Theo báo cáo của Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), sau 3 năm gia nhập WTO, Việt Nam đã thu hút được 4.098 dự án FDI với số vốn đăng ký đạt 114,15 tỷ USD, tăng gấp 3,5 lần so với thời kỳ 2001 – 2006 và 1,4 lần so với thời kỳ 1998 – 2006. Tổng vốn FDI thực hiện trong 3 năm 2007 – 2009 đạt khoảng 19,6 tỷ USD, gấp hơn 1,6 lần thời kỳ 2001 – 2006.
Sau khi gia nhập WTO, tỷ trọng vốn đầu tư của khu vực FDI so với tổng vốn đầu tư toàn xã hội đã tăng từ 16,2% năm 2006 lên 30,9% năm 2008, nhưng năm 2009 lại giảm 25,5%.
Tuy nhiên, mặc dù quy mô dự án FDI tăng nhanh (từ bình quân 7,1 triệu USD/dự án năm 2005 lên 12,2 triệu USD năm 2006; 13,8 triệu USD năm 2007 và 51,5 triệu USD trong năm 2008), nhưng tỷ lệ vốn điều lệ so với tổng số vốn đăng ký ở mức thấp và đã giảm nhiều so với trước. Giai đoạn 1988 – 2005 tỷ lệ này là 45,7% thì gần đây chỉ còn khoảng 30%, thậm chí còn thấp hơn.
Gần đây, xuất hiện nhiều dự án với vốn đăng ký hàng tỷ USD, nhưng lại đang trong tình trạng “nằm chờ” sau những tuyên bố về khả năng bị rút giấy phép trước sự chậm trễ của chủ đầu tư. Nếu không nói đến những phức tạp của việc loại bỏ các dự án này thì ngay cả việc các chủ đầu tư “thổi” giá trị dự án quá cao cũng đã tạo ra hiệu ứng không tốt đối với việc phát triển kinh tế của địa phương.
Việt Nam vẫn được coi là điểm đến của các nhà đầu tư nước ngoài, nhưng dự án thì nhiều, hiệu quả đóng góp vào nền kinh tế quốc dân chưa tương xứng, có khá nhiều doanh nghiệp FDI lại báo “lỗ”.
Theo ông Võ Trí Thành, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế TƯ, câu chuyện “chuyển giá” của nhà đầu tư nước ngoài nhằm “né luật” rất phức tạp vì vậy phải tính được bài toán cân đối giữa chi phí – lợi ích khi mời gọi nhà đầu tư vào Việt Nam và phải quan tâm tới công nghệ cao, tính liên kết giữa FDI và nền kinh tế trong nước.
GS Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp FDI cho rằng, chính sách nâng cấp FDI cần được coi là định hướng quan trọng trong giai đoạn tới, khi Việt Nam đã qua thời kỳ tận dụng số lượng lớn các dự án FDI trên diện rộng./.