Đây là nhận định của đại diện Ban Kinh tế Trung ương tại buổi làm việc
sáng 7/6 tại Trụ sở Chính phủ giữa Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng
Ban Chỉ đạo Nhà nước về đổi mới cơ chế hoạt động đơn vị sự nghiệp công
lập với các Bộ Giao thông Vận tải, Công Thương, Tài nguyên và Môi
trường, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.
Cũng theo đại diện Ban Kinh tế Trung ương, tự chủ nên quan tâm nhiều đến
khái niệm quản lý và hiệu quả, không phải tự chủ gắn với khái niệm tự
lo lương, lo tiền, mà đảm bảo tài chính là phải tăng quyền. Có ý kiến
cho rằng, giảm chi thường xuyên không có nghĩa là giảm tiền cho khu vực
đó, mà là giảm chi từ ngân sách nhà nước nhưng tăng chi từ các nguồn
khác, từ xã hội hóa.
Theo Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Hồng Trường, một số đơn vị
sự nghiệp công lập khi mở rộng hoạt động dịch vụ còn chạy theo số lượng
mà không quan tâm đến chất lượng hoạt động, lạm dụng kỹ thuật để tăng
thu... Trong một số lĩnh vực, số lượng đơn vị tự chủ toàn diện còn ít,
mức độ tự chủ thấp, đặc biệt là trong lĩnh vực giáo dục - đào tạo.
Phó Chánh Văn phòng Trung ương Đảng Bùi Văn Thạch nhận định, bước chuyển
của các đơn vị sự công vẫn đang lơ lửng, nửa bao cấp, nửa thị trường,
chưa rõ ràng. Vì thế, biên chế của khu vực sự nghiệp quá lớn, tới 2,2
triệu người, trong khi đó hệ thống công chức trong hệ thống chính trị
chỉ khoảng 500.000 người.
Đây là lý do đề án cải cách tiền lương không thực hiện được vì không có
nguồn. Muốn cải tiến tiền lương trong hệ thống hành chính, cần giảm ở
đơn vị sự nghiệp. Cần đặt các đơn vị sự nghiệp công lập sang trạng thái
thị trường ở mức độ nhất định. Những dịch vụ công thuộc lĩnh vực nghiên
cứu cơ bản, Nhà nước phải lo, còn lại, cơ bản phải chuyển sang cơ chế
thị trường.
Phát biểu tại buổi làm việc, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng, cần
tiếp tục rà soát sắp xếp lại đơn vị sự nghiệp công lập của 4 bộ theo
hướng giảm đầu mối, tinh giản biên chế, bộ máy để giảm kinh phí thường
xuyên hàng năm nhưng mục tiêu phải đảm bảo tăng cường cung ứng dịch vụ
sự nghiệp công, nâng cao chất lượng dịch vụ sự nghiệp công. Sắp xếp lại
không phải bài toán đơn giản là cắt giảm cơ học mà mục đích cuối cùng là
nâng cao năng lực, hiệu lực và chất lượng trong cung ứng dịch vụ công,
đảm bảo cho người dân, doanh nghiệp tiếp cận được các dịch vụ sự nghiệp
công.
Quy hoạch mạng lưới các đơn vị sự nghiệp công thuộc ngành và bộ cần làm
rõ tiêu chí, căn cứ quy hoạch mạng lưới. Các bộ đã được phê duyệt quy
hoạch, sẽ phải rà soát lại mạnh mẽ hơn, giải pháp phải đột phá hơn, tinh
lại bộ máy, tinh lại biên chế nhưng phải tăng cường năng lực, biến số
lượng thành chất lượng.
Khẳng định tự chủ tài chính mới tự chủ được về biên chế, tổ chức, Phó
Thủ tướng nêu rõ “không thể không tự chủ được về tài chính mà đòi trao
quyền quá nhiều về xác định biên chế và tuyển dụng cán bộ, nhân viên.
Mức độ tự chủ khác phụ thuộc vào mức độ tự chủ về tài chính. Lấy tự chủ
tài chính để phân loại đơn vị sự nghiệp công lập.”
Để tự chủ về tài chính được, Phó Thủ tướng khẳng định quan trọng nhất là
vấn đề phí và giá. Điều kiện then chốt nhất để chuyển sang xã hội hóa
và tự chủ tài chính là lộ trình phải tính đúng, tính đủ giá dịch vụ hoặc
phải chuyển từ phí sang giá, phí nào chuyển thành giá. Phó Thủ tướng
yêu cầu các bộ đánh giá lại việc cổ phần hóa các đơn vị sự nghiệp công
theo Quyết định 22/2015/QĐ-TTg; lập danh mục dịch vụ sự nghiệp công phải
đảm bảo bằng ngân sách nhà nước (hiện mới có danh mục Bộ Giao thông Vận
tải được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt).
Phó Thủ tướng đề nghị các bộ làm rõ cơ chế đầu tư của Nhà nước nên tập
trung vào lĩnh vực nào, danh mục nào để ra tấm ra món, tránh phân tán,
dàn trải; làm rõ phương thức phân bổ và cấp phát của ngân sách nhà nước,
cấp phát hay phân bổ, phân bổ cho ai, cho đơn vị cung cấp dịch vụ hay
người chi trả dịch vụ. Ban Kinh tế Trung ương có định hướng chuyển, thay
cho việc cấp phát trực tiếp cho đơn vị trước đây bằng trả trực tiếp cho
người thụ hưởng dịch vụ để họ trả cho đơn vị sự nghiệp công, Phó Thủ
tướng cho hay.
Nhấn mạnh mục tiêu sắp xếp lại các đơn vị sự nghiệp công lập một cách
triệt để theo nguyên tắc tinh giản biên chế, đội ngũ, từ đó giảm được
phần ngân sách nhà nước cấp, Phó Thủ tướng khẳng định quan điểm không có
nghĩa là không lo cho khu vực sự nghiệp công mà là để tránh cấp không
đúng, dàn trải, phân tán lãng phí. Mục tiêu cuối cùng là nâng cao được
độ tiếp cận dịch vụ sự nghiệp công, năng lực cung ứng dịch vụ và chất
lượng dịch vụ công. Sắp xếp lại, thu gọn đầu mối để giải phóng nguồn lực
đất đai, tài sản, nhân lực.
“Biên chế tăng lên không phải do công chức, viên chức, hợp đồng lao động
mới nhiều,” Phó Thủ tướng khẳng định. Theo Phó Thủ tướng, không phải
đưa giá dịch vụ lên cao chót vót là tự chủ tài chính, điều này liên quan
đến ngân sách nhà nước và khả năng chi trả người dân, đến yếu tố kiểm
soát vĩ mô. Không phải viện nào cũng chuyển thành xã hội hóa, trường nào
cũng có thể tự chủ tài chính.
Theo báo cáo của các bộ tại buổi làm việc:
- Giai đoạn 2011-2016, Bộ Giao thông Vận tải có 68 đơn vị sự nghiệp công
lập, trong đó có 20 đơn vị thực hiện tự chủ chi thường xuyên, 42 đơn vị
thực hiện tự chủ một phần chi thường xuyên, 6 đơn vị do ngân sách nhà
nước đảm bảo chi thường xuyên. Tổng số người làm việc trong các đơn vị
này năm 2016 là 9.639 người, tăng 337 người so với thời điểm năm 2011,
trong đó tăng chủ yếu là người làm việc hợp đồng theo Nghị định
68/2000/NĐ-CP (tăng 670 người). Từ năm 2015 đến hết năm 2016, Bộ đã tinh
giản biên chế đối với 91 người, trong đó khối sự nghiệp là 69 người.
- Với Bộ Tài nguyên và Môi trường, tính đến năm 2016, tổng số đơn vị sự
nghiệp công lập thuộc ngành, lĩnh vực Bộ được giao quản lý là 533 đơn
vị; trong đó các đơn vị sự nghiệp thuộc Bộ là 97 đơn vị (tăng 10 đơn vị
so với năm 2016), các đơn vị sự nghiệp thuộc ngành tài nguyên và môi
trường tại các địa phương (theo báo cáo của 56 tỉnh) là 436 đơn vị, giảm
190 đơn vị so với năm 2011. Tổng số người làm việc trong các đơn vị sự
nghiệp thuộc Bộ là 9.984 người, trong các đơn vị sự nghiệp ở 56 địa
phương là 22.613 người.
- Bộ Công Thương có 67 đơn vị sự nghiệp công lập thuộc ngành, lĩnh vực
quản lý, trong đó 4 đơn vị tự chủ chi đầu tư và chi thường xuyên, 8 đơn
vị tự chủ chi thường xuyên, 53 đơn vị tự chủ một phần và 2 đơn vị do
ngân sách nhà nước bảo đảm chi thường xuyên. Tổng số người làm việc
trong các đơn vị sự nghiệp công lập là 15.421 người.
- Số đơn vị sự nghiệp thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quản
lý là 70, trong đó có 2 đơn vị tự chủ chi thường xuyên, 67 đơn vị tự chủ
một phần chi thường xuyên, 1 đơn vị do ngân sách đảm bảo chi. Ngoài ra,
còn có 11 đơn vị sự nghiệp thuộc 3 Tổng cục, 27 đơn vị sự nghiệp thuộc
các cục và Văn phòng bộ. Các đơn vị sự nghiệp thuộc ngành tại 63 tỉnh,
thành phố có 552. Đến nay, Bộ đã tinh giản biên chế 488 viên chức của
đơn vị sự nghiệp trực thuộc bộ./.
Theo TTXVN