Quan hệ Việt Nam-Cuba được xây dựng và vun đắp từ tình cảm đoàn kết, hữu nghị và ủng hộ lẫn nhau giữa những người anh em, được thử thách qua những thời điểm khó khăn, nhiều thăng trầm của lịch sử, trở thành tài sản vô giá và nguồn cổ vũ lớn lao cho sự nghiệp cách mạng ở mỗi nước.
Là hai nước có tình đoàn kết hữu nghị truyền thống, giữa hai dân tộc Việt Nam-Cuba có nhiều điểm tương đồng về lịch sử. Kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao (tháng 12/1960), quan hệ đoàn kết, ủng hộ, hợp tác toàn diện Việt Nam-Cuba không ngừng được củng cố và phát triển.
Năm 1973, Fidel Castro là vị nguyên thủ nước ngoài đầu tiên và duy nhất thăm vùng giải phóng miền Nam khi chiến tranh chưa kết thúc. Cuba là nước Mỹ Latinh đầu tiên và cũng là một trong những nước sớm nhất trên thế giới công nhận chính thức Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam.
Cuba dành cho Việt Nam sự hỗ trợ lớn lao cả về vật chất và tinh thần. Sau chiến tranh, Cuba vẫn kề vai, sát cánh với nhân dân Việt Nam trong quá trình tái thiết, phát triển đất nước, giúp đỡ Việt Nam xây dựng nhiều công trình hạ tầng giao thông, phát triển chăn nuôi gia súc, đào tạo đội ngũ nguồn nhân lực trình độ đại học và sau đại học với các chuyên ngành nông nghiệp, xây dựng, kiến trúc, y học, khoa học xã hội...
Trong chuyến thăm lần đầu tiên này, Cuba đã tặng Việt Nam 5 công trình kinh tế-xã hội với tổng trị giá khoảng 80 triệu USD bao gồm: khách sạn Thắng Lợi (Hồ Tây, Hà Nội), Bệnh viện Việt Nam-Cuba (Đồng Hới, Quảng Bình), đường Xuân Mai, trại bò giống Ba Vì, Xí nghiệp gà Lương Mỹ; tặng bò giống, gà giống và chi hơn 6 triệu USD để mua thiết bị hiện đại, đồng thời cử chuyên gia về cầu đường sang Việt Nam tham gia cùng bộ đội Trường Sơn mở rộng đường Trường Sơn, giúp đào tạo trên 1.000 sinh viên Việt Nam ở trình độ đại học và cao học...
Phát huy truyền thống đặc biệt đó, lãnh đạo và nhân dân Việt Nam-Cuba đã nỗ lực làm sâu sắc mối quan hệ song phương, thể hiện qua các kết quả đạt được trong các chuyến thăm lẫn nhau thường xuyên của lãnh đạo cấp cao và các cấp của hai nước. Hai bên tiến hành thường xuyên, hiệu quả các cơ chế hợp tác Ủy ban liên Chính phủ, Hội thảo lý luận giữa hai Đảng, Tham khảo chính trị giữa hai Bộ Ngoại giao, Đối thoại về an ninh-quốc phòng. Về ngoại giao đa phương, hai bên duy trì quan hệ hợp tác, ủng hộ lẫn nhau tại các tổ chức quốc tế, diễn đàn đa phương, nhất là tại Liên hợp quốc.
Về quan hệ giữa hai Quốc hội, Quốc hội Việt Nam thường xuyên cử các đoàn thăm hữu nghị và trao đổi với Cuba. Gần đây nhất, đoàn Việt Nam do Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân dẫn đầu (tháng 11/2016) thay mặt Đảng, Nhà nước đi viếng tang lãnh tụ Fidel Castro; đoàn của Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng (ngày 15-19/2/2017) và đoàn công tác chuyên môn của Quốc hội (ngày 13-19/3/2017). Hai Quốc hội đều thành lập Nhóm Nghị sỹ hữu nghị. Nhóm Nghị sỹ hữu nghị Việt Nam-Cuba, Quốc hội khóa XIV do Thượng tướng, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng An ninh Võ Trọng Việt làm Chủ tịch Nhóm.
Cùng với quan hệ chính trị tốt đẹp, hợp tác kinh tế thương mại giữa hai nước cũng được quan tâm thúc đẩy. Kim ngạch thương mại hai chiều năm 2016 đạt 247,64 triệu USD. Hiện Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ hai của Cuba tại châu Á. Tuy nhiên, thương mại Việt Nam-Cuba chủ yếu phụ thuộc vào mặt hàng gạo. Ngoài gạo, Việt Nam xuất khẩu một số mặt hàng khác như: than đá, hóa chất, dệt may, máy tính... Cuba xuất khẩu chủ yếu sang Việt Nam mặt hàng dược phẩm.
Về nông nghiệp, dự án hợp tác hỗ trợ Cuba phát triển sản xuất lúa, gạo giai đoạn 2011-2015 đạt kết quả tích cực. Các dự án hỗ trợ Cuba phát triển sản xuất ngô, đậu tương và nuôi trồng thủy sản đã kết thúc giai đoạn 1, hiện đang tiếp tục thực hiện giai đoạn 2. Hai bên tiếp tục nghiên cứu, triển khai các dự án nông nghiệp - thủy sản khác trong thời gian tới.
Trong những năm qua, Chính phủ Việt Nam luôn khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi cho cộng đồng doanh nghiệp hai bên mở rộng hợp tác nhằm đưa quan hệ kinh tế thương mại tương xứng với quan hệ chính trị ngoại giao hữu nghị truyền thống đặc biệt giữa hai nước. Ngày càng có nhiều doanh nghiệp Việt Nam quan tâm tìm hiểu các cơ hội kinh doanh, phát triển các dự án đầu tư tại Cuba.
Phía Cuba cũng chủ động đề xuất doanh nghiệp Việt Nam tham gia đầu tư vào các lĩnh vực tiềm năng như sản xuất lương thực, thăm dò, khai thác dầu khí, công nghiệp, du lịch, công nghệ sinh học và các lĩnh vực ưu tiên phát triển tại Đặc khu kinh tế Mariel. Việt Nam và Cuba thúc đẩy khả năng hợp tác giữa Tập đoàn Viễn thông Quân đội Viettel và Công ty Viễn thông Nhà nước Cuba ETECSA trong lĩnh vực viễn thông. Ngoài ra, hợp tác trong các lĩnh vực an ninh-quốc phòng, giáo dục-đào tạo, văn hóa, y-dược, khoa học-kỹ thuật giữa hai nước cũng được quan tâm tăng cường.
Chuyến thăm chính thức Việt Nam của đoàn đại biểu cấp cao Quốc hội của Chính quyền Nhân dân nước Cộng hòa Cuba do ông Esteban Lazo Hernandez, Ủy viên Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch Quốc hội dẫn đầu thể hiện sự coi trọng và mong muốn tăng cường, củng cố mối quan hệ truyền thống đặc biệt, đoàn kết và hợp tác toàn diện giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân hai nước Việt Nam-Cuba.
Bên cạnh đó, đoàn đại biểu Quốc hội Cuba cũng mong muốn tìm hiểu về vai trò, chức năng của Quốc hội; cơ cấu tổ chức và hoạt động của các cơ quan của Quốc hội, đặc biệt là Ủy ban Thường vụ Quốc hội; trao đổi, nghiên cứu kinh nghiệm và thực tiễn về quá trình đổi mới, phát triển đất nước của Việt Nam./.
TTXVN