Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại phiên họp của Tiểu ban Nhân sự Đại hội XIV của Đảng cũng như trong các hội nghị khác từng nhiều lần sử dụng thành ngữ “Đừng thấy đỏ tưởng là chín” để nói về công tác cán bộ. Chúng ta đã có những bài học đắt giá về vấn đề nhân sự khi nhầm lẫn giữa biểu hiện bên ngoài và bản chất bên trong.
KHÔNG LÓA MẮT TRƯỚC NHỮNG SẮC MÀU
Công tác cán bộ cực kỳ quan trọng đối với sự nghiệp cách mạng nói
chung và lĩnh vực xây dựng Đảng nói riêng. Đây cũng là lĩnh vực phức
tạp, nhạy cảm vì đó là “công tác con người”. Người làm công tác cán bộ phải hết sức tỉnh táo để nhìn thấu bản chất
của sự việc qua các lớp sơn phết rực rỡ, chẳng hạn như những bản báo
cáo “kêu như chuông”.
Nếu ở một đơn vị, địa phương có nhiều điểm nóng, nhiều đơn khiếu kiện
mà tại đó 100% chi bộ trong sạch, vững mạnh; 90 - 95% đảng viên hoàn
thành tốt nhiệm vụ thì những con số “đẹp” này chính là biểu hiện của căn
bệnh thành tích. Chúng ta rất cần các cơ sở đảng trong sạch, các đảng
viên hoàn thành tốt nhiệm vụ. Nhưng đó phải là thành tích thật, được
đánh giá một cách thực chất chứ không phải là “sống ảo”.
“Bệnh thành tích” là một trong 9 biểu hiện suy thoái về đạo đức, lối
sống của đảng viên và tổ chức đảng được chỉ ra trong Nghị quyết Trung
ương 4 (khóa XII). Điều này đặc biệt nguy hiểm trong lĩnh vực xây dựng
Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh gọi đó là “bệnh hữu danh vô thực”, “làm
được ít thì suýt ra nhiều”…
Nếu không có “con mắt tinh đời” như đồng chí Tổng Bí thư đòi hỏi đòi
hỏi ở đội ngũ làm công tác cán bộ thì việc “thấy đỏ tưởng là chín” cũng
rất dễ xảy ra trước hiện tượng “đoàn kết xuôi chiều”.
Việc lợi dụng các đợt phê bình và tự phê bình để hạ bệ nhau, củng cố
lợi ích cá nhân và lợi ích nhóm được coi là điều đáng sợ đối với một tổ
chức đảng. Tuy nhiên, hiện tượng trái ngược - “im lặng là vàng”, xuê
xoa, né tránh, nương theo ý của lãnh đạo cũng đáng sợ không kém. Đó là
căn bệnh “đoàn kết xuôi chiều”, “dân chủ hình thức”.
“Đoàn kết xuôi chiều” được Hội nghị Trung ương 4 khóa XIII (từ ngày 4
- 7/10/2021) nhận diện là sự suy thoái trong nhận thức và trong hành
động của cán bộ, đảng viên. Căn bệnh nguy hiểm ở chỗ không gây tác hại
tức thì, không biểu hiện rõ ràng như tình trạng mất đoàn kết để có thể
“kích hoạt sự miễn dịch” của tổ chức Đảng. Nó phá hoại sức mạnh của Đảng
một cách từ từ, lặng lẽ.
Đoàn kết xuôi chiều về lâu dài sẽ gây ra tình trạng mất đoàn kết nội
bộ, tiềm ẩn hình thành nhóm lợi ích, tác động tiêu cực đến tư tưởng và
tâm lý xã hội, giảm sút niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước.
Về căn bệnh “đoàn kết xuôi chiều”, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn
mạnh: “Mọi thái độ nể nang, né tránh, hữu khuynh, "ngậm miệng ăn tiền"
hoặc cực đoan, muốn lợi dụng phê bình để đả kích người khác, gây rối nội
bộ đều là không đúng”.
Trong những năm qua có một số cán bộ trẻ nhiều triển vọng được lựa
chọn vào các vị trí lãnh đạo chủ chốt ở địa phương. Nhưng rồi họ nhanh
chóng bị cách chức hết các chức vụ trong Đảng và chính quyền.
Điều này là do các cán bộ đó có động cơ phấn đấu không trong sáng,
thiếu bản lĩnh chính trị nên đã “tự chuyển hóa”, sa ngã. Tuy nhiên, đây
cũng là bài học đắt giá trong lĩnh vực quy hoạch cán bộ trẻ, là việc
“thấy đỏ tưởng chín” và “nhìn gà hóa quốc”.
Điển hình là các trường hợp Nguyễn Xuân Anh, Nguyễn Bá Cảnh ở Đà Nẵng.
Ngày 14/5/2019, Ban Bí thư Trung ương Đảng quyết định thi hành kỷ
luật bằng hình thức cách tất cả các chức vụ trong Đảng đối với ông
Nguyễn Bá Cảnh, Thành ủy viên, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Dân vận
Thành ủy Đà Nẵng. Ông Nguyễn Bá Cảnh lúc đó mới 36 tuổi, từng giữ chức Bí thư Thành đoàn
Đà Nẵng, được bầu làm đại biểu Hội đồng nhân dân Thành phố Đà Nẵng khóa
IX (nhiệm kỳ 2016-2021) và được bổ nhiệm làm Phó Trưởng ban Thường trực
Ban Dân vận Thành ủy Đà Nẵng vào tháng 8/2017. Ông Cảnh đã vi phạm phẩm chất đạo đức, lối sống; vi phạm Luật Hôn
nhân và gia đình, vi phạm Quy định số 47-QĐ/TW ngày 1/11/2011 của Ban
Chấp hành Trung ương Đảng về những điều đảng viên không được làm.
Trước đó, ngày 6/10/2017, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã quyết định
thi hành kỷ luật bằng hình thức cách chức Bí thư Thành ủy Đà Nẵng nhiệm
kỳ 2015-2020, cho thôi Ủy viên Trung ương Đảng khóa XII đối với ông
Nguyễn Xuân Anh. Ông Nguyễn Xuân Anh làm Bí thư Đà Nẵng từ
tháng 10/2015 khi mới ở tuổi 40, hai năm liền là “Bí thư (Thành ủy, Tỉnh
ủy) trẻ nhất nước,” từng có những phát ngôn rất hùng hồn khi mới nhậm
chức. Ông Anh đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ và các quy định của
Đảng, Nhà nước về công tác cán bộ; quyết định nhân sự theo cách áp đặt;
kê khai bằng cấp thiếu trung thực, vi phạm tiêu chuẩn cấp ủy viên và Quy
định những điều đảng viên không được làm…
KHÔNG CỨNG NHẮC, CẦU TOÀN
Về công tác nhân sự cho Đại hội XIV của Đảng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú
Trọng lưu ý rằng trong quá trình lựa chọn, bố trí nhân sự cụ thể thì
không được quá cầu toàn, không quá tuyệt đối hóa. Trái ngược với việc “thấy đỏ tưởng chín” là thái độ e dè, cầu toàn
trong đánh giá, sắp xếp cán bộ, nhất là đối với đảng viên trẻ, tức là
không chăm bón mà ngồi chờ "quả tự chín”.
Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ là một quá trình, không phải việc của ngày
một ngày hai. Nếu đánh giá cán bộ một cách cứng nhắc, cầu toàn, không
đặt trong sự chuyển động của bối cảnh xã hội và sự vận động của chính
các cán bộ đó thì chúng ta có thể bỏ lọt những người có tâm, có triển
vọng.
Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, nhiệm vụ cách mạng luôn vận động và biến
đổi, do đó đội ngũ cán bộ cũng phải thay đổi theo. Việc đánh giá cán bộ
thường xuyên sẽ giúp bố trí cán bộ phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ cách
mạng; giúp cho tổ chức nắm chắc đội ngũ cán bộ để có chính sách và biện
pháp thích hợp, đồng thời tạo tâm lý yên tâm cho đội ngũ cán bộ.
Đánh giá cán bộ không phải qua những biểu hiện bên ngoài mà phải xem
xét kỹ toàn bộ công việc của cán bộ, phải đứng trên quan điểm “động” và
“phát triển”: Hồ Chí Minh nhắc nhở: “Trong thế giới cái gì cũng biến hóa. Tư
tưởng của con người cũng biến hóa. Vì vậy, cách xem xét cán bộ, quyết
không nên chấp nhất, vì nó cũng phải biến hóa. Một người cán bộ khi
trước không có sai lầm, nhưng chắc gì sau này không phạm sai lầm, quá
khứ, hiện tại và tương lai của một người không phải luôn luôn giống
nhau”.
Hồ Chí Minh cũng từng nhấn mạnh: Đào tạo cán bộ không được làm qua loa, đại khái...
mà phải nuôi dạy cán bộ như người làm vườn vun trồng cây quý. Khéo dùng
cán bộ là phải khéo nâng cao chỗ tốt, khéo sửa chữa chỗ xấu cho họ. Dùng
người như dùng gỗ. Người thợ khéo thì gỗ to, nhỏ, thẳng cong đều tùy
chỗ mà dùng được.
Khéo dùng cán bộ còn thể hiện ở chỗ biết kết hợp hài hòa giữa thế hệ
cán bộ đi trước và cán bộ kế cận. Những cán bộ đi trước có nhiều kinh
nghiệm về lãnh đạo, được rèn luyện thử thách nhiều trong thực tế. Còn
cán bộ trẻ là những người hăng hái, nhiệt huyết, nhạy cảm với cái mới và
chịu khó học tập nên nhanh tiến bộ./.
TRẦN QUANG VINH (TTXVN)