệu tập trung, kết nối liên thông dữ liệu với Chính phủ và các Bộ, ngành; quản lý, sử dụng văn bản điện tử trong hệ thống BHXH Việt Nam; mở rộng cung cấp các dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, mức độ 4 (theo Quyết định số 846/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ).

Bảy là, phát huy vai trò chủ Chủ tịch ASSA, tiếp tục duy trì và phát triển các mối quan hệ hợp tác song phương với các tổ chức an sinh xã hội trong khu vực và thế giới; chủ động thiết lập các mối quan hệ hợp tác mới với các tổ chức quốc tế để tăng cường quảng bá, giới thiệu BHXH Việt Nam trong cộng đồng quốc tế; đẩy mạnh hợp tác đào tạo quốc tế về lĩnh vực an sinh xã hội cho cán bộ trong Ngành.

Tám là, tiếp tục phối hợp với các Bộ, ngành liên quan xây dựng, hoàn thiện Đề án “sắp xếp tổ chức bộ máy của BHXH Việt Nam tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả” theo tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; đồng thời chỉ đạo các đơn vị trực thuộc, BHXH tỉnh tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính, đạo đức công vụ, quy tắc ứng xử của công chức, viên chức và người lao động ngành BHXH, phục vụ tốt nhất người tham gia BHXH, BHYT, vì mục tiêu phát triển an sinh xã hội bền vững./.   

Tuấn Đạt