5 nhóm hàng hoá thuộc diện chịu thuế là chưa đủ

Việc quy định ra nhóm hàng hoá thuộc diện chịu thuế được dựa theo ba nguyên tắc: những hàng hoá sản xuất, nhập khẩu mà khi sử dụng gây tác động xấu đến môi trường; phù hợp với các cam kết quốc tế mà Việt Nam tham gia và với thông lệ quốc tế; do đây là loại thuế mới và phức tạp, cần đảm bảo tính khả thi của luật nên cần xác định rõ loại hàng hoá để quản lý thu thuế được hiệu quả. Phải tính đến sự hài hoà với phát triển kinh tế, không tác động đến năng lực cạnh tranh của hàng Việt Nam, đặc biệt là hàng hoá xuất khẩu.

Khi đưa ra 5 nhóm hàng hoá thuộc diện chịu thuế, Ban soạn thảo đã giải thích: trên thực tế, có nhiều hàng hoá mà khi sử dụng gây ô nhiễm với các mức độ tác động khác nhau đến môi trường, do đó sẽ có rất nhiều loại hàng hoá có thể phải đưa vào diện chịu thuế bảo vệ môi trường. Nhưng, trong bối cảnh, điều kiện kinh tế-xã hội hiện tại chưa nên đưa tất cả các hàng hoá gây ô nhiễm môi trường vào đối tượng chịu thuế bảo vệ môi trường mà chỉ nên chọn lựa một số hàng hoá gây ô nhiễm vào diện chịu thuế.

Tuy nhiên, qua nghiên cứu, xem xét trên thực tế, nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng, việc quy định như vậy là chưa đủ, chưa bao quát hết được những hàng hoá gây ô nhiễm môi trường, chưa bảo đảm được nguyên tắc hàng hoá gây ô nhiễm là phải chịu thuế.

Đại biểu Thái Thị An Chung (đoàn Nghệ An) nhấn mạnh, việc quy định theo dự thảo luật là chưa đủ. Đơn cử như thuốc lá, một loại hàng hoá được đánh giá có tác hại rất lớn đến con người cũng như môi trương lại không nằm trong đối tượng chịu thuế. Đại biểu giải thích: Trong thành phần khói thuốc có rất nhiều chất độc hại, tác động trực tiếp đến hệ thần kinh, tim mạch, tiêu hoá… Trong khi đó số người hút thuốc lá ở Việt Nam chiếm tỷ lệ rất cao và đồng nghĩa với việc này, sẽ có rất nhiều người, cả những người sống quan người hút thuốc lá chịu ảnh hưởng. Việc vứt đầu lọc thuốc lá (một loại rác thải rất khó phân huỷ) cũng là một tác nhân gây ô nhiễm môi trường. Qua khảo sát cho thấy tỷ lệ sử dụng thuốc lá ở nước ta thuộc dạng cao nhất thế giới. Thuốc lá được sản xuất ở nước ta bán rẻ nhất thế giới, vì vậy càng có nhiều đối tượng trong xã hội có thể tiếp cận loại hàng hoá này. Nếu chúng ta đánh thuế, giá thuốc lá sẽ tăng, các đối tượng thanh niên, lao động nghèo sẽ phải cân nhắc hơn trong việc sử dụng loại hàng hoá này và như vậy, sẽ giảm được tỷ lệ sử dụng thuốc lá.

Cùng quan điểm trên, đại biểu Nguyễn Thị Khá (đoàn Trà Vinh) cho rằng: Chúng ta cần xem xét kỹ để đưa đầy đủ và một cách hợp lý các loại hàng hoá gây ô nhiễm vào đối tượng chịu thuế. Một loại hàng hoá cũng khá nhiều đó là hàng hoá xuất khẩu, hàng hoá tạm nhập, tái xuất… chúng ta cũng cần có quy định cụ thể. Vì loại hàng hoá này cũng có nguy cơ gây ô nhiễm rất cao.

Đại biểu Trần Hanh (đoàn Vĩnh Phúc) kiến nghị đưa thêm chất tẩy rửa vào đối tượng chịu thuế vì đây là hàng hoá gây ô nhiễm môi trường rất mạnh. Đồng thời đại biểu cũng kiến nghị, nhằm bảo vệ môi trường tốt hơn, các cơ quan Nhà nước cần phải làm thật kiên quyết, đúng luật. Hiện trong Luật Hình sự đã có một chương quy định về ô nhiễm môi trường. Nếu phát hiện những hành vi vi phạm có dấu hiệu hình sự cần kiên quyết khởi tố để ngăn chặn, tạo sức răn đe, xử lý triệt để vi phạm.

Tiêu chí quy định thuế suất cần cụ thể, rõ ràng

Ngoài đối tượng chịu thuế, nhiều đại biểu quan tâm đến thuế suất và các tiêu chí quy định thuế suất. Đại biểu Danh Út (đoàn Kiên Giang) cho rằng, hiện khung tính thuế quá rộng, như than từ 6.000đồng đến 30.000đồng. Cách quy định mức tuyệt đối như dự thảo luật cũng chưa hợp lý, chúng ta nên quy định theo phần trăm thì hợp lý hơn. Cụ thể với mặt hàng xăng, dầu có giá cả luôn biến động, khi quy định theo phần trăm sẽ quản lý tốt hơn, đảm bảo công bằng hơn.

Đại biểu Bùi Thị Hoà (đoàn Đắc Lắc) băn khoăn: Hiện chúng ta đang căn cứ vào đâu để xác định mức thuế? Nếu xét về mức tác động về môi trường thì tại sao trong luật quy định mức độ nộp thuế của than ít hơn xăng dầu, trong khi than gây ô nhễm hơn 30% so với xăng, dầu. Nếu xét về tác động đến sản xuất và tiêu dùng thì xăng dầu tác động đến nhiều hơn, còn thuốc bảo vệ thực vật có phảm vi ảnh hưởng ít hơn thì lại có những ưu tiên không quy định trong khi lại quy định chịu thuế với xăng dầu. Đây là vấn đề Ban soạn thảo cần xem xét lại, đưa ra tiêu chí rõ ràng, rồi từ đó xác định cho đúng. Có như vậy, mới bảo đảm tính công bằng và tạo điều kiện bảo vệ tốt hơn môi trường.

Trong buổi thảo luận, một số đại biểu còn đề cập đến vấn đề khai thuế, tính thuế, nộp thuế và hoàn thuế cần quy định cụ thể để tránh phát sinh tiêu cực và bảo đảm tốt tính nghiêm minh của luật../.

(Theo: QĐND)