Phát biểu trước Quốc hội về tình trạng bất động sản hiện nay, Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng nhấn mạnh thị trường bất động sản hiện nay được đánh giá rất khó khăn, thị trường đang bị đóng băng rất ít giao dịch. Các doanh nghiệp bất động sản khó khăn nhưng người dân nghèo một bộ phận lớn vẫn thiếu nhà ở đủ điều kiện. Tính đến ngày 31/8/2012 thì dư nợ tín dụng của bất động sản khoảng 203.000 tỷ, trong đó tỷ lệ nợ xấu 6,6% theo báo cáo của Ngân hàng nhà nước. Nếu tính dư nợ tín dụng liên quan đến bất động sản, trong đó liên quan gồm cho vay để kinh doanh bất động sản, vay để đầu tư sản xuất và kinh doanh, thế chấp bằng bất động sản thì dư nợ tín dụng này khoảng 57% tổng dư nợ, tức là khoảng hơn 1.000.000 tỷ.

Vì vậy nếu sản xuất, kinh doanh khó khăn, nợ xấu của các doanh nghiệp tăng cao cùng với khó khăn của thị trường bất động sản thì sẽ ảnh hưởng rất lớn đến nhiều ngành sản xuất như xây dựng, vật liệu xây dựng, thiết bị điện, ngành thép, ảnh hưởng đến an toàn của hệ thống ngân hàng và ảnh hưởng đến kinh tế vĩ mô. Do đó cũng ảnh hưởng đến đời sống việc làm không chỉ của các doanh nghiệp liên quan đến bất động sản mà ảnh hưởng đến đời sống chung của người dân. Vì vậy, cần phải quyết liệt để tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản. Để tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản thì phải khắc phục các nguyên nhân gây ra khó khăn bất động sản.

Theo Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trịnh Đình Dũng, trong thời gian vừa qua, thị trường bất động sản phát triển tự phát phong trào và thiếu quy hoạch, kế hoạch, do đó dẫn đến cung rất lớn so với cầu. Hiện nay cả nước có 2399 dự án theo thống kê của 44 tỉnh thành và có xấp xỉ khoảng 71.000 ha đất cho bất động sản, riêng Hà Nội hiện nay có 368 dự án với khoảng 20.000 ha cho bất động sản, những dự án đang triển khai chiếm khoảng 40% tức là 8.000 ha với 233 dự án. Hàng tồn kho cả nước hiện nay có 16.469 căn hộ chung cư, 4116 nhà thấp tầng, và 25.870 m2 nhà văn phòng cho thuê. Như vậy, sản phẩm bất động sản chủ yếu là hàng cao cấp và hàng trung bình ở mức độ cao còn sản phẩm bất động sản cho người thu nhập thấp, những đối tượng xã hội thì rất ít. Về cơ cấu sản phẩm bất động sản rất bất hợp lý, nhà diện tích vừa, nhỏ, giá rẻ phù hợp với đại đa số người dân còn khó khăn và khả năng thanh toán của một nền kinh tế với một mức thu nhập bình quân hơn 1.300USD/đầu người thì hiện nay rất thiếu. Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng nêu ra 6 giải pháp hiện nay cho những vấn đề này là:

Thứ nhất, vốn cho các dự án bất động sản chủ yếu dựa vào vốn vay ngân hàng là chính và vốn đóng góp của người dân mua nhà. Nên khi hàng không bán được, thị trường đóng băng, nợ xấu bất động sản tăng cao và gây khó khăn. Chính phủ đang tập trung hoàn thiện những văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến quản lý đầu tư xây dựng nói chung và đặc biệt là liên quan đến phát triển đô thị và kinh doanh bất động sản để tăng cường sự kiểm soát thống nhất trong phát triển đô thị và kinh doanh bất động sản cả về quy hoạch và theo kế hoạch.

Thứ hai, tập trung rà soát các dự án bất động sản theo Chỉ thị 2196 của Thủ tướng Chính phủ, trong đó yêu cầu những dự án cần phải dừng lại thì hiện nay Hà Nội cũng dừng rất nhiều dự án, cũng rất may hiện nay đã dừng nhiều dự án, khoảng 60% các dự án hiện nay chưa giải phóng mặt bằng và yêu cầu chủ đầu tư phải cơ cấu lại các dự án, cơ cấu lại các sản phẩm để tăng các loại nhà ở xã hội phục vụ cho người thu nhập thấp thuộc các đối tượng được hưởng chính sách nhà ở xã hội như trong chiến lược nhà ở giai đoạn 2011 - 2020 tầm nhìn 2030 mà Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt gồm người nghèo ở nông thôn, người nghèo đô thị, người có công với nước, công chức, viên chức trong hệ thống chính trị, quân nhân chuyên nghiệp lực lượng vũ trang, nhà ở công nhân, nhà ở sinh viên v.v...

Thứ ba, cùng với ngân hàng nhà nước mở rộng tín dụng cho vay cho nhà đầu tư, nhà ở và người mua nhà để ở, đặc biệt người mua nhà ở xã hội.

Thứ tư, để giải quyết những khó khăn trên, Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng cũng đề nghị Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép miễn, giảm thuế VAT cho các hộ gia đình cá nhân mua nhà xã hội và mua nhà thương mại để ở lần đầu, cho phép doanh nghiệp đầu tư nhà xã hội được hưởng ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp ở mức cao nhất.

Thứ năm, cho phép các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản được quyền nộp tiền sử dụng đất theo tiến độ bán, cho thuê nhà ở.

Thứ sáu, đề nghị các địa phương, đặc biệt là hai trung tâm lớn về kinh tế là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh tập trung giải quyết nhanh các thủ tục tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, làm thế nào để các thủ tục chuyển đổi cơ cấu, các dự án phải được nhanh nhất, sớm nhất.

Ưu tiên sử dụng hàng hóa trong nước

Vấn đề thứ hai là tồn kho vật liệu xây dựng. Hiện nay tồn kho vật liệu xây dựng đang tăng do tổng đầu tư xã hội giảm. Đối với gạch ốp lát vật liệu xây dựng nung và không nung, đặc biệt là kính xây dựng tồn kho khá nhiều, tương đương với hai tháng sản xuất. Riêng xi măng ước sản xuất 10 tháng đạt 44,1 triệu tấn tiêu thụ, như vậy tồn kho đã giảm. Tồn kho của xi măng chỉ bằng 17 ngày sản xuất, tức là 2,57 triệu tấn. Như vậy, sản xuất xi măng nói tổng thể là tương đối an toàn và sản xuất được 85% công suất khai thác. Riêng Tổng công ty xi măng Việt Nam ViCem 10 tháng sản xuất được 15,8 triệu xi măng clinker và đạt được 81% kế hoạch năm và tính đến 25/10 tồn kho 1,55 triệu tấn, tương đương với 20 ngày sản xuất, như vậy trong lĩnh vực xi măng chúng ta rất yên tâm đến thời điểm hiện nay.

Giải pháp để khắc phục tồn kho, Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng đã đưa ra nhiều giải pháp, theo đó: tập trung để kiểm soát các dự án mới đầu tư trong lĩnh vực vật liệu xây dựng. Thứ hai, tháo gỡ khó khăn chung cho sản xuất kinh doanh và nhằm tăng tổng đầu tư xã hội, tăng tiêu thụ vật liệu xây dựng. Thứ ba, tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản, trong đó phát triển nhà ở xã hội chủ yếu dùng những vật liệu trong nước, không phải vật liệu cao cấp của nước ngoài nên sẽ sử dụng vật liệu trong nước và như vậy sẽ giảm tồn kho. Ông phân tích: "Nếu chúng ta tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản bằng cách hướng doanh nghiệp bất động sản vào nhà ở cho người nghèo, người thu nhập thấp sẽ đạt được nhiều mục đích: tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế, tháo gỡ khó khăn cho người hiện nay đang khó khăn về nhà ở, dẫn dến giải quyết được vấn đề an sinh xã hội. Vấn đề nữa là phải dùng hàng Việt Nam, đặc biệt là dùng xi măng trong các công trình giao thông. Hiện nay Bộ Giao thông và vận tải, Bộ Xây dựng đang quyết liệt để điều chỉnh các dự án, đưa xi măng Việt Nam vào sử dụng, như vậy sẽ giảm được nhập siêu, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô./.

Tuấn Đạt