Cần bảo đảm chất lượng và tiến độ chuẩn bị các dự án
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Phan Trung Lý trình bày Tờ trình
về dự kiến Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội năm 2016,
điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh khóa XIII và năm 2015.
Đánh giá tình hình thực hiện Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh từ
tháng 6/2014 đến nay, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy thời gian qua,
Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, các đại biểu Quốc hội, Chính phủ và
các cơ quan, tổ chức hữu quan đã có nhiều cố gắng trong việc xây dựng
luật, pháp lệnh, góp phần nâng cao chất lượng cũng như tiến độ chuẩn bị
các dự án. Công tác xây dựng pháp luật đã có những chuyển biến tích cực,
cơ bản đáp ứng được yêu cầu quản lý nhà nước, phát triển kinh tế-xã
hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế. Việc ban hành văn
bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành luật, pháp lệnh đã có chuyển
biến tích cực hơn.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được thì việc lập, triển khai thực
hiện Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội vẫn còn những
hạn chế kéo dài, chậm được khắc phục như số lượng các dự án đề nghị điều
chỉnh, bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh còn nhiều;
chất lượng của một số dự án luật còn hạn chế như: tình trạng “tồn đọng”
văn bản quy định chi tiết thi hành luật, pháp lệnh vẫn còn nhiều
Tờ trình nêu rõ Ủy ban Thường vụ Quốc hội dự kiến bổ sung vào Chương
trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2015 gồm năm dự án luật, pháp lệnh,
nghị quyết và dự kiến Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2016 gồm
31 dự án luật, hai dự án pháp lệnh, một dự án nghị quyết.
Để bảo đảm tính khả thi của Chương trình năm 2016, tránh bị điều chỉnh
quá nhiều, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị phải cân nhắc thận trọng,
xác định rõ quan điểm, căn cứ lập dự kiến Chương trình, xem xét kỹ sự
cần thiết ban hành, phạm vi, đối tượng điều chỉnh, những nội dung cơ bản
của từng dự án; tăng cường sự phối hợp chặt chẽ ngay từ đầu giữa các cơ
quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra, tăng cường trách nhiệm của cơ quan
soạn thảo, cơ quan thẩm định, cơ quan thẩm tra, cùng với việc bảo đảm
các điều kiện cần thiết cũng như bố trí thời gian phù hợp để Quốc hội
xem xét, thông qua.
Trong năm 2016 cần tiếp tục xác định xây dựng pháp luật là nhiệm vụ
trọng tâm của toàn hệ thống chính trị, trong đó tập trung vào việc tiếp
tục sửa đổi, bổ sung, ban hành mới các văn bản pháp luật để thể chế hóa
các nghị quyết của Đảng và tiếp tục cụ thể hóa các quy định của Hiến
pháp, Ủy thường vụ Quốc hội đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan
thi hành nghiêm chỉnh Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật; tổ chức
thực hiện tốt các giải pháp đã được đề ra trong các Nghị quyết của Quốc
hội nhiệm kỳ khóa XIII về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh; tiếp
tục tăng cường phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức trong việc soạn thảo,
thẩm tra, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội để bảo đảm chất
lượng và tiến độ chuẩn bị các dự án...
Xem xét, điều chỉnh Điều 60 của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014
Quốc hội đã nghe Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Phạm Thị
Hải Chuyền báo cáo về Điều 60 của Luật bảo hiểm xã hội năm 2014.
Chính phủ báo cáo Quốc hội xem xét, điều chỉnh Điều 60 của Luật Bảo hiểm
xã hội năm 2014 theo hướng trước mắt, cho phép người lao động khi chưa
đủ điều kiện về thời gian đóng bảo hiểm xã hội để hưởng lương hưu sau
một năm nghỉ việc nếu không tiếp tục đóng bảo hiểm xã hội thì có quyền
lựa chọn hưởng bảo hiểm xã hội một lần hoặc tiếp tục bảo lưu thời gian
đóng bảo hiểm xã hội như quy định của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2006. Nội
dung này cũng sẽ được xem xét, điều chỉnh tương đồng đối với cả người
lao động tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.
Với việc sửa đổi như trên sẽ tạo cơ chế linh hoạt trong chính sách bảo
hiểm xã hội, đáp ứng được nguyện vọng của một bộ phận người lao động
không có điều kiện và khả năng tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội để được
hưởng lương hưu hàng tháng.
Báo cáo ý kiến của Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội về Điều 60
của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, Chủ nhiệm Ủy ban Trương Thị Mai cho
biết đa số thành viên Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội tán thành
với đề xuất của Chính phủ, trước mắt cho phép người lao động nếu có
nguyện vọng thì được nhận lại số tiền đã tham gia bảo hiểm xã hội. Đồng
thời, cần xây dựng lộ trình nâng dần điều kiện hưởng bảo hiểm xã hội một
lần phù hợp với tỷ lệ lao động trong khu vực chính thức và sự phát
triển của thị trường lao động, giảm dần số người không có lương hưu khi
về già.
Quy định thống nhất về hoạt động giám sát của các cơ quan dân cử
Tờ trình dự án Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân
nêu rõ, để kịp thời thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng, thể chế
hóa các quy định liên quan đến hoạt động giám sát trong Hiến pháp, Luật
tổ chức Quốc hội mới được Quốc hội thông qua, đồng thời khắc phục những
tồn tại, vướng mắc trong quá trình thực hiện nhằm nâng cao chất lượng,
hiệu lực, hiệu quả trong hoạt động giám sát của các cơ quan dân cử thì
việc nghiên cứu sửa đổi, bổ sung các quy định về giám sát trong Luật
hoạt động giám sát của Quốc hội, Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy
ban nhân dân hiện hành để ban hành một đạo luật chung về hoạt động giám
sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân là cần thiết.
Việc xây dựng dự án Luật đã thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng
về đổi mới hoạt động giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân; cụ thể
hóa các quy định mới của Hiến pháp liên quan đến hoạt động giám sát của
Quốc hội và Hội đồng nhân dân. Đồng thời tăng cường hiệu lực, hiệu quả
hoạt động giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân; bảo đảm sự thống
nhất, khoa học trong việc xác định đối tượng, phạm vi, hình thức, thẩm
quyền, trình tự giám sát của từng chủ thể giám sát; bảo đảm quyền, trách
nhiệm của chủ thể giám sát, của đối tượng chịu sự giám sát; phát huy
vai trò của giám sát trong việc góp phần nâng cao chất lượng hoạt động
của bộ máy nhà nước.
Dự thảo Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân được
xây dựng để quy định một cách thống nhất về hoạt động giám sát của các
cơ quan dân cử, trong đó, không chỉ xác định rõ thẩm quyền, phạm vi giám
sát của từng chủ thể mà còn tăng cường sự phối hợp trong quá trình tiến
hành hoạt động giám sát nhằm nâng cao hiệu quả giám sát và tránh sự
chồng chéo, trùng lặp. Do vậy, bên cạnh việc rà soát sửa đổi, bổ sung
các quy định để thể chế hóa các văn kiện của Đảng, cụ thể hóa các quy
định mới của Hiến pháp, dự thảo đã bổ sung những nội dung được đặt ra
trong thực tiễn, sửa đổi các quy định của Luật hoạt động giám sát của
Quốc hội hiện hành, Chương III của Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy
ban nhân dân (năm 2003), đồng thời, pháp điển hóa các quy định về hoạt
động giám sát trong các nội quy, quy chế hoạt động của Quốc hội, Hội
đồng nhân dân để khi Luật mới được ban hành sẽ sớm đi vào cuộc sống mà
không phải chờ sửa đổi các văn bản khác có liên quan hoặc ban hành văn
bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành. Dự thảo Luật được thiết kế
gồm 5 chương với 94 điều.
Thẩm tra dự án Luật, Ủy ban Pháp luật của Quốc hội tán thành với kết
cấu, bố cục của dự thảo Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng
nhân dân. Bên cạnh đó, một số ý kiến đề nghị cần tiếp tục nghiên cứu,
rà soát để bổ sung các điều kiện bảo đảm hoạt động giám sát nhằm nâng
cao hơn nữa hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội
đồng nhân dân.
Thảo luận dự thảo Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (sửa đổi)
Thời gian còn lại của phiên làm việc, các đại biểu Quốc hội t hảo luận
về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Mặt trận Tổ
quốc Việt Nam (sửa đổi). Nhiều ý kiến của đại biểu Quốc hội tán thành
với Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Mặt trận Tổ quốc
Việt Nam (sửa đổi) của Ủy ban Thường vụ Quốc hội .
Bàn về Ban công tác Mặt trận, vẫn còn hai loại ý kiến khác nhau. Theo
đại biểu Phạm Đức Châu (Quảng Trị) không nên luật hóa mô hình Ban công
tác Mặt trận ở thôn, ấp, bản, làng... Ban công tác Mặt trận không phải
là một cấp trong hệ thống tổ chức của Mặt trận mà chỉ là phương thức tổ
chức trong nội bộ Mặt trận ở cơ sở. Đại biểu đề nghị không quy định vấn
đề này trong Luật mà để quy định trong Điều lệ Mặt trận Tổ quốc Việt
Nam.
Quan điểm khác, theo đại biểu Trần Thị Dung (Điện Biên) nên quy định về
Ban công tác Mặt trận trong Luật. Đại biểu cho rằng tuy Ban công tác Mặt
trận không phải là một cấp trong hệ thống tổ chức của Mặt trận Tổ quốc
Việt Nam nhưng hiện nay đang được tổ chức rộng khắp và hoạt động ở các
địa phương phát huy hiệu quả. V iệc luật hóa mô hình này nhằm tạo cơ sở
pháp lý đổi mới phương thức công tác của Mặt trận trong giai đoạn hiện
nay theo phương châm hướng về cơ sở, tới khu dân cư.
Về vấn đề này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá Ban công tác Mặt trận
là cánh tay nối dài, là phương thức để triển khai hoạt động của Mặt trận
ở cấp xã hiệu quả hơn. Do đó, cần được ghi nhận trong Luật để tạo cơ sở
pháp lý cho Ban này hoạt động.
Thảo luận về hoạt động giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (Chương
5), nhiều ý kiến tán thành sự cần thiết phải quy định trong dự thảo Luật
về nội dung này. Tuy nhiên, cần làm rõ tính đặc thù trong hoạt động
giám sát của Mặt trận; làm rõ tính chất giám sát của Mặt trận Tổ quốc
Việt Nam là “mang tính Nhân dân;” quy định cụ thể trình tự, thủ tục thực
hiện giám sát, giá trị pháp lý của kết luận, kiến nghị giám sát; trách
nhiệm, chế tài đối với cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân trong việc thực
hiện k ết luận, kiến nghị của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam sau giám
sát.
Các đại biểu Quốc hội đã cho ý kiến cụ thể về các nội dung hoạt động
phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (Chương 6); nguyên tắc tổ
chức và hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam...
Theo chương trình, buổi chiều, Quốc hội thảo luận ở hội trường về một số
nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật nghĩa vụ quân sự (sửa
đổi)./.
TTX