Đó là một trong những nội dung được Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam phát biểu nhấn mạnh tại Lễ trao Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ ba, do Bộ Thông tin và Truyền thông và Hội Xuất bản Việt Nam phối hợp tổ chức tối 9/10, tại Nhà hát Đài Tiếng nói Việt Nam (58 Quán Sứ, Hà Nội).
Tham dự buổi lễ có các đồng chí Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng: Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam; Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng; Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ; Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Lý luận, Phê bình Văn học nghệ thuật Trung ương Nguyễn Thế Kỷ.
Cùng dự còn có Phó trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Lê Mạnh Hùng; đại diện các bộ, ban, ngành Trung ương và đại diện các nhà xuất bản, tác giả, dịch giả có tác phẩm - sản phẩm đạt giải.
GIẢI THƯỞNG SÁCH QUỐC GIA LẦN THỨ BA CÓ NHIỀU NÉT MỚI
Báo cáo khái quát về Giải thưởng lần này, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, Chủ tịch Hội xuất bản Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng xét giải Sách Quốc gia Hoàng Vĩnh Bảo cho biết: Theo Điều lệ, Giải thưởng Sách Quốc gia được tổ chức và trao giải hàng năm vào dịp kỷ niệm Ngày Sách Việt Nam (21/4), nhưng do dịch bệnh Covid-19, công tác tổ chức chấm giải gặp không ít khó khăn. Vì vậy, Kế hoạch tổ chức Lễ trao Giải đã phải lùi đến tháng 10/2020.
Triển lãm các tác phẩm đạt giải lần thứ nhất, thứ hai và thứ ba được tổ chức bên lề Lễ trao giải thu hút sự quan tâm của đông đảo đại biểu.
So với hai kỳ giải trước, Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ ba được tổ chức trong điều kiện chịu tác động của dịch bệnh Covid-19. Nhiều đơn vị trong ngành xuất bản, công ty phát hành sách, công ty sách bị ngưng trệ sản xuất. Doanh thu của các đơn vị phát hành, công ty sách bị sụt giảm mạnh, trong điều kiện vẫn phải trang trải chi phí thuê lao động, thuê mặt bằng... Nhiều cửa hàng sách phải tạm thời đóng cửa, thu nhập của người lao động trong ngành xuất bản gặp nhiều khó khăn...
|
Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, từ năm 2016, Giải thưởng Sách Việt Nam đã được nâng lên thành Giải thưởng Sách Quốc gia. Đây là giải thưởng của Nhà nước được tổ chức hằng năm, do Bộ Thông tin và Truyền thông, Hội Xuất bản Việt Nam thực hiện. Giải thưởng được trao cho những cuốn sách, bộ sách có giá trị nổi bật về nội dung tư tưởng, tri thức, thẩm mỹ có tác động mạnh mẽ đến cộng đồng; khuyến khích, tôn vinh những người sáng tác và những người hoạt động trong lĩnh vực xuất bản Việt Nam, góp phần phát hiện, lưu giữ, quảng bá những tác phẩm có giá trị đến với đông đảo bạn đọc, tạo động lực thúc đẩy sự nghiệp xuất bản phát triển theo đúng hướng và phù hợp với xu thế hội nhập.
|
Mặc dù gặp khó khăn do đại dịch Covid-19 toàn cầu, Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ ba được tổ chức, triển khai với nhiều nét mới. Số lượng các Nhà xuất bản tham gia dự giải lần này vẫn tăng hơn so với các giải trước với 48/59 Nhà xuất bản tham gia. Số lượng tên sách và số cuốn về cơ bản vẫn giữ ở mức tương đương so với mùa giải trước (Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ hai có 259 tên sách và bộ sách, gồm 355 cuốn; lần thứ ba có 255 tên sách và 362 cuốn sách).
Thứ trưởng Hoàng Vĩnh Bảo phát biểu tại Lễ trao giải.
Các Hội đồng chấm Sơ khảo, Chung khảo, Hội đồng Giải thưởng Sách Quốc gia đã mời một số chuyên gia đầu ngành, nhà khoa học có uy tín, phù hợp với chuyên ngành sách, cũng như một số nhà khoa học trẻ thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội; Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh, Học viện Ngoại giao, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam... tham gia chấm giải.
Các cuốn sách đạt giải đều phải trải qua các vòng chấm của Hội đồng chấm Sơ khảo; Hội đồng chấm Chung khảo; Hội đồng Giải thưởng Sách Quốc gia. Các cuốn sách được đề nghị Giải A còn phải qua khâu phản biện kín của các chuyên gia đầu ngành về từng lĩnh vực. Kết quả qua ba vòng chấm, Hội đồng Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ ba đã bỏ phiếu, thống nhất trao giải cho 27 cuốn sách và bộ sách, trong đó có 3 giải A, 10 giải B và 14 giải C.
|
Các cuốn sách, bộ sách đạt giải được đánh giá là những tác phẩm giàu tính sáng tạo, mang tinh thần nhân văn sâu sắc, những công trình nghiên cứu khoa học hết sức công phu, nghiêm túc, có nhiều giá trị khoa học, xã hội và thực tiễn cao.
|
Nhận định về chất lượng các cuốn sách, bộ sách được giải, Thứ trưởng Hoàng Vĩnh Bảo nêu rõ: các cuốn sách tham dự giải lần này có nội dung phong phú, có tính đa ngành, đa mục tiêu và hướng đến nhiều đối tượng độc giả. Nhiều cuốn sách, bộ sách có giá trị lý luận và thực tiễn cao, có tính thời sự và đang được xã hội quan tâm. Trong đó, tác phẩm “Đoàn Binh Tây Tiến” của nhà thơ Quang Dũng được viết từ năm 1952 là một cuốn sách quý hiếm trong kho tàng sách thiếu nhi Việt Nam; Tác phẩm “Hình ảnh lâm sàng, chẩn đoán và điều trị trong chuyên ngành da liễu” (2 tập) của tập thể tác giả do PGS. TS. Nguyễn Văn Thường (chủ biên) thể hiện tính sáng tạo, độc lạ trong trình bày bệnh học nói chung, bệnh học da liễu nói riêng, giúp cho người dạy, người học và các bạn đọc quan tâm đến bệnh học da liễu thuận lợi trong quá trình nghiên cứu, tham khảo; Tác phẩm “Lịch sử” của Herodotus có giá trị đặc biệt về khoa học lịch sử, thực tiễn xã hội, được đánh giá là tác phẩm lịch sử mở đầu cho Sử học hiện đại phương Tây.
Tác phẩm “Biến động môi trường lớp phủ và giải pháp phát triển bền vững tại các đảo san hô khu vực Quần đảo Trường Sa” của TS. Đỗ Huy Cường nằm trong bộ sách Chuyên khảo về Biển đảo Việt Nam là nguồn tư liệu quý phục vụ hoạt động nghiên cứu khoa học, quản lý tài nguyên thiên nhiên và môi trường, phát triển kinh tế - xã hội bền vững cho khu vực Quần đảo Trường Sa. Đồng thời góp phần khẳng định chủ quyền và thực thi nhiệm vụ bảo vệ lãnh thổ, biển đảo của Tổ quốc;
Tác phẩm “Lược khảo văn học” (3 tập) của GS. Nguyễn Văn Trung là Bộ sách có giá trị về mặt văn học sử, góp phần giúp những người nghiên cứu và yêu văn học hôm nay hiểu thêm về bộ phận văn học, văn chương tiến bộ thời kỳ đất nước còn bị chia cắt trước năm 1975...
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam và Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng trao giải A cho các đơn vị và cá nhân.
Tuy nhiên, bên cạnh những mặt được, theo Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng Sách Quốc gia, Giải thưởng lần này vẫn còn những điểm cần cố gắng khắc phục trong những mùa giải tới. Hiện vẫn còn 11/59 Nhà xuất bản chưa chọn lựa được các đầu sách tham dự giải thưởng. Các tác phẩm được lựa chọn trao giải thuộc các mảng sách Khoa học tự nhiên và công nghệ, Khoa học xã hội và nhân văn, Chính trị - Kinh tế chủ yếu là sách nghiên cứu, chuyên khảo. Còn ít các cuốn sách được viết dưới dạng phổ thông giúp thuận lợi trong việc tuyên truyền, quảng bá tới đông đảo bạn đọc...
GÓP PHẦN THÚC ĐẨY VĂN HÓA ĐỌC
Phát biểu tại lễ trao giải, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam khẳng định: Không chỉ cung cấp tri thức, sách còn giúp nuôi dưỡng tâm hồn và đem lại những giá trị nhân văn. Bất kỳ một xã hội văn minh nào cũng đều mong muốn tạo thói quen đọc sách cho người dân.
Dân tộc Việt Nam có truyền thống hiếu học, đã vượt qua nhiều khó khăn, chiến thắng nhiều thiên tai địch họa nhờ truyền thống yêu nước thương nòi, lòng dũng cảm, trí tuệ và tài năng. Những truyền thống đó được trao truyền qua nhiều hình thức, trong đó sách có vai trò đặc biệt quan trọng. Các kiến thức, tri thức, giá trị của các dân tộc khác cũng được dân tộc chúng ta chọn lọc, kế thừa, rất nhiều điều trong đó đã góp phần làm nên nền văn hoá Việt Nam đậm đà bản sắc và hội nhập.
Ngày nay, công nghệ thông tin thay đổi cách con người sống và làm việc, và cả cách học, cách đọc, nhưng đọc sách và tầm quan trọng của sách không vì thế mà giảm sút.
|
Xuất phát từ tầm quan trọng của sách đối với sự phát triển toàn diện của mỗi cá nhân và cả đất nước, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định về Ngày sách Việt Nam. Giải thưởng Sách quốc gia là hoạt động ý nghĩa, cụ thể hoá sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đối với văn hoá đọc, khuyến khích và phát triển phong trào đọc sách, tôn vinh giá trị của sách, của người viết sách.
|
Đến nay, Giải thưởng Sách quốc gia đã qua 3 lần tổ chức. Qua mỗi lần tổ chức, Giải thưởng lại có những đổi mới và kết quả tích cực hơn. Số lượng các nhà xuất bản, số lượng sách tham dự, đặc biệt sức lan tỏa của Giải thưởng trong xã hội ngày càng tăng.
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ; Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Lý luận, Phê bình Văn học nghệ thuật Trung ương Nguyễn Thế Kỷ trao Giải B cho các đơn vị và cá nhân.
Để nâng cao hơn nữa chất lượng Giải thưởng sách Quốc gia, góp phần phát triển văn hoá đọc trong xã hội, theo Phó Thủ tướng, chúng ta còn rất nhiều việc phải làm; đồng thời nhấn mạnh:
Trước hết, chúng ta cần nhìn thẳng vào thực tế, dù thói quen đọc sách vài năm gần đây đã được chú ý hơn nhưng dường như vẫn còn phai nhạt so với những ngày đất nước chúng ta còn rất khó khăn do chiến tranh, thiếu thốn. Văn hoá đọc chưa có sự chuyển biến mạnh mẽ trên bình diện quốc gia, chưa cổ vũ xã hội học tập, một xã hội ham học, ham đọc thực sự. Tài liệu đọc trong các thư viện công cộng còn nghèo nàn, phục vụ đọc chưa chuyên nghiệp… Chưa kể sách lậu tràn lan, vi phạm bản quyền làm ảnh hưởng đến hoạt động xuất bản vốn đang gặp rất nhiều khó khăn. Với dân số gần 100 triệu người, nếu trừ đi số lượng sách giáo khoa, sách chuyên khảo thì mỗi người Việt Nam chỉ có khoảng 1,4 bản sách/năm, chỉ bằng 1/3 so với các nước trong khu vực.
Phó trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Lê Mạnh Hùng và Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Hoàng Vĩnh Bảo trao giải C cho các đơn vị và cá nhân.
Thứ hai, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra đem đến cả cơ hội cùng thách thức. Kiến thức, thông tin và sách đến với độc giả ngày càng đa dạng về hình thức, phong phú về phương tiện biểu đạt, truyền tải. Thói quen đọc sách thay đổi. Bên cạnh mặt tích cực thì công nghệ thông tin, mạng internet cũng tạo ra những thách thức rất lớn đối với việc định hướng văn hoá đọc của từng người dân. Nhưng trường học vĩ đại nhất vẫn là sách vở, dù rằng sách ngày hôm nay không đơn giản là những cuốn sách truyền thống ngày hôm qua.
|
Chúng ta cần khơi nguồn cảm hứng để mọi người Việt Nam dành thời gian cho việc đọc, việc học để nâng cao tầm hiểu biết và bồi dưỡng tâm hồn; cần có nhiều hành động thiết thực hơn nữa để sách và người viết sách, xuất bản sách và người ham đọc sách được tôn vinh, được tạo điều kiện để đóng góp tài năng, nhiệt huyết của mình cho sự nghiệp chung. Đây không chỉ là trách nhiệm của ngành xuất bản mà của cả hệ thống chính trị, của toàn xã hội.
|
Thứ ba, không chỉ các tác giả, dịch giả, các nhà khoa học, các đơn vị xuất bản đạt giải lần này mà cả những đơn vị, cá nhân chỉ bằng việc tham gia Giải thưởng đã đóng góp thiết thực cho phát triển văn hoá đọc nói riêng, phát triển văn hoá đất nước nói chung. Theo đó, Bộ Thông tin và Truyền thông, Hội Xuất bản Việt Nam và các đơn vị xuất bản trên cả nước cần có nhiều giải pháp sáng tạo hơn nữa để Giải thưởng Sách quốc gia trở thành một sự kiện văn hoá ý nghĩa, nhận được sự quan tâm của đông đảo công chúng, góp phần đẩy mạnh hơn nữa văn hoá đọc./.
Một tiết mục văn nghệ tại Lễ trao giải.
|
CÁC TÁC PHẨM ĐẠT GIẢI THƯỞNG SÁCH QUỐC GIA LẦN THỨ BA
GIẢI A (3 tác phẩm):
1) Lịch sử. Tác giả: Herodotus. Người dịch: PGS. TS. Lê Đình Chi. Nhà xuất bản Thế giới; đơn vị liên kết: Công ty Cổ phần Sách Omega Plus Việt Nam.
2) Hình ảnh lâm sàng, chẩn đoán và điều trị trong chuyên ngành da liễu (2 tập). Tập thể tác giả do PGS, TS. Nguyễn Văn Thường làm Chủ biên. Nhà xuất bản Y học.
3) Đoàn binh Tây Tiến(Đoàn Võ trang Tuyên truyền Biên khu Lào - Việt). Tác giả: Quang Dũng. Nhà xuất bản Kim Đồng.
GIẢI B (10 tác phẩm):
1) Kiểm soát quyền lực ở nước ta qua công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật Đảng. Tập thể tác giả, Mai Trực (Chủ biên). Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia Sự thật.
2) Mặt trái của công nghệ. Tác giả: Peter Townsend. Người dịch: Quế Chi. Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia Sự thật; đơn vị liên kết: Công ty Cổ phần Sách Thái Hà.
3) Các khuynh hướng và trường phái ngôn ngữ học hiện đại. Tác giả: GS. TS. Nguyễn Thiện Giáp. Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội.
4) Tên tự tên hiệu các tác gia Hán Nôm Việt Nam. Tác giả: PGS. TS. Trịnh Khắc Mạnh. Nhà xuất bản Khoa học xã hội; đơn vị liên kết: Công ty trách nhiệm Sách và Truyền thông Việt Nam.
5) Thực phẩm chức năng. Tập thể tác giả do PGS. TS. Trần Đáng làm Chủ biên. Nhà xuất bản Y học.
6) Biến động môi trường lớp phủ và giải pháp phát triển bền vững tại các đảo san hô khu vực quần đảo Trường Sa. Tác giả: TS. Đỗ Huy Cường. Nhà xuất bản Khoa học tự nhiên và Công nghệ.
7) Lược khảo văn học (3 tập). Tác giả: Nguyễn Văn Trung. Nhà xuất bản Tổng hợp TP. Hồ Chí Minh.
8) Hát Then các dân tộc Tày, Nùng, Thái Việt Nam (3 cuốn). Biên soạn: Đặng Hoành Loan, Phạm Minh Hương, Nguyễn Thủy Tiên. Nhà xuất bản Văn hóa dân tộc.
9) Dòng tranh dân gian Kim Hoàng, Dòng tranh dân gian Đông Hồ (2 cuốn). Tập thể tác giả: Nguyễn Thị Thu Hòa,GS. TS. Trịnh Sinh, Lê Bích (Nguyễn Thị Hòa làm Chủ biên). Nhà xuất bản Thế giới.
10) Sài Gòn của em (2 cuốn). Tranh: Lê Thư. Lời: Hoàng Nguyên. Sách tương tác:Lê Thư, Thiện Kiều. Nhà xuất bản Trẻ.
GIẢI C (14 tác phẩm):
1) Công tác địch vận trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945 - 1954). Tác giả: TS.Lê Văn Cử. Nhà xuất bản Quân đội Nhân dân.
2) Chiến lược đại dương xanh. Tác giả: W. Chan Kim và Renée Mauborgne. Người dịch: Phương Thúy. Hiệu đính: Ngô Phương Hạnh. Nhà xuất bản Lao động - Xã hội; đơn vị liên kết: Công ty Cổ phần Sách Alpha.
3) GEN - Lịch sử và tương lai của nhân loại. Tác giả: Siddhartha Mukherjee. Người dịch: Bùi Thanh Châu. Nhà xuất bản Dân trí; đơn vị liên kết: Công ty Cổ phần Sách Omega Việt Nam.
4) Tổ quốc, đồng đội và văn nghệ. Tác giả: GS. TS. Đinh Xuân Dũng. Nhà xuất bản Văn học; đơn vị liên kết: Công ty Cổ phần Tri thức Văn hóa Sách Việt Nam.
5) Nét Việt trên bia Tiến sĩ Văn Miếu - Quốc Tử Giám. Nhóm tác giả: TS.Trần Hậu Yên Thế, Trần Trung Hiếu. Nhà xuất bản Mỹ thuật.
6) Lịch sử các chế độ báo chí ở Việt Nam (2 tập). Nhóm tác giả: TS.Phan Đăng Thanh, Trương Thị Hòa. Nhà xuất bản Tổng hợp TP. Hồ Chí Minh.
7) Hóa học phân tích hiện đại (Bộ sách 3 cuốn. Cuốn 1: Cơ sở lý thuyết của các phương pháp phân tích điện hóa. Cuốn 2: Các kỹ thuật và phương pháp chuẩn bị mẫu phân tích. Cuốn 3: Các phương pháp phân tích hóa học). Tác giả: Phạm Luận. Nhà xuất bản Bách khoa Hà Nội.
8) Vật liệu biến hóa có chiết suất âm - Công nghệ chế tạo, tính chất và ứng dụng. Tác giả: PGS. TS. Vũ Đình Lãm. Nhà xuất bản Khoa học Tự nhiên và Công nghệ.
9) Được học. Tác giả: Tara Westover. Người dịch: Nguyễn Bích Lan. Nhà xuất bản Phụ nữ.
10) Nghệ thuật và nghệ nhân vùng Kinh thành Huế. Nhóm tác giả: Léopold Michel Cadière, Edmond Gras. Người dịch và chú giải: Lê Đức Quang. Nhà xuất bản Hà Nội; đơn vị liên kết: Công ty Cổ phần Sách Thái Hà.
11) Chào thế giới bây giờ con đã đến. Tác giả: Lê Minh Quốc. Inspired by: Coco Mì. Nhà xuất bản Văn hóa - Văn nghệ TP. Hồ Chí Minh.
12) Vào bếp nấu ăn săn ngay điểm tốt. Nhóm tác giả: TS.Đỗ Xuân Thảo, Phan Thị Hồ Điệp. Nhà xuất bản Lao động; đơn vị liên kết: Công ty Cổ phần Sách Thái Hà.
13) Giáo dục đa giác quan (Bộ sách 4 cuốn. Cuốn 1: Ú òa, sa mạc và nước xiết. Cuốn 2: Ú òa, rừng rậm và tuyết phủ. Cuốn 3: Ái chà, kỳ thú rừng xanh. Cuốn 4: Ái chà, bí mật vườn nhà). Tác giả: Pavla Hanácková. Minh họa: Linh Dao, Irene Gough. Người dịch: Hoàng My. Nhà xuất bản Hà Nội; đơn vị liên kết: Công ty Văn hóa và Truyền thông Nhã Nam.
14. Lật mở cùng con (Bộ sách 4 cuốn. Cuốn 1: Con từ đâu tới? Cuốn 2:Tự lập không hấp tấp! Cuốn 3: Làm việc nhà dễ thôi mà! Cuốn 4: Bình tĩnh chuyện giới tính. Lời: Bảo Ngọc. Tranh: Thu Nấm, Hoàng Đậu Xanh. Nhà xuất bản Thanh niên; đơn vị liên kết: Công ty TNHH Thương mại & Dịch vụ Văn hóa Đinh Tị.
|
Hoàng Minh