Sáng ngày 8/9/2017, tại Hà Nội, Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức Diễn đàn “Công nghệ và Năng lượng Việt Nam 2017”. Tới dự Diễn đàn có ông Trần Văn Tùng-Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ; đại diện các Bộ, Ban, Ngành, Hiệp hội Năng lượng Việt Nam cùng đại biểu đến từ các viện nghiên cứu và các doanh nghiệp trên cả nước.

Phát biểu tại diễn đàn, ông Trần Văn Tùng, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết, Trong bối cảnh nhu cầu năng lượng tăng cao để đáp ứng phát triển kinh tế-xã hội, Đảng và Chính phủ đã và đang thúc đẩy cải thiện hiệu quả năng lượng thông qua thiết lập khung chính sách, đa dạng hoá nguồn cung cấp và đồng thời ban hành nhiều chính sách hỗ trợ các nguồn năng lượng mới, tái tạo để nâng cao năng lực, hiệu quả, tính bền vững và thích ứng cho ngành năng lượng quốc gia cũng như thực hiện các cam kết quốc tế hướng tới các mục tiêu phát triển bền vững.

Nhu cầu năng lượng nói chung, nhu cầu điện cho phát triển kinh tế trong gian đoạn hiện nay đã tăng trương ở mức độ cao. Việt Nam hiện đang phải đối mặt với nhiều thách thức trong việc đảm bảo an ninh năng lượng gắn với phát triển bền vững. Từ một nước xuất khẩu, Việt Nam đã trở thành nước nhập khẩu năng lượng và mức độ phụ thuộc vào năng lượng nhập khẩu ngày càng tăng, cung cầu năng lượng nói chung và điện nói riêng ở nước ta đang gặp nhiều khó khăn.

Hiện nay, Việt Nam đang nỗ lực xây dựng cơ chế chính sách theo nhiều hướng tiếp cận như sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả, đa dạng hóa các nguồn năng lượng và áp dụng các công nghệ mới, tiên tiến và thân thiện với môi trường. Do đó, để có thể đáp ứng được nhu cầu của một nền kinh tế đang phát triển như Việt Nam, một trong những vấn đề then chốt là cần làm chủ công nghệ để từng bước nội địa hóa công nghệ, thiết bị, tránh phụ thuộc vào công nghệ nhập khẩu.

Ông Trần Văn Tùng, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ nhấn mạnh: Trong thời gian qua, Bộ Khoa học và Công nghệ đã triển khai nhiều cơ chế, chính sách và các chương trình cụ thể nhằm định hướng, khuyến khích, hỗ trợ các hoạt động nghiên cứu và phát triển trong lĩnh vực năng lượng. Trong chiến lược phát triển khoa học và công nghệ đến năm 2020, Bộ Khoa học và Công nghệ đã xác định chú trọng đẩy mạnh nghiên cứu làm chủ công nghệ chế tạo thiết bị nhà máy thuỷ điện, nhiệt điện công suốt trung bình và lớn, nghiên cứu ứng dụng các dạng năng lượng mới, năng lượng tái tạo cũng như nghiên cứu những giải pháp khoa học công nghệ nhằm sử dụng tiết kiệm và hiệu quả trong các khâu sản xuất, truyền tải và tiêu thụ điện năng.

Tại diễn đàn, các chuyên gia đều thống nhất, ưu tiên cho việc đổi mới công nghệ, tiết kiệm năng lượng và phát triển các nguồn năng lượng mới, tái tạo là nhiệm vụ cấp bách nhất hiện nay đối với chiến lược phát triển và đảm bảo an ninh năng lượng của Việt Nam. Đặc biệt cần ưu tiên, tập trung phát triển năng lượng tái tạo (NLTT - gió, mặt trời, sinh khối, thủy triều…). Trong đó lĩnh vực điện gió và điện mặt trời Việt Nam rất có tiềm năng phát triển.

Các chuyên gia đánh giá, phát triển năng lượng tái tạo ở Việt Nam chưa được các nhà đầu tư quan tâm chủ yếu do vốn đầu tư ban đầu rất lớn và là một trong các trở ngại lớn nhất. Bên cạnh đó, chi phí sản xuất quy dẫn của năng lượng tái tạo còn cao hơn so với các dạng năng lượng truyền thống khác, chưa tính đến các chi phí hệ thống khác. Hiện giá bán lẻ điện năng lượng tái tạo bình quân là 1.622 VND/kWh (7,2 US cents/kWh). Mặt khác, cơ chế giá khuyến khích mua điện chưa cao; khó khăn và chi phí cho việc đấu nối vào hệ thống điện quốc gia; thiếu kinh nghiệm phát triển và thiếu kỹ sư, nhân công lành nghề cho các dự án...

Các chuyên gia cũng cho rằng, để đảm bảo cho an ninh năng lượng quốc gia thì phát triển năng lượng tái tạo là xu thế tất yếu. Chính phủ cần tiếp tục có các cơ chế hỗ trợ, chính sách; thiết lập các quỹ hỗ trợ năng lượng tái tạo để hỗ trợ các dự án điện mặt trời, điện gió, điện sinh khối; tổ chức tập huấn nâng cao, hợp tác với các trường và viện nghiên cứu đào tạo nâng cao năng lực cho nhân lực trong lĩnh vực này. Mặt khác, trong bối cảnh thủy điện đã hết tiềm năng, phát triển nhiệt điện than cần hướng đến phát triển công nghệ than sạch làm cơ sở cho sự phát triển bền vững. Tăng cường các biện pháp quản lý để nâng cao hệ số thu hồi, giảm tổn thất khai thác...

Về tiềm năng kỹ thuật, điện gió ở Việt Nam có thể đạt công suất đến 26.700 MW; điện mặt trời là 339.600 MW. Mục tiêu đến năm 2020, NLTT sẽ chiếm 7% sản lượng điện toàn quốc, trong đó điện gió đạt 800 MW và điện mặt trời đạt 850 MW; đến 2030, NLTT sẽ đạt 10% sản lượng điện, điện gió đạt 6.000 MW và điện mặt trời là 12.000 MW. Tầm nhìn đến 2050, NLTT sẽ đạt 43% sản lượng điện toàn quốc.

Hiện nay, trong cơ cấu hệ thống điện quốc gia, thủy điện đang chiếm 38,3% và nhiệt điện than chiếm 34,6%. Tiềm năng tiết kiệm năng lượng của một số ngành cụ thể như sau: Công nghiệp xi măng 50%; Công nghiệp gốm 35%; Phát điện than 25%; Ngành dệt /may mặc 30%; Các tòa nhà thương mại 25%; Công nghiệp thép 20%; Nông nghiệp 50%; Chế biến thực phẩm 20%; Sử dụng nước 15%. Đây cũng là những con số được các chuyên gia năng lượng Việt Nam thừa nhận rộng rãi./.

Duy Phong