Ăn uống cân đối

Nguyên tắc: Không ăn quá nhiều, dinh dưỡng sẽ bị thừa nhưng cũng không ăn ít quá, không đủ lượng, gây ảnh hưởng xấu cho cơ thể. Cần ăn vừa đủ cả lipid, protid, đường… theo tỷ lệ hợp lý, cân đối. Chú ý ăn nhiều rau, quả.

Tránh ăn quá nhiều muối: Mỗi ngày cơ thể chúng ta chỉ cần 6g muối, nhưng đa số thường ăn từ 15 - 20g muối, đặc biệt là người phương Đông càng ăn nhiều muối hơn, chính vì vậy mà những phân tử Na sẽ giữ nước trong cơ thể nhiều hơn mà dẫn đến tăng huyết áp. Vì vậy khi nấu ăn, phải tính toán sao cho dung lượng muối thích hợp nhất có thể.

Hạn chế chất đạm (protein): Cần hạn chế không ăn nhiều, có thể ăn 0,5 - 1g/kg trọng lượng cơ thể người bình thường (50kg), tương đương nửa lạng thịt trong ngày. Nên chọn loại thịt trắng (gà, vịt…) tốt hơn là các loại thịt đỏ (trâu, bò…). Hạn chế ăn các loại thịt tẩm ướp nhiều gia vị như lạp sườn, xúc xích, dăm bông… Hạn chế ăn thịt gia súc, gia cầm non, phủ tạng động vật như gan, óc, bầu dục… vì có nhiều nucleoprotein, khi tiêu hoá sinh ra các chất purin, axit uric có hại cho gan, thận, tim mạch. Với trứng, nếu người bệnh nào có cholesterol trong máu không tăng thì có thể dùng bình thường được, chú ý ăn cả lòng đỏ và lòng trắng vì trong lòng trắng có hợp chất chống cholesterol. Ngoài ra có thể ăn đậu đỗ, lạc vừng để bổ sung nguồn protein thực vật cho cơ thể.

Đối với chất béo (lipid): Cần phải giảm đi nhất là ở những người béo phì, không nên ăn quá 30g lipid/ ngày, nên ăn dầu thực vật.

Đối với chất đường (glucid): Nếu ăn nhiều dễ gây béo phì, vì vậy cần giảm bớt. Cần hạn chế trẻ em ăn đồ ngọt, nguyên nhân chính gây béo phì ở trẻ. Ngoài ra không nên lạm dụng các chất kích thích như rượu, cà phê, nước trà đặc, thuốc lá…

Rất tốt nếu ăn nhiều rau xanh: Rau xanh tươi chứa nhiều vitamin, ăn nhiều có lợi cho cơ thể vì nó ổn định huyết áp. Rau xanh chứa nhiều kali, có tác dụng thải loại natri ra ngoài. Vì vậy, ăn nhiều rau xanh có tác dụng phòng tăng huyết áp. Rau xanh và các loại hoa quả còn chứa nhiều chất xơ có tác dụng thúc đẩy quá trình bài tiết ra ngoài nhanh hơn, sẽ phòng ngừa được chứng bí đại tiện.

Vận động vừa sức

Sáng dậy vận động có 3 cái lợi lớn: có thể phòng bệnh béo phì, rèn luyện cơ thể làm tinh thần thoải mái và loại trừ các áp lực. Thời gian vận động tốt nhất là 30 phút bằng cách tập thể dục, đi bộ, đi xe đap, nhảy dây… Tập luyện sẽ giúp tinh thần sảng khoái, ăn ngon miệng, tạo khí thế cho một ngày mới. Có thể tập nhiều hơn nhưng cách vận động lý tưởng nhất là phải đều đặn, không vận động quá mạnh, không quá sức, cũng chớ miễn cưỡng.

Duy trì không khí gia đình vui vẻ

Nhịp sống hiện đại luôn căng thẳng, bận rộn và nhiều áp lực, muốn thay đổi những áp lực đó không phải dễ, chỉ có gia đình mới có thể làm giảm và loại trừ những áp lực đó. Dù công việc có bận rộn đến đâu thì cũng phải bố trí thời gian để ngày nghỉ cuối tuần gia đình đoàn tụ với nhau. Không khí gia đình vui vẻ, hoà nhã sẽ gạt bỏ được những bận rộn để nghỉ ngơi thoải mái.

Không được sống buông thả

Không có gì hại hơn là chơi bời thâu đêm, nhảy nhót, đánh bạc… khiến người mệt mỏi, tinh thần luôn căng thẳng, trạng thái đó là yếu tố thúc đẩy tăng huyết áp, làm cho tim phải chịu gánh nặng hơn.

Cuộc sống tình dục cũng không được quá độ vì hoạt động tình dục tốn rất nhiều sức lực, dễ gây hậu quả xấu, nên “sinh hoạt” khi trong người thư thái thoải mái, có nhiều thời gian nghỉ ngơi.

Những điều cần chú ý

Ngay từ nhỏ rèn cho trẻ thói quen ăn uống, không cho trẻ ăn quá mặn và quá thừa dinh dưỡng, vì đó là nguyên nhân gây béo phì và xơ cứng động mạch.

Độ tuổi 20  - 30 tuổi: Đây là thời kỳ đẹp nhất của đời người, rất dễ vì mục đích phấn đấu vươn lên mà không quan tâm đến sức khoẻ, chủ quan cho là mình có thể lực dồi dào, nên phung phí sức khoẻ như làm việc, nghỉ ngơi không điều độ, vui chơi quá đà, đẫn tới sức khoẻ giảm sút, kết quả là dễ mắc bệnh.

Độ tuổi trên 40 tuổi: Đây cũng là thời kỳ huyết áp dễ thay đổi nhất nên hết sức lưu ý kiểm tra thường xuyên. Thời kỳ đầu bị tăng huyết áp dễ dẫn tới đau đầu, đau bả vai, huyết áp cũng lên xuống thất thường. Người trong độ tuổi 40 - 50 bị xuất huyết não cũng không hiếm, cho nên càng phải chú ý không làm việc quá sức, không làm việc quá nhiều làm người mệt nhoài, mọi hoạt động phải điều hoà đúng mực.

 Độ tuổi trên 50: Ở độ tuổi này, do có địa vị xã hội và những trách nhiệm xã hội nên gánh nặng tâm lý cũng tăng lên, do vậy cần có các hoạt động nhẹ nhàng để làm giảm căng thẳng. Ngoài ra định kỳ đo huyết áp, phải biết tình trạng huyết áp của mình để phòng ngừa và chữa trị cho hiệu quả.

Độ tuổi trên 60: Ở tuổi này cơ thể đã có sự lão hoá, động mạch trở nên xơ cứng dẫn tới các bệnh tim mạch, huyết áp, rối loạn chuyển hoá… do vậy cần chú ý tới chất và lượng bữa ăn, không ăn nhiều, không ăn quá no. Người cao tuổi vị giác cũng không nhạy cảm nên thường thấy thức ăn nhạt nhẽo, thích ăn thêm nhiều gia vị, như vậy lượng muối ăn cũng nhiều lên gây ảnh hưởng xấu tới sức khoẻ, vì vậy người già cần chú ý không ăn nhiều muối, đường, ăn nhạt hơn. Tuổi già rất dễ chỉ vì chuyện nhỏ cũng làm huyết áp tăng cao, nếu không chú ý sẽ dẫn tới những bệnh khác. Vì vậy cần thoải mái, chớ để tâm mà gây phiền não trong người mà nên giữ cho người thanh thản là rất quan trọng./.

BS. Nguyễn Thị Thu Hường