Yêu cầu trên được đưa ra trong phiên họp đặc biệt về an toàn hàng hải giữa quan chức quân đội hai nước ngày 26 – 27/8 tại Bắc Kinh.

Phiên họp diễn ra sau khi Mỹ - Trung đồng thuận nối lại quan hệ quân sự trong cuộc đối thoại về kinh tế chiến lược tại Washington tháng 7/2009.

Quan hệ Mỹ - Trung trở nên nóng bỏng sau những vụ đối đầu trên Biển Đông và biển Hoàng Hải giữa tàu của hai nước. Trước đó, từ tháng 10/2008, Bắc Kinh ngừng các trao đổi quân sự với Mỹ sau khi nước này quyết định bán vũ khí cho Đài Loan.

Theo Bộ Quốc phòng Mỹ, tàu Trung Quốc đã năm lần áp sát tàu thám sát của Mỹ tại các vùng biển ở châu Á trong năm nay. Phía Trung Quốc cho rằng, tàu Mỹ xâm nhập vào đặc khu kinh tế của nước này.

Chính quyền Bắc Kinh tuyên bố họ có quyền cấm nước ngoài tiến hành các hoạt động thám sát quân sự trong vùng đặc khu kinh tế. Tuy nhiên, Washington nói các hiệp ước quốc tế cho phép thực thi các sứ mệnh thám sát quân sự.

“Trung Quốc tin rằng, các cuộc thám sát thường xuyên trên biển, trên không và hoạt động khảo sát tại đặc khu kinh tế của Trung Quốc đã dẫn tới đối đầu quân sự giữa hai bên.

Phương thức giải quyết các sự kiện trên biển giữa Mỹ và Trung Quốc là Mỹ thay đổi chính sách thám sát và khảo sát chống Trung Quốc, giảm và cuối cùng là chấm dứt các hoạt động như vậy”, THX dẫn tuyên bố của Bộ Quốc phòng Trung Quốc.

Hiện chưa có thông tin chính thức về việc Washington phản ứng thế nào trước yêu cầu của Trung Quốc. Tuy nhiên, hãng tin Reuters dẫn lời phát ngôn viên Susan Stevenson tại Đại sứ quán Mỹ tại Bắc Kinh khẳng định lập trường của Mỹ không thay đổi.

Bà Stevenson dẫn tuyên bố của Thứ trưởng Quốc phòng Mỹ Michele Flournoy trong chuyến thăm Trung Quốc hồi tháng Sáu rằng, “Mỹ thực thi quyền tự do đi lại trên biển trong khi cũng quan tâm tới việc tránh để xảy ra những sự việc đáng tiếc”.

Phía Mỹ cho rằng, vùng biển cách bờ biển Trung Quốc 12 hải lý là khu vực mở cho mọi tàu thuyền. Tuy nhiên, Trung Quốc lại nói Mỹ không nên xâm phạm vào đặc khu kinh tế của nước này mà không có sự cho phép.

Tháng 3/2009, năm tàu Trung Quốc áp sát tàu USNS Impeccable của Mỹ ở Biển Đông, cách đảo Hải Nam 75 hải lý. Trước đó, tàu Trung Quốc và tàu thăm dò đại dương Victorious của Mỹ đối đầu nhau ở biển Hoàng Hải.

Tháng Năm, tàu đánh cá Trung Quốc lại áp sát tàu Victorious. Một tháng sau, tại vùng biển gần vịnh Subic ở Philippines, một tàu ngầm Trung Quốc va chạm với thiết bị của tàu Mỹ USS John McCain.

Vụ việc nghiêm trọng nhất xảy ra tại các vùng biển châu Á giữa Mỹ và Trung Quốc là vào tháng 4/2001 khi máy bay thám sát của hải quân Mỹ va chạm với máy bay chiến đấu của Trung Quốc.

Phi công Trung Quốc thiệt mạng, máy bay Mỹ buộc phải hạ cánh khẩn cấp xuống đảo Hải Nam. Trung Quốc giữ máy bay cùng phi hành đoàn của Mỹ trong 11 ngày trước khi cho phép họ trở về nước./.

Theo TienPhongOnline