Hơn 350 đại biểu đến từ các Bộ ngành, địa phương, các Viện nghiên cứu, chuyên gia kinh tế, các Doanh nghiệp và Hiệp hội ngành hàng, các đại sứ quán, thương vụ, tổ chức xúc tiến thương mại, hỗ trợ kinh doanh ở trong nước và nước ngoài đã đến tham dự Diễn đàn.

Phát biểu tại Diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải khẳng định, trong những năm qua cơ cấu hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam tiếp tục có sự cải thiện theo chiều hướng tích cực. Cụ thể là, giảm hàm lượng xuất khẩu thô, tăng xuất khẩu sản phẩm chế biến, sản phẩm công nghiệp tạo điều kiện cho hàng hóa Việt Nam tham gia sâu vào chuỗi sản xuất cung ứng toàn cầu. Ngoài ra, vị thế nguồn cung sản phẩm của nước ta đang dần khẳng định trên thị trường khu vực và thế giới đã và đang tạo sức hút cho đầu tư nước ngoài và hoạt động ngoại thương giúp các doanh nghiệp có nhiều năng lực sản xuất và thúc đẩy kinh doanh xuất khẩu.

Theo Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải, phát triển thị trường xuất khẩu thời gian qua đạt được những kết quả tích cực. Hàng hóa Việt Nam đã tiếp tục khai thác các thị trường truyền thống và mở rộng tìm kiếm, phát triển thêm nhiều thị trường mới. Trước bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, Việt Nam đã tích cực và chủ động tham gia đàm phán, ký kết nhiều hiệp định thương mại tự do, đặc biệt các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới với các đối tác lớn của Việt Nam như Hàn Quốc, Liên minh châu Âu, Liên minh Kinh tế Á - Âu.

Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nhấn mạnh, “Để tận dụng và phát huy lợi thế cũng như các cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do mang lại, đòi hỏi các doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, đổi mới sáng tạo, nâng cao năng lực sản xuất, nâng cao giá trị sản phẩm xuất khẩu nhằm đáp ứng thị hiếu và tiêu chuẩn ngày càng cao của người tiêu dùng; cần thay đổi căn bản về xúc tiến thương mại theo hướng thiết thực và hiệu quả hơn”.

Tại Diễn đàn Xúc tiến xuất khẩu 2019, các chuyên gia kinh tế trong nước, hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp Việt Nam và đại diện các tổ chức quốc tế đến từ châu Âu, châu Mỹ như Tổ chức Hỗ trợ nhập khẩu từ các nước đang phát triển của Hà Lan (CBI), Cục kinh tế Liên bang Thụy Sỹ (SECO), Dự án kết nối doanh nghiệp nhỏ và vừa thuộc Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID), đại diện công ty Amazon Global Selling, đã trao đổi, nhận định, đánh giá cơ hội và thách thức đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam khi tham gia chuỗi giá trị toàn cầu, xu hướng thị trường thế giới và các vấn đề doanh nghiệp Việt Nam cần lưu ý nhằm triển khai hiệu quả hoạt động phát triển thị trường xuất khẩu hiện nay, cách thức tiếp cận thị trường với hình thức xúc tiến thương mại qua môi trường thương mại điện tử, các chia sẻ về  tiếp cận mới trong hoạt động xúc tiến xuất khẩu, trong đó khuyến khích sự chuyển biến về tư duy và hành động của doanh nghiệp Việt Nam theo mô hình xúc tiến thương mại theo chuỗi giá trị, xây dựng kế hoạch xúc tiến thương mại phát triển xuất khẩu trung và dài hạn, có trọng tâm, trọng điểm và đẩy mạnh xúc tiến thương mại khai thác thương mại điện tử và các nền tảng công nghệ số.

Chuyên gia kinh tế, TS. Võ Trí Thành - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược thương hiệu và cạnh tranh cho rằng, hiện nay, Việt Nam đã mở cửa thị trường không chỉ với một quốc gia mà là kết nối quốc gia khu vực và toàn cầu. Với các FTA Việt Nam đã ký kết, để hưởng lợi, doanh nghiệp không chỉ phải thoả mãn hàng loạt các điều kiện khó như quy tắc xuất xứ, tiêu chuẩn kỹ thuật mà còn phải gắn kết với nhà nhập khẩu, chủ động tìm kiếm thị trường, chăm sóc khách hàng…

Xúc tiến thương mại là công cụ hữu hiệu và giữ vai trò mở đường cung cấp thông tin, hướng dẫn cách tiếp cận thị trường. Xúc tiến thương mại không chỉ kết nối thị trường, quan trọng hơn là kết nối đối tác, bao gồm cả đối tác xuất khẩu và nhập khẩu. Với thương mại số, tuy có tiềm năng lớn nhưng vẫn cần sự kết hợp nhuần nhuyễn với yếu tố con người trong giao dịch, chăm sóc khách hàng, sáng tạo sản phẩm - TS. Võ Trí Thành nhấn mạnh.

Ở góc độ của mình, một số doanh nghiệp đại diện khối doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng khẳng định để thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa doanh nghiệp cần phát huy tính chủ động, trước hết là tìm hiểu thông tin về thị trường, yêu cầu của nhà nhập khẩu để từ đó có phương án kinh doanh sát với thực tế, phù hợp với thị trường. Tuy nhiên, để giải được bài toán thiếu hụt nguồn lực luôn thách thức các doanh nghiệp nhỏ và vừa, một số khuyến nghị được đưa ra đối với các cơ quan xúc tiến thương mại và hiệp hội ngành hàng là cần định hướng hoạt động trên cơ sở nâng cao năng lực cạnh tranh trong cung cấp dịch vụ hỗ trợ cho doanh nghiệp đồng thời có khả năng thực thi các hoạt động xúc tiến thương mại trong và ngoài nước một cách bài bản, chuyên nghiệp.

Về phía đơn vị đầu mối của Bộ Công Thương về công tác xúc tiến thương mại, ông Vũ Bá Phú - Cục trưởng Cục xúc tiến thương mại cho rằng, kinh tế Việt Nam vẫn dựa vào xuất khẩu, vì vậy trách nhiệm của cơ quan Nhà nước là làm sao duy trì được mức độ tăng trưởng xuất khẩu cao và bền vững. Bên cạnh đó, một đặc điểm của nền kinh tế là doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm đa số, nguồn lực có hạn, việc tự đi bươn chải vào các thị trường là quá sức. Đây sẽ là đối tượng trọng tâm hỗ trợ của Cục trong thời gian tới. Trách nhiệm của Nhà nước là đổi mới, đa dạng hóa các hoạt động xúc tiến thương mại, chú trọng các hoạt động hỗ trợ theo chiều sâu như cung cấp thông tin, tư vấn cụ thể về thị trường, nỗ lực kết nối với các tổ chức, đối tác nước ngoài để đưa các doanh nghiệp Việt Nam tham gia chủ động và tích cực hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Trong thời gian tới, bên cạnh hỗ trợ tham gia các hội chợ triển lãm, Bộ Công Thương sẽ thực hiện nhiều hơn hoạt động cung cấp thông tin thị trường, tư vấn xuất khẩu, kết nối giữa người mua và người bán để đáp ứng tốt nhất nhu cầu của doanh nghiệp. Đẩy mạnh hợp tác với các tổ chức xúc tiến thương mại quốc tế, các tập đoàn thương mại điện tử lớn như Amazon nhằm gia tăng nguồn lực thực hiện xúc tiến thương mại cũng như mở cơ hội hợp tác cho doanh nghiệp Việt Nam. Tăng cường ưng dụng công nghệ thông tin trong xúc tiến xuất khẩu.

Minh Nguyễn