Nhà thờ Ba Cắt thuộc xã Văn Nghĩa, huyện Lạc Sơn (Hoà Bình) được xây dựng từ năm 1911 với quy mô một nhà thờ xứ và một nhà phòng với 3 họ đạo: họ Mới, họ Gốc Đa và họ Nang. Năm 1947, nhà thờ Ba Cắt bị hư hỏng do máy bay Pháp ném bom lại không có linh mục nên dẫn đến giáo dân ở đây nhạt đạo và khô đạo.
Vào đầu những năm 80 của thế kỷ trước, Nhà nước có chủ trương đưa đồng bào miền xuôi lên miền núi xây dựng quê hương mới. Xã Văn Nghĩa đã đón nhận một số hộ từ Phú Xuyên về lập nghiệp và hoạt động của xứ đạo Ba Cắt dần được phục hồi. Đến nay, toàn xã có 70 hộ, 280 nhân khẩu theo đạo Thiên chúa thường xuyên đến nhà thờ Ba Cắt cầu nguyện.
Thực hiện chính sách tôn giáo của Đảng và Pháp lệnh Tín ngưỡng, tôn giáo của Nhà nước, những năm qua, Đảng bộ, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể xã Văn Nghĩa đã làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục và tạo mọi điều kiện để giáo dân trên địa bàn được thoả mãn nguyện vọng của mình và làm tròn nghĩa vụ, trách nhiệm theo quy định của pháp luật. Chính quyền xã đã xác nhận đề nghị các cấp có thẩm quyền cho phép thành lập Ban hành giáo xứ họ tại 3 xóm Mới, Nang, Đa. Xác nhận, đề nghị thẩm định thiết kế kỹ thuật và dự toán sửa chữa, cải tạo, nâng cấp nhà thờ. Từ đó đã tạo được sự đồng thuận giữa chính quyền và giáo dân, giữa lương và giáo. Nhân dân trên địa bàn cùng đoàn kết xây dựng cuộc sống mới.
Tuy nhiên, từ tháng 7/2006, Nguyễn Thị Nhi, sinh năm 1962 ở Sơn Hà, Phú Xuyên (Hà Nội) có mặt tại địa bàn thì tình hình hoạt động tôn giáo ở Văn Nghĩa có nhiều diễn biến phức tạp. Nguyễn Thị Nhi được đăng ký thường trú có thời hạn tại phố Độc Lập (thị trấn Vụ Bản-huyện Lạc Sơn- Hòa Bình) từ ngày 16/6/2006 đến 16/6/2007. Đến tháng 7/2006, thị Nhi đến cư trú tại địa bàn xã Văn Nghĩa. Ban Công an xã đã tiến hành hướng dẫn cho chủ hộ và Nhi làm thủ tục đăng ký tạm trú có thời hạn nếu muốn cư trú tại địa phương nhưng thị Nhi không chấp hành. Ngày 17/8/2006, thị Nhi đã đứng ra tổ chức họp giáo dân để bầu ra người đứng đầu tổ chức tôn giáo xã Văn Nghĩa trong khi chưa xin phép và chưa có ý kiến của các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. Khi phát hiện, Ban Công an xã đã tiến hành kiểm tra giấy tờ tuỳ thân, giấy phép hoạt động tôn giáo nhưng thị Nhi không có bất cứ một loại giấy tờ nào. Do cư trú bất hợp pháp và tổ chức hoạt động tôn giáo trái pháp luật nên nhiều lần thị Nhi bị chính quyền xã kiểm tra, nhắc nhở và ra quyết định xử lý nhưng thị Nhi đều không chấp hành và còn có nhiều hành động, thái độ chống đối.
Không dừng lại ở đó, cuối tháng 8 vừa qua, lợi dụng sự nhẹ dạ, cả tin và thiếu hiểu biết pháp luật của một số giáo dân trên địa bàn xã Văn Nghĩa, thị Nhi đã lôi kéo được 16 giáo dân đi cầu nguyện khi đi mang theo trang phục phụ nữ Mường và cồng chiêng. Đến ngày 28/8, khi ra Hà Nội, ngheo theo lời xúi giục của thị Nhi, 16 giáo dân đã mặc trang phục nữ Mường (trong đó có cả người Kinh) đánh cồng chiêng để tham gia gây rối cùng với số giáo dân quá khích và một số linh mục, giáo dân giáo xứ Thái Hà tại khu đất của Công ty CP may Chiến Thắng (Đống Đa - Hà Nội). Từ ngày 29 đến 31/8, sau khi chính quyền quận Đống Đa giải toả và được thân nhân giải thích, 16 giáo dân xã Văn Nghĩa đã lần lượt trở về địa phương. Riêng Nguyễn Thị Nhi và 3 đối tượng khác thuộc giáo xứ Thái Hà đã bị cơ quan Công an khởi tố bị can và ra lệnh bắt tạm giam về hành vi gây rối trật tự công cộng, xúi giục người khác không chấp hành pháp luật và huỷ hoại tài sản. Ai là người cầm đầu chỉ đạo thị Nhi và đồng bọn, các cơ quan bảo vệ đang tiếp tục điều tra, làm rõ.
Ông Bùi Minh Đoan ở xóm Đa (Văn Nghĩa) bức xúc: Là một giáo dân, tôi nghĩ mọi người trong họ đạo phải thực hiện tốt các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và thực hiện tốt phương châm "Sống tốt đời đẹp đạo". Mặc dù hết sức thông cảm nhưng tôi thấy bất bình trước việc những người bị dụ dỗ, lôi kéo, tham gia gây rối tại khu đất của Công ty cổ phần may Chiến thắng vì họ là những người nhẹ dạ, thiếu kiến thức pháp luật. Nhưng cũng rất mong đây là bài học đắt giá cho tất cả mọi giáo dân trên địa bàn. Trong khi Đảng, chính quyền các cấp luôn tôn trọng quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo và hiểu rõ nhu cầu tâm linh của mọi người dân thì hành vi lợi dụng tôn giáo để chống lại Nhà nước và các cơ quan bảo vệ pháp luật của Nguyễn Thị Nhi cần phải được xử lý hết sức nghiêm minh.
Trở về địa phương sau khi bị thị Nhi xúi giục, lôi kéo tham gia gây rối tại Hà Nội, bà Bùi Thị Ken, giáo dân ở xóm Đa đã bừng tỉnh: "Ơn Đảng, ơn Chính phủ mới có cuộc sống tốt đẹp hôm nay. Từ nay trở đi, tôi sẽ không bao giờ cả tin để bị lôi kéo vào những việc làm trái với đạo, với đời và chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước".
Nhịp sống Văn Nghĩa đã trở lại bình thường sau những ngày xáo trộn, nặng nề. Người dân Văn Nghĩa lại chăm chú với ruộng lúa, bờ ngô, chăm chút bầy trâu, đàn gà. Mọi người, mọi nhà cùng đoàn kết, gắn bó nêu cao tinh thần cảnh giác trước âm mưu chia rẽ đoàn kết dân tộc, chia rẽ giáo - lương của các phần tử xấu và thế lực thù địch, đoàn kết giữ cuộc sống bình yên./.