Đến dự và phát biểu tại phiên họp, bà Nguyễn Thị Kim Ngân, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Quốc hội khẳng định dự án đường Hồ Chí Minh là tuyến giao thông quan trọng, huyết mạch thứ hai chạy dài xuyên suốt Việt Nam, góp phần giảm tải cho Quốc lộ 1 thường xuyên ách tắc; đồng thời tuyến đường có vai trò đặc biệt quan trọng đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa, công nghiệp hóa, đảm bảo an ninh quốc phòng của đất nước.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị các thành viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường tập trung thẩm tra tờ trình của Chính phủ về việc điều chỉnh Nghị quyết số 38/2004/QH11 về chủ trương đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh, hoàn thiện quy trình để có thể trình ra Quốc hội thảo luận, cho ý kiến tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XIII.

Theo tờ trình của Chính phủ, Nghị quyết số 38/2004/QH11 về chủ trương xây dựng đường Hồ Chí Minh, đến năm 2010 phải nối thông đường Hồ Chí Minh từ Pác Bó đến Đất Mũi với quy mô 2 làn xe và đến năm 2020 nâng cấp tuyến đường đạt tiêu chuẩn cao tốc; những đoạn không thể nâng cấp đạt tiêu chuẩn đường cao tốc thì mở rộng mặt cắt ngang đường phù hợp với quy hoạch phát triển mạng lưới giao thông đường bộ. Tuy nhiên do khó khăn trong việc thu xếp nguồn vốn, giải phóng mặt bằng nên đến nay vẫn chưa thể thông tuyến từ Pác Bó đến Đất Mũi, thậm chí nhiều dự án thành phần do thiếu vốn phải tạm dừng, giãn tiến độ thi công.

Mặt khác, quy hoạch chi tiết đường Hồ Chí Minh được Thủ tướng phê duyệt tại Quyết định số 194/QĐ-TTg năm 2012 đã điều chỉnh chiều dài, hướng tuyến, quy mô của một số đoạn để phù hợp với Quy hoạch phát triển mạng lưới đường bộ cao tốc và Quy hoạch phát triển giao thông-vận tải đường bộ đến năm 2020, định hướng đến năm 2030. Do đó, một số nội dung của Nghị quyết số 38/2004/QH11 cần được điều chỉnh cho phù hợp với tình hình thực tiễn.

Chính phủ đề nghị điều chỉnh tiến độ giai đoạn 2, giai đoạn 3 của dự án đường Hồ Chí Minh theo hướng: lùi thời gian hoàn thành việc thông tuyến từ Pác Bó đến Đất Mũi sang năm 2015. Các đoạn tuyến còn lại và một số cầu hoàn thành trong giai đoạn đến năm 2020; tăng chiều dài toàn tuyến thành 3.183km (thay đổi tăng 16km so với tổng chiều dài toàn tuyến là 3.167 km tại Nghị quyết 38/2004/QH11).

Các thành viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho rằng chủ trương đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh theo Nghị quyết số 38/2004/QH11 là một chủ trương lớn, hoàn toàn đúng đắn, có ý nghĩa về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội của Đảng, Nhà nước Việt Nam. Về cơ bản, dự án đã triển khai bám sát các mục tiêu nêu trong báo cáo của Chính phủ số 1581/CP-CP ngày 22/10/2004 về Dự án tổng thể đường Hồ Chí Minh, cũng như Nghị quyết 38/2004/QH11.

Tuy nhiên, xuất phát từ thực tế qua 9 năm thực hiện Nghị quyết, có một số thông số kỹ thuật trong Nghị quyết không phù hợp với thực tiễn và với khả năng thực hiện; tiến độ thực hiện dự án chậm do khả năng bố trí nguồn vốn... Các thành viên Ủy ban nhất trí với sự cần thiết ban hành Nghị quyết điều chỉnh một số nội dung và giải pháp nhằm tiếp tục thực hiện có hiệu quả Nghị quyết 38/2004/QH11 về chủ trương đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh.

Về việc điều chỉnh tổng chiều dài toàn tuyến, đa số các thành viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho rằng việc điều chỉnh này về cơ bản không làm thay đổi tính chất của dự án và sai số chỉ là 0,5% nên có thể chấp nhận được. Tuy nhiên, do đường Hồ Chí Minh được đầu tư bằng nhiều nguồn vốn, với các đoạn tuyến có mức độ quan trọng khác nhau nên đề nghị Chính phủ cần nêu rõ chiều dài của các đoạn tuyến xây dựng mới; các đoạn tuyến nâng cấp trên cơ sở đường hiện có; các tuyến nhánh nối với trung tâm kinh tế, di sản lịch sử-văn hóa...

Bên cạnh đó, các đại biểu cũng đề nghị Chính phủ cần có báo cáo đánh giá về chất lượng công trình; thông số kỹ thuật đã được phê duyệt đưa vào sử dụng; bảo đảm sự giám sát, bảo đảm chống thất thoát, lãng phí trong quá trình thi công; tránh tình trạng làm xong lại sửa chữa, chắp vá...

Để bảo đảm thực hiện dự án như chủ trương của Quốc hội đã thông qua và phù hợp với tình hình thực tế, các thành viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị Quốc hội xem xét, ban hành Nghị quyết về điều chỉnh một số nội dung và giải pháp nhằm tiếp tục thực hiện có hiệu quả Nghị quyết 38/2004/QH11 về chủ trương đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh với các nội dung: đánh giá chung kết quả thực hiện Nghị quyết số 38/2004/QH11.

Đồng thời, giao cho Chính phủ tiếp tục thực hiện các yêu cầu nêu trong Nghị quyết 38, tập trung thực hiện một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả dự án; sau khi thông tuyến 2 làn xe, tổng kết, đánh giá việc thực hiện dự án đường Hồ Chí Minh và báo cáo Quốc hội việc tiếp tục thực hiện dự án này để Quốc hội xem xét, quyết định.../.

Phúc Hằng