Trong hai ngày 6 - 7/6, tại Viêng Chăn (Lào), Thứ
trưởng Ngoại giao - Trưởng SOM ASEAN Việt Nam Đỗ Hùng Việt đã tham dự
Hội nghị Quan chức cấp cao Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (SOM ASEAN),
cuộc họp Ban điều hành Ủy ban Hiệp ước Khu vực Đông Nam Á không vũ khí
hạt nhân (SEANWFZ ExCom) và cuộc họp lần thứ 17 Nhóm công tác Hội đồng
Điều phối ASEAN về Timor Leste (ACCWG-TL).
Những sự kiện này nhằm rà
soát tổng thể công tác chuẩn bị cho Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN
lần thứ 57 và các hội nghị liên quan sẽ diễn ra từ 24 - 28/7/2024 tại
Viêng Chăn.
Tại Hội nghị SOM ASEAN, các nước đánh giá tích cực về những tiến
triển trong xây dựng Cộng đồng ASEAN và trong triển khai Kế hoạch tổng
thể trụ cột chính trị - an ninh ASEAN 2025; tiếp tục cụ thể hóa ưu tiên
của ASEAN năm 2024 trên 9 lĩnh vực, trong đó có tăng cường kết nối và tự
cường thông qua đẩy mạnh hội nhập, kết nối kinh tế, phát triển bao
trùm, bền vững, chuyển đổi số…
Các nước cũng nhất trí sớm đánh giá cuối kỳ Kế hoạch tổng thể trụ cột
chính trị - an ninh 2025, làm cơ sở để các nước tiếp tục xây dựng Chiến
lược triển khai Cộng đồng chính trị - an ninh ASEAN 2045, văn kiện định
hướng hợp tác chính trị - an ninh ASEAN trong 20 năm tới.
Về quan hệ đối ngoại của ASEAN, bên cạnh việc nhất trí tăng cường và
mở rộng hợp tác trên tất cả các lĩnh vực, các nước cùng cho rằng ASEAN
cần xác định và xây dựng hướng ứng xử chung của hiệp hội đối với một số
vấn đề nổi lên, trong đó có các đề xuất thiết lập quan hệ đối tác mới,
hoặc các đề nghị tham gia những cơ chế khu vực do ASEAN dẫn dắt như Hội
nghị cấp cao Đông Á (EAS), Diễn đàn hợp tác khu vực ASEAN (ARF)…
Cuộc
họp cũng nhấn mạnh quan hệ với các đối tác cần theo hướng thực chất,
cùng có lợi, đảm bảo vai trò trung tâm của ASEAN.
Các nước chia sẻ quan ngại về những biến động nhanh chóng, phức tạp
trong môi trường an ninh thế giới và khu vực; theo đó, nhấn mạnh ASEAN
cần duy trì đoàn kết, thống nhất, phát huy tự chủ chiến lược và vai trò
trung tâm trong các nỗ lực thúc đẩy xử lý các vấn đề tác động trực tiếp
tới hòa bình, an ninh và ổn định khu vực như Biển Đông, Myanmar.
Theo đó, các nước nhất trí tiếp tục hỗ trợ Myanmar tìm kiếm giải pháp
khả thi cho tình hình hiện nay trên cơ sở Đồng thuận 5 điểm, trong đó
ủng hộ vai trò Đặc phái viên của Chủ tịch ASEAN về Myanmar.
Các nước
cũng đề cao tầm quan trọng của duy trì lập trường nguyên tắc của ASEAN
về Biển Đông, thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các
bên ở Biển Đông (DOC), góp phần tạo dựng môi trường thuận lợi cho đàm
phán Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) hiệu quả, thực chất, phù hợp
với luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước của Liên hợp quốc về Luật
Biển (UNCLOS) năm 1982.
Tại cuộc họp SEANWFZ ExCom, các nước chia sẻ
tầm quan trọng của việc đảm bảo khu vực Đông Nam Á không có vũ khí hạt
nhân, qua đó đóng góp vào duy trì hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực
cũng như các nỗ lực quốc tế trong giải trừ quân bị và không phổ biến vũ
khí hạt nhân. Trên cơ sở đó, các nước thống nhất tiếp tục triển khai
hiệu quả Kế hoạch hành động SEANWFZ 2023-2027, tăng cường hợp tác, trao
đổi kinh nghiệm giữa ASEAN với các tổ chức khu vực và quốc tế liên quan.
Các nước cũng nhất trí tăng cường tham vấn nội bộ và với các nước sở
hữu vũ khí hạt nhận (NWS) để giải quyết các vấn đề còn tồn đọng, tạo
tiền đề thúc đẩy các nước NWS sớm ký Nghị định thư Hiệp ước SEANWFZ.
Tại cuộc họp ACCWG-TL lần thứ 17, các nước đánh giá cao nỗ lực của
Timor Leste trong triển khai Lộ trình trở thành thành viên đầy đủ của
ASEAN. Các nước khẳng định tiếp tục hỗ trợ Timor Leste nâng cao năng
lực, làm quen với các nguyên tắc, quy trình và cách thức vận hành của
ASEAN, chuẩn bị kỹ lưỡng mọi mặt trước khi nước này trở thành thành viên
chính thức của ASEAN.
Tại các cuộc họp, Thứ trưởng Đỗ Hùng Việt tham gia và đóng góp hiệu
quả vào các nội dung thảo luận, đặc biệt là triển khai các ưu tiên của
ASEAN năm 2024, định hướng xây dựng Chiến lược triển khai Cộng đồng
chính trị - an ninh ASEAN 2045, đề cao cách tiếp cận chung của ASEAN
trong việc làm sâu sắc hơn nữa quan hệ với các đối tác, thúc đẩy các
nước NWS ký Nghị định thư Hiệp ước SEANWFZ, phát huy vai trò và cách
tiếp cận của ASEAN hỗ trợ Myanmar, trong đó có hỗ trợ nhân đạo cho người
dân nước này…
Thứ trưởng khẳng định ASEAN cần duy trì lập trường chung về vấn đề
Biển Đông như nêu trong Tuyên bố của các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN về
duy trì và thúc đẩy ổn định không gian biển ngày 30/12/2023, đặc biệt là
nguyên tắc thượng tôn luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS, kiềm chế,
giải quyết hòa bình các tranh chấp; tích cực thực hiện đầy đủ và hiệu
quả DOC, xây dựng COC hiệu quả, thực chất, phù hợp luật pháp quốc tế,
đặc biệt là UNCLOS./.
TTXVN