(TG)-Nghị quyết số 23-NQ/TW ngày 16/6/2008 của Bộ Chính trị (khóa X) về “tiếp tục xây dựng và phát triển văn học, nghệ thuật (VHNT) trong thời kỳ mới” đã khẳng định: “Văn học, nghệ thuật là lĩnh vực rất quan trọng, đặc biệt tinh tế của văn hóa; là nhu cầu thiết yếu, thể hiện khát vọng chân, thiện, mỹ của con người; là một trong những động lực to lớn trực tiếp góp phần xây dựng nền tảng tinh thần của xã hội và sự phát triển toàn diện của con người Việt Nam”...
Nhận thức rõ tầm quan trọng của Nghị quyết 23 của Bộ Chính trị, công tác triển khai học tập, tuyên truyền về Nghị quyết đã được các cấp ủy đảng tỉnh Yên Bái triển khai sâu rộng trong cán bộ, đảng viên, nhân dân và đội ngũ văn, nghệ sĩ bằng nhiều hình thức đa dạng, qua các lớp học tập nghị quyết, hội nghị báo cáo viên, tuyên truyền miệng, các đợt sinh hoạt chuyên đề, hội thảo, toạ đàm; trên các phương tiện thông tin đại chúng... Công tác cụ thể hóa, triển khai thực hiện Nghị quyết đã được quan tâm, chú trọng. Tỉnh quan tâm, tạo điều kiện về cơ sở vật chất, chế độ chính sách, kinh phí tổ chức các hoạt động đặc thù của Hội Liên hiệp Văn học, Nghệ thuật tỉnh; có chính sách hỗ trợ cho các tác phẩm báo chí, văn học nghệ thuật xuất sắc trong các cuộc giao ban báo chí hàng quý. Ban hành Quy chế Giải thưởng văn học nghệ thuật Yên Bái hàng năm; trong 5 năm (2013 - 2017), đã trao thưởng cho 156 tác phẩm. Năm 2016, đã tổ chức thành công việc xét và trao tặng Giải thưởng VHNT Yên Bái 5 năm lần thứ nhất, cho 61 tác phẩm, cụm tác phẩm của 61 tác giả, nhóm tác giả đạt giải. Từ 2008 đến nay, đã có gần 400 lượt tác giả/tác phẩm được xét hỗ trợ kinh phí hoạt động sáng tạo tác phẩm VHNT từ quỹ đầu tư sáng tác của Chính phủ.
Công tác xây dựng, phát triển, nâng cao chất lượng đội ngũ văn nghệ sỹ được tỉnh đặc biệt quan tâm. Trong 10 năm qua, Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật tỉnh đã xét kết nạp nhiều lượt hội viên thuộc các chuyên ngành và có nhiều hội viên đã trở thành hội viên Trung ương, trong đó ưu tiên chú trọng lực lượng trẻ. Hiện nay Hội có 151 hội viên, thuộc 7 chi hội (Hội Kiến trúc sư, Mỹ thuật, Nhiếp ảnh, Văn hóa dân gian, Dân tộc thiểu số, múa, âm nhạc) và 3 chuyên ngành (văn học, điện ảnh – truyền hình, nghệ thuật – biểu diễn). Hàng năm, các hội viên được tham gia các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ, trại sáng tác âm nhạc, văn học do Trung tâm viết văn Nguyễn Du, Ủy ban Toàn quốc Liên hiệp các hội VHNT Việt Nam và tỉnh tổ chức. Các Chi hội chuyên ngành tổ chức trên 30 đợt đi thực tế sáng tác tại các huyện, thị trong và ngoài tỉnh.
Chất lượng tác phẩm văn học, nghệ thuật trên các loại hình được nâng lên đáng kể. Các văn nghệ sỹ Yên Bái nhận được nhiều giải thưởng của quốc gia, khu vực; trong 5 năm (2013 – 2017), có 25 tác phẩm đạt giải thưởng của các Hội Chuyên ngành Trung ương, trong đó có nhiều tác phẩm tiêu biểu mang đậm dấu ấn của tác giả, nghệ nhân, nghệ thuật dân tộc tỉnh Yên Bái. Trong đó có 1 Giải thưởng Nhà nước, 1 Giải thưởng quốc gia về học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; 1 Giải “Búa Liềm Vàng” và nhiều Giải thưởng hàng năm của các Hội chuyên ngành Trung ương, giải thưởng hàng năm của Uỷ ban toàn quốc Liên hiệp các hội Văn học nghệ thuật Việt Nam, triển lãm Mỹ thuật và Nhiếp ảnh khu vực và các giải thưởng trong các cuộc thi do tỉnh tổ chức...
Tạp chí Văn nghệ Yên Bái được quan tâm nâng cao chất lượng, cải tiến hình thức, mở rộng và đổi mới các chuyên mục. Hằng năm, xuất bản 12 số với số lượng 6.100 cuốn được phát hành rộng rãi trong toàn tỉnh và cả nước, đăng tải trên 800 tác phẩm. Từ năm 2008 đến năm 2017 xuất bản 120 số, với số lượng trên 63.000 cuốn, đăng tải gần 7.500 tác phẩm. Văn nghệ Yên Bái vùng cao xuất bản 06 số (2 tháng/1 số), với số lượng 1.800 cuốn, đăng tải 260 tác phẩm. Trang Văn học Nghệ thuật Yên Bái điện tử (http://vanhocnghethuatyenbai.gov.vn) hằng năm, đăng tải gần 1.200 tin, bài, ảnh cập nhật thường xuyên các vấn đề thời sự, hoạt động văn hoá, văn nghệ trong và ngoài tỉnh.
Hoạt động công bố, giới thiệu, quảng bá và hỗ trợ sáng tạo tác phẩm văn học nghệ thuật có nhiều nét mới với nhiều hình thức, phù hợp cho từng loại hình văn học nghệ thuật. Song song với việc thực hiện giới thiệu tác phẩm trên các ấn phẩm của Hội Văn học nghệ thuật, hằng tháng, Báo Yên Bái, Đài Phát thanh – Truyền hình tỉnh thường xuyên cập nhật các chuyên đề, chuyên mục về văn học, nghệ thuật với những chương trình thơ, ca, nhạc, diễn đàn văn học nghệ thuật; ghi âm, phát sóng các chương trình văn nghệ quần chúng, tiếng hát người lao động, học sinh, sinh viên, chương trình thơ của các câu lạc bộ thơ trong tỉnh... Thực hiện các đợt công bố, triển lãm Mỹ thuật, Nhiếp ảnh phục vụ nhiệm vụ chính trị của tỉnh; hỗ trợ tác giả thực hiện các triển lãm cá nhân, triển lãm tại Liên hoan Ảnh nghệ thuật, Liên hoan Mỹ thuật khu vực miền núi phía Bắc. Trong 10 năm, Hội tham gia có hiệu quả 10 cuộc Liên hoan ảnh nghệ thuật khu vực miền núi phía Bắc, đoạt trên 30 giải thưởng, gồm Huy chương Vàng, Bạc, Đồng và Khuyến khích. Tổ chức 10 cuộc triển lãm tại tỉnh trong 2 năm 2016, 2017. Qua đó góp phần giới thiệu, quảng bá tác phẩm của hội viên đến công chúng và người yêu VHNT cả nước.
Công tác lý luận, phê bình VHNT tỉnh nhà có nhiều chuyển biến tích cực. Hàng năm, Tỉnh ủy đã quan tâm, tạo điều kiện để đội ngũ sáng tác, phê bình văn học tham dự các lớp Lý luận phê bình VHNT do Hội đồng lý luận phê bình VHNT trung ương, Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam tổ chức. Tổ chức nhiều cuộc hội thảo chuyên môn về công tác lý luận phê bình văn học. Tạp chí Văn học, Nghệ thuật tỉnh thực hiện tốt việc duy trì chuyên mục: Giới thiệu - trao đổi; giới thiệu - phê bình trên Tạp chí Văn nghệ Yên Bái, Văn nghệ Yên Bái vùng cao với hàng trăm bài viết mang tính chất trao đổi, định hướng về lý luận phê bình VHNT. Qua đó việc phân tích, đánh giá, định hướng hoạt động sáng tác văn học, nâng cao các giá trị tư tưởng, thẩm mỹ của VHNT tác động tích cực đến nhu cầu, thị hiếu công chúng từng bước được nâng lên.
Chất lượng hoạt động văn học nghệ thuật tại các huyện, thị, thành phố từng bước được nâng lên; việc xây dựng câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ được quan tâm. Hiện nay, toàn tỉnh có 1.695 đội văn nghệ, câu lạc bộ văn nghệ quần chúng, 1.532 nhà văn hoá thôn, bản, xã, phường. Việc bảo tồn các loại hình văn hóa, nghệ thuật truyền thống được chú trọng thông qua việc tổ chức các chương trình hội thi hát dân ca, hội diễn nghệ thuật quần chúng, trình diễn trang phục dân tộc… Trong 10 năm (2008 - 2018), Sở giáo dục và đạo tạo kết nạp thêm 350 hội viên vào các câu lạc bộ, có trên 300 lượt tác giả, tác phẩm được nhận đầu tư hỗ trợ sáng tác. Việc dạy và học các môn văn học, âm nhạc, mỹ thuật trong trường phổ thông, Trường Văn hóa nghệ thuật tỉnh đã có nhiều đổi mới, chất lượng được nâng cao. Coi trọng bồi dưỡng, định hướng cho học sinh có năng khiếu về văn học nghệ thuật, đẩy mạnh hoạt động văn nghệ trong nhà trường.
Nhìn chung, qua 10 năm thực hiện nghị quyết hoạt động văn học, nghệ thuật Yên Bái đã có nhiều cố gắng trong tìm tòi sáng tạo, tham gia đấu tranh với những tiêu cực, bảo vệ chân, thiện, mỹ, góp phần xây dựng môi trường văn hóa, có tác dụng tốt với việc hình thành phẩm cách, lối sống lành mạnh trong các tầng lớp nhân dân.
Tuy nhiên, Hoạt động Văn học nghệ thuật Yên Bái vẫn còn những khó khăn, hạn chế: Hoạt động của các hội chuyên ngành chưa thực sự đồng đều; tác giả thật sự tiêu biểu ở một số lĩnh vực còn ít, tác phẩm đạt chất lượng cao và tác phẩm dài hơi chưa nhiều; công tác lí luận phê bình còn hạn chế; công tác phổ biến tác phẩm còn khó khăn. Hoạt động phong trào ở các đơn vị, địa phương chưa được thường xuyên. Sự phát triển, thu hút đội ngũ làm công tác văn học nghệ thuật chưa mạnh, còn ít những văn nghệ sỹ thực sự gắn bó tâm huyết với nghề nghiệp. Công tác giáo dục chính trị tư tưởng, ý thức trách nhiệm xã hội, trách nhiệm công dân cho hội viên, nắm bắt tình hình tư tưởng văn nghệ sỹ còn chưa thường xuyên.
Để tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 23 của Bộ Chính trị, trong thời gian tới, cần tăng cường tuyên truyền, quán triệt, nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò của văn hoá, văn nghệ đối với sự phát triển của tỉnh. Đổi mới mạnh mẽ tư duy lãnh đạo, quản lý, hoạt động văn học, nghệ thuật. Xây dựng và phát triển đội ngũ văn nghệ sỹ trẻ về tuổi đời, có sự kế tiếp hợp lý, có bản lĩnh vững vàng, có trình độ lý luận chính trị, tâm huyết, đáp ứng tốt yêu cầu phát triển văn học, nghệ thuật trong thời kỳ mới. Chú trọng bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn cho cán bộ, những người hoạt động trong lĩnh vực văn học, nghệ thuật. Tổ chức xét và trao giải thưởng văn học, nghệ thuật định kỳ để khuyến khích các văn nghệ sỹ tích cực sáng tác những tác phẩm có giá trị về tư tưởng và nghệ thuật. Tăng cường công tác quảng bá, sáng tác đưa các tác phẩm văn học, nghệ thuật đến công chúng. Qua đó, tạo chuyển biến rõ nét trong nhiệm vụ xây dựng tư tưởng, đạo đức, lối sống, đời sống văn hóa lành mạnh; xây dựng nền tảng tinh thần xã hội và con người Yên Bái phát triển toàn diện trong thời kỳ đổi mới, hội nhập quốc tế.
Nguyễn Thúy Mai
Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Yên Bái