Về trọng tâm của Hội nghị, Thứ trưởng Phạm Quang Vinh cho biết Hội nghị hẹp các Ngoại trưởng ASEAN khởi đầu Năm Chủ tịch của Myanmar, có chủ đề “Đoàn kết hướng tới một Cộng đồng hòa bình và thịnh vượng.”

Là Hội nghị Bộ trưởng ASEAN đầu tiên trong năm 2014, Hội nghị đã tập trung thảo luận các trọng tâm ưu tiên của Hiệp hội trong năm 2014, trong đó có việc bảo đảm môi trường an ninh, hòa bình, ổn định và phát triển ở khu vực, đẩy mạnh tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN từ nay đến năm 2015, mở rộng quan hệ với các đối tác và định hướng xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau năm 2015.

Về các kết quả chính mà hội nghị đạt được, Thứ trưởng Phạm Quang Vinh cho biết các Bộ trưởng đã thảo luận và quyết định định hướng về các trọng tâm và ưu tiên của ASEAN trong năm 2014, trong đó nhấn mạnh việc xây dựng Cộng đồng ASEAN vững mạnh, tăng cường đoàn kết và phát huy vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực, nâng cao năng lực và ứng phó hiệu quả với các thách thức đặt ra.

Thứ nhất, về xây dựng Cộng đồng ASEAN, các Bộ trưởng nhấn mạnh 2014 và 2015 là hai năm then chốt, quyết định thành công của mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN vào năm 2015, cũng như tạo đà quan trọng cho giai đoạn phát triển tiếp theo của hiệp hội.

Theo đó, ASEAN cần dành quyết tâm và nỗ lực cao nhất, ở cả cấp độ khu vực và quốc gia, cho việc thực hiện thành công và đúng lộ trình các mục tiêu vào 2015.

Cùng với tiếp tục đẩy mạnh thực hiện 80% các biện pháp trong Lộ trình xây dựng Cộng đồng đã được đưa vào triển khai, ASEAN cần đặc biệt chú trọng dành ưu tiên và nguồn lực nhằm bảo đảm thực hiện 20% số đầu việc còn lại đồng thời ASEAN cần tăng cường thực hiện hiệu quả các chương trình đã được đề ra về liên kết, kết nối, thu hẹp khoảng cách phát triển trong ASEAN.

Thứ hai, các Bộ trưởng nhấn mạnh trong bối cảnh khu vực tiếp tục có những diễn biến phức tạp, ASEAN cần phải tăng cường đoàn kết và phát huy vai trò chủ đạo trong việc bảo đảm môi trường hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực, cũng như trong cấu trúc hợp tác khu vực đang định hình; nâng cao năng lực của ASEAN và hợp tác của ASEAN với các đối tác nhằm ứng phó hiệu quả với những thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống đang đặt ra.

Các Bộ trưởng cũng đặc biệt quan tâm đến việc ASEAN nâng cao năng lực ứng phó với biến đổi khí hậu và thảm họa thiên tai, nhất là sau hậu quả nặng nề của siêu bão Haiyan vừa qua.

Thứ ba, về các vấn đề khu vực, Hội nghị đã ra thông báo với báo chí, trong đó các Bộ trưởng đều bày tỏ quan ngại về những diễn biến phức tạp mới đây trên Biển Đông; khẳng định lại 6 nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông và nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở khu vực; các bên liên quan cần phải tiếp tục thực hiện kiềm chế trong hành động của mình, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở tuân thủ luật pháp quốc tế và Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS).

Các ngoại trưởng kêu gọi các bên thực hiện nghiêm túc và đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và đẩy nhanh thương lượng để sớm đạt được Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).

Thứ tư, về Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2015, các Bộ trưởng nhấn mạnh Tầm nhìn phải mang tính chiến lược nhằm tiếp tục đưa Cộng đồng ASEAN phát triển vững mạnh trong các thập kỷ tiếp sau 2015.

Theo đó Tầm nhìn cần vừa củng cố và phát huy hơn nữa các kết quả đạt được, vừa nâng mức độ liên kết và hợp tác ASEAN lên tầm cao mới, hướng tới Cộng đồng ASEAN "gắn kết về chính trị, liên kết về kinh tế và chia sẻ trách nhiệm xã hội."

Các Bộ trưởng đã giao nhiệm vụ và chỉ đạo Nhóm Công tác Hội đồng Điều phối ASEAN (ACCWG) cần sớm hoàn tất dự thảo Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN để kiến nghị lên các Bộ trưởng xem xét, trình Cấp cao ASEAN vào 2015. Các Bộ trưởng cũng nhất trí ASEAN cần củng cố và nâng cao hơn nữa hiệu quả các cơ chế, thể chế của ASEAN nhằm đáp ứng tốt hơn yêu cầu hợp tác và liên kết ngày càng cao của ASEAN.

Thứ trưởng Phạm Quang Vinh cũng cho biết tại Hội nghị, đoàn đại biểu Việt Nam, do Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh dẫn đầu, đã chủ động đóng góp tích cực, trách nhiệm, vào các trọng tâm và ưu tiên của ASEAN.

Trong đó, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã tập trung phân tích các nhiệm vụ trọng tâm của ASEAN hiện nay và sắp tới, trong đó có đẩy nhanh tiến độ triển khai và xây dựng Cộng đồng nhằm bảo đảm đạt được các mục tiêu Cộng đồng vào 2015; tăng cường đoàn kết ASEAN, nâng cao hiệu quả hoạt động và phối hợp trong ASEAN nhằm tận dụng thời cơ cũng như ứng phó những thách thức đặt ra; tiếp tục mở rộng quan hệ với các đối tác.

Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh tới việc phát huy vai trò chủ đạo của ASEAN trong thúc đẩy môi trường hòa bình, ổn định và phát triển ở khu vực; xây dựng tầm nhìn dài hạn để tiếp tục đưa ASEAN phát triển vững mạnh trong thời gian tới và sau 2015.

Nhân dịp này, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh cũng đề xuất một số định hướng ưu tiên cho năm 2014, cũng như thông báo việc Việt Nam chủ động đăng cai một số đầu việc để thúc đẩy các nội dung còn tồn đọng trong lộ trình tiến đến Cộng đồng. 

Về định hướng tương lai, tại Hội nghị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao nhấn mạnh Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2015 cần dựa trên những nguyên tắc chính là tiếp nối và phát huy các kết quả xây dựng Cộng đồng đã đạt được trên 3 trụ cột, từ đó nâng quá trình xây dựng Cộng đồng, liên kết, kết nối ASEAN lên tầm cao hơn, đi đôi với xây dựng một khu vực Đông Á hòa bình, ổn định, hợp tác phát triển, liên kết và kết nối nhiều tầng nấc, với ASEAN là trung tâm;

Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh củng cố các giá trị và chuẩn mực của ASEAN và phát triển ra khu vực Đông Á nói chung; tăng cường hiệu quả phối hợp giữa các cơ quan trong cộng đồng, tăng cường năng lực của Ban Thư ký ASEAN; tăng cường đoàn kết và tiếng nói chung của ASEAN trong những vấn đề khu vực và toàn cầu quan trọng.

Về vấn đề Biển Đông, chia sẻ quan điểm chung của ASEAN, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm bình Minh nhấn mạnh trách nhiệm chung về bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải ở Biển Đông; nghiêm túc tuân thủ Luật pháp quốc tế, Công ước Liên hợp quốc về Luật biển 1982 (UNCLOS) và DOC, theo đó thực hiện kiềm chế, không có hành động áp đặt, làm phức tạp thêm tình hình; trong bối cảnh tình hình Biển Đông tiếp tục có những diễn biến phức tạp, yêu cầu cấp thiết là cần đẩy mạnh hơn nữa các nỗ lực và đi vào thương lượng thực chất để sớm đạt được COC.

Nhân dịp Hội nghị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh đã chúc mừng Bộ trưởng Ngoại giao Myanmar Wunna Maung Lwin đảm nhận vị trí Chủ tịch ASEAN và bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ của Việt nam để Myanmar hoàn thành tốt nhiệm vụ./.