Ngày 18/3, tại Hà Nội, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội phối hợp với Tổng cục Thống kê đã tổ chức hội thảo công bố "Bản tin cập nhật thị trường lao động Việt Nam số 8, quý 4 năm 2015.


* Số người có việc làm tăng nhưng tốc độ tăng còn thấp


Quý 4/2015, cả nước có 53,50 triệu người có việc làm. So với quý 3/2015, số người có việc làm tăng 332,64 nghìn người (0,62%). So với quý 4/2014, số người có việc làm tăng 60,2 nghìn người (0,11%).


Theo Thứ trưởng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội Doãn Mậu Diệp, năm 2014, 2015 là năm nền kinh tế phục hồi, có những phát triển tốt. Nhưng nếu so với quý 4 năm 2014 có thể thấy, số người có việc làm tăng, tuy nhiên tốc độ tăng còn rất thấp và cần cải thiện trong thời gian tới.


So với quý 3/2015, bốn ngành có lao động tăng nhiều nhất trong quý 4/2015 là: bán buôn và bán lẻ; sửa chữa ô tô, mô tô, xe máy và xe có động cơ khác tăng 173 nghìn người; Ngành giáo dục - đào tạo tăng 98 nghìn người; Ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 62 nghìn người và lĩnh vực nghệ thuật, vui chơi và giải trí tăng 42 nghìn người. Bốn ngành giảm lao động nhiều nhất là: Ngành xây dựng giảm 46 nghìn người; lĩnh vực dịch vụ lưu trú và ăn uống giảm 45 nghìn người; Ngành vận tải, kho bãi giảm 33 nghìn người và trong hoạt động tài chính, ngân hàng và bảo hiểm giảm 32 nghìn người.


* Thất nghiệp có xu hướng tăng ở nông thôn


Quý 4/2015, cả nước có 1.051,6 nghìn người trong độ tuổi lao động bị thất nghiệp. So với quý 3/2015, số người thất nghiệp đã giảm 77,1 nghìn người. So với quý 4/2014, số người thất nghiệp tăng 76,4 nghìn người. Quý 4/2015, tỷ lệ thất nghiệp của người trong độ tuổi lao động là 2,18%, giảm mạnh so với quý 3/2015 nhưng tăng nhẹ so với cùng kỳ năm 2014.


Trong đó, bà Nguyễn Thị Lan Hương, Viện trưởng Viện Khoa học Lao động và Xã hội, Trưởng ban biên tập Bản tin cập nhật thị trường lao động Việt Nam cho rằng, số liệu đáng lưu ý là số người trong độ tuổi lao động thất nghiệp ở nông thôn trong quý 4/2015 lên mức 548,7 nghìn người, so với mức 498,2 nghìn người trong quý 4/2014. Bà Nguyễn Thị Lan Hương phân tích: Cơ cấu chuyển dịch lao động, việc làm hiện nay có xu hướng chuyển từ nông nghiệp sang phi nông nghiệp, chuyển dịch lao động từ nông thôn lên thành phố. Trong quá trình chuyển dịch đó, nhu cầu việc làm ở nông thôn luôn rất lớn. Tuy nhiên, quá trình chuyển dịch lao động, việc làm ở nông thôn cần nhiều thời gian hơn ở thành thị. Nếu quá trình chuyển dịch đó không thành công sẽ dẫn đến xu hướng tăng tỷ lệ thất nghiệp ở nông thôn. Sự tăng cơ cấu người thất nghiệp ở nông thôn cho thấy sự chuyển dịch lao động, việc làm ở nước ta còn nhiều hạn chế.


Đáng chú ý nữa là trong số những người bị thất nghiệp, có 417,3 nghìn người có chuyên môn kỹ thuật (chiếm 39,7%). So với quý 3/2015, số người bị thất nghiệp có chuyên môn kỹ thuật giảm 78 nghìn người. Tuy nhiên, số lao động có trình độ lao động bị giảm ở 2 nhóm: cao đẳng nghề giảm 105 nghìn người (-36,99%); trung cấp nghề giảm 155 nghìn người (-17,83%). Theo bà Nguyễn Thị Lan Hương, điều này cho thấy khả năng kết nối cung cầu của thị trường lao động nước ta vẫn cho thấy nhiều vấn đề. Lao động qua đào tạo tại các trường cao đẳng nghề và trung cấp nghề là trụ cột cho nền công nghiệp, cho những nước chuyển đổi từ nông nghiệp sang công nghiệp. Tuy nhiên, theo số liệu này, số lượng người lao động qua đào tạo cao đẳng nghề, trung cấp nghề lại giảm.


Bên cạnh đó, quý 4/2015 có 4,68 triệu người đang làm việc có trình độ đại học trở lên, chiếm 8,75% tổng số người đang làm việc, tăng 172 nghìn người so với quý 3/2015. Tuy nhiên, nếu không tính nhóm lực lượng vũ trang, chỉ có 76,23% lao động làm các nghề phù hợp với trình độ. Trong nhóm lao động được đào tạo nghề, còn hơn 23% không làm đúng nghề được đào tạo. Đây là điểm mà các nhà hoạch định chính sách, ngành giáo dục đào tạo cũng như người học nghề cần chú ý để đảm bảo khả năng có việc làm và làm đúng nghề sau khi ra trường.


Bên cạnh đó, nguồn cung lao động ở nhóm được đào tạo cao đẳng, đại học trở lên vẫn có xu hướng tăng. Theo bà Nguyễn Thị Lan Hương, sự gia tăng về nguồn cung lao động là tốt, tuy nhiên trong mối quan hệ cung cầu lao động thì đây có thể là nguy cơ dẫn đến tăng tình trạng thất nghiệp và các vấn đề về việc làm khác.

* Thị trường lao động năm 2016 dự báo có nhiều tín hiệu tích cực


Viện trưởng Viện Khoa học Lao động và Xã hội Nguyễn Thị Lan Hương đánh giá: Tiếp nối chuyển biến tích cực trong năm 2015, thị trường lao động, nhu cầu sử dụng lao động năm 2016 có nhiều triển vọng, được dự báo với nhiều tín hiệu vui.


Dự báo tăng trưởng kinh tế tích cực trong năm 2016 sẽ tác động tốt tới thị trường lao động. Tỷ lệ thất nghiệp trong độ tuổi lao động sẽ giữ ở mức thấp, còn 2,2%. Trong vòng 12 tháng tới, dự báo lực lượng lao động ước đạt 55,3 triệu người, chiếm 77,8% tổng dân số từ 15 tuổi trở lên; lực lượng lao động có việc làm ước đạt 54,1 triệu người.


Theo dự báo, đến quý 4/2016, lực lượng lao động có việc làm trong một số ngành sẽ tăng: Công nghiệp chế biến chế tạo tăng 692 nghìn người (tăng 8,2% so với năm 2015); Ngành vận tải, kho bãi tăng 145 nghìn người (tăng 8,8%); Ngành thông tin và truyền thông tăng 115 nghìn người (4,5%). Một số ngành lao động sẽ giảm: Nông lâm và ngư nghiệp giảm 376 nghìn người (giảm 1,6% so với năm 2015); Ngành khai khoáng giảm 20 nghìn người (giảm 8,8% so với năm 2015)./.

TG