Trở lại cánh đồng Chó Ngáp (thuộc các xã Ninh Thanh Lợi, Ninh Thanh
Lợi A, Vĩnh Lộc của huyện Hồng Dân, tỉnh Bạc Liêu) những ngày giáp Tết
Nguyên đán Quý Tỵ, điều mà chúng tôi dễ nhận ra nhất là làng quê đổi
thay nhiều. Hàng loạt các công trình phúc lợi xã hội, điện, đường,
trường, trạm, nhà kiên cố, nhà ngói nhà tường khang trang, san sát. Hàng
ngàn hộ dân nghèo khó, chạy gạo ăn hàng ngày giờ trở thành nông dân sản
xuất - kinh doanh giỏi. Họ làm giàu trên chính vùng đất “chết” mà một
thời không dám mơ ước.
Gạo một bụi đỏ đem lại cuộc sống ấm no cho bà con Hồng Dân (Bạc Liêu).
Chinh phục thiên tai khắc nghiệt
Chiếc ca nô len lỏi qua nhiều kênh rạch chằng chịt gần một
giờ đồng hồ đưa chúng tôi đến nhà ông Lâm Quốc Nam (ấp Ngô Kim, xã Ninh
Thạnh Lợi). Trước mắt chúng tôi là ngôi nhà tường ba gian đồ sộ, đầy đủ
tiện nghi sinh hoạt, lúa chất cao ngút nhà…Đây là một “sự kiện” lạ, gây
ngạc nhiên cho nhiều người vì xung quanh vẫn còn cỏ dại, lau sậy, năn
tượng, rừng tràm bát ngát, dưới kênh thì nước phèn đỏ lòm...mà lại trồng
được lúa. Ông Nam năm nay đã bước qua tuổi 60 cũng là ngần ấy năm ông
sống ở vùng đất này nhưng đây là năm thứ 2 trong đời của ông cũng là năm
thứ 2 vùng đất này trồng được lúa.
Ông
Nam nhớ lại, sau 10 năm đầu giải phóng, vùng đất này chỉ là cánh đồng cỏ
năn tượng, rừng tràm, nước nhiễm mặm, phèn đến nỗi không có loại cá nào
sống được. Để có cái ăn cái mặc, người dân nơi đây trồng cây tràm, cây
khóm (dứa), nhổ đọt năn non đem ra chợ bán. Hơn 20 năm trở lại đây, thực
hiện chủ trương chuyển dịch sản xuất, người dân phá tràm, bỏ khóm, đưa
nước mặm vào nuôi tôm. Những năm đầu trúng tôm, cuộc sống người dân tạm
ổn nhưng những năm trở lại đây, dịch bệnh trên tôm diễn biến phức tạp,
nuôi tôm thất bát, giá tôm nguyên liệu sụt giảm liên tục, dẫn đến cuộc
sống người dân khó khăn.
Trước khó khăn đó,
thực hiện chủ trương đa cây đa con trên cùng một diện tích canh tác,
gia đình ông Nam góp tiền, công sức san lấp 7 ha đất đưa vào áp dụng sản
xuất theo mô hình lúa - tôm kết hợp. Vụ đầu, năm 2011-2012 ông còn “bán
tính bán nghi” chỉ sản xuất thử nghiệm vài ngàn m2 trồng lúa nhưng hiệu
quả thật bất ngờ. Vì vậy vụ 2012-2013, ông quyết định gieo cấy 4 ha lúa
trên đất nuôi tôm và đã có vụ mùa bội thu. Vụ này, gia đình ông thu
hoạch với năng suất khoảng 6 tấn/ha. Kết quả này không chỉ có gia đình
ông Nam mà hàng trăm hộ dân ngỡ ngàng vì trước đây họ nằm mơ cũng dám
nghĩ tới. Giờ đây, lợi nhuận con tôm cây lúa mang lại từ vài chục
triệu đến vài trăm triệu mỗi năm của mỗi hộ dân vùng đất này không còn
hiếm, tỷ lệ hộ thoát nghèo, vươn lên khá giàu tăng lên từng ngày.
Đồng chí Nguyễn Hồng Thái, Huyện ủy viên, Bí thư Đảng ủy xã
Ninh Thạnh Lợi A, huyện Hồng Dân, phấn khởi: Trồng cây lúa trên vùng
đất nhiễm phèn, mặn không chỉ là mơ ước của người dân mà của cả chính
quyền nơi đây. Trước đây, nhằm hạn chế rủi ro trong nuôi tôm, người dân
phải trồng cỏ năn tượng để cải thiện môi trường đất, nước, tạo thức ăn
cho tôm. Nay trồng được cây lúa, không chỉ giúp cải tạo tốt môi trường
sinh thái mà người dân chủ động sản xuất, có lúa gạo ăn quanh năm, không
còn sợ đói khi tôm nuôi thất mùa.
Đột phá trong sản xuất
Xác định đúng điều kiện, thổ nhưỡng của vùng đất khắc
nghiệt, xã Ninh Thạnh Lợi A xác định giải pháp “đi lên” không còn con
đường nào khác là phát triển nông nghiệp, đẩy mạnh chuyển dịch cơ
cấu kinh tế, lựa chọn cây- con phù hợp.
Theo đó,
ngay từ những năm 1990 - 2000, huyện, xã quyết định chuyển một phần
đất kém hiệu quả sang sản xuất theo mô hình nuôi tôm, tôm - lúa kết hợp.
Tuy nhiên, qua hàng chục năm, còn nhiều vùng đất không thể trồng lúa
xen canh với tôm bởi hệ thống điều tiết nước còn bất cập, không đủ nước
ngọt cho cây lúa sinh trưởng, đặc biệt là chưa tìm ra được giống lúa nào
chịu mặn. Từ thực tế này, lãnh đạo huyện Hồng Dân “cầu cứu” đến các
chuyên gia, nhà khoa học. Thạc sĩ Nguyễn Trung Hiếu, Phó phòng Nông
nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Hồng Dân cho biết: Năm 2011, địa
phương liên kết với các chuyên gia Khoa Nông nghiệp, trường Đại học Cần
Thơ lai tạo, ứng dụng lúa Sỏi - một loại lúa chịu mặn đến 10 phần ngàn
vào sản xuất. Từ 4kg giống lúa Sỏi, đến nay huyện nhân rộng ra hàng trăm
héc-ta. Bước đầu, cho thấy loại lúa trên thích hợp với vùng đất này, là
một thành công lớn của huyện nghèo Hồng Dân.
Ông Võ Văn Út, Bí thư Huyện ủy huyện Hồng Dân chia sẻ: Thành công bước
đầu này đang mở ra hướng đi mới cho nông dân của huyện, đặc biệt là loại
lúa này sẽ nhân rộng đại trà ra hàng ngàn héc-ta đất còn bỏ hoang của
địa phương. Từ đó, không chỉ giúp hàng ngàn hộ dân chủ động được gạo ăn
mà còn tạo ra một nguồn lương thực dồi dào, góp phần tăng thu nhập cho
gia đình, xóa đói giảm nghèo, từng bước đưa kinh tế huyện Hồng Dân vươn
lên thoát nghèo. Đặc biệt, Tết Nguyên đán Quý Tỵ là màu Xuân đầu tiên
người dân nơi đây đón Tết vui hơn, hạnh phúc hơn bởi họ đã chinh phục
được vùng đất khó khăn bao đời nay, làm giàu trên chính mảnh đất ông cha
đã dày công khai hoang lập địa./.
Huỳnh Sử (TTXVN)