Công điện số 162/CĐ_TTg ngày 9/2/2011 của Thủ tướng Chính phủ về công tác quản lý và tổ chức lễ hội với các nội dung: Yêu cầu các UBND các tỉnh/ Thành phố trực thuộc Trung ương quán triệt và tập trung chỉ đạo thực hiện nếp sống văn min trong việc cưới, việc tang, lễ hội; về những ban hành quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động văn hóa; Yêu cầu các Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tham mưu Ủy ban nhân dân các tỉnh/ thành triển khai thực hiện Thông tư số 04/2011/ TT_BVHTTDL ngày 21 tháng 01 năm 2011 với nội dung: Hạn chế đốt vàng mã và yêu cầu không đốt vàng mã và yêu cầu không đốt đồ mã trong khu vực lễ hội; Nghiêm cấm lợi dụng lễ hội thành mê tín dị đoan; Tổ chức lễ hội tại các địa phương phải có sự tham gia chỉ đạo, tổ chức của cấp ủy đảng, chính quyền. Cơ quan, đơn vị chủ trì tổ chức lễ hội phải chịu trách nhiệm về nội dung của lễ hội. Đặc biệt phải có phương án dảm bảo trật tự, an toàn giao thông, giữ gìn vệ sinh môi trường cảnh quan; Tăng cường thanh tra, kiểm tra giám sát các hoạt động tổ chức lễ hội đặc biệt đối với các lễ hội lớn thu hút đông người. Kịp thời xử lý những sai phạm trong tổ chức lễ hội.

Sau 3 tháng tổ chức thực hiện công điện, công tác tổ chức và quản lý lễ hội đã có nhiều chuyển biến. Cụ thể là: Việc mời khách tham dự lễ hội đã giảm, đặc biệt là ở các lễ hội lớn như Hội Đền Hùng-Phú Thọ, Đền Trần- Nam Định, Yên Tử-Quảng Ninh...; đảm bảo an ninh trật tự và an toàn giao thông tại lễ hội; Các Ban quản lý đã có thông báo và hướng dẫn cụ thể nhắc nhở du khách thực hiện nếp sống văn minh trong lễ hội trong đó có việc hạn chế đốt vàng mã, đặt “tiền giọt dầu” tùy tiện...Theo thống kê chưa đầy đủ tính từ ngày 04/02 đến ngày 31/03/ 2011, số lượng người về dự các lễ hội tăng vượt trội so với các năm trước: Đền Hùng gần 2 triệu lượt người, Yên Tử 1,2 triệu lượt, Chùa Hương 1,5 triệu lượt, Đền Trần 60,2 vạn lượt...

Tuy nhiên, một số lễ hội diễn ra trong thời gian ngắn nên có hiện tượng đi đi lễ đổ về chen chúc và mất trật tự dẫn đến hội chứng đám đông; Vẫn còn tồn tại hiện tượng lên đồng, thương mại hóa trong hoạt động dịch vụ phục vụ lễ hội, công tác thanh kiểm tra chưa thực sự mạnh và chưa đủ sức răn đe...

Tại hội nghị, các đại biểu nhấn mạnh: cần xem xét vấn đề xã hội hóa trong lễ hội, nên hay không giao cho nhân dân tự tổ chức lễ hội; Việc đốt vàng mã phải hạn chế như thế nào để vừa đảm bảo tín ngưỡng nhân dân, vừa đảm bảo nếp sống văn minh trong lễ hội; Cân đối đúng mức giữa phần lễ và phần hội, cùng với sự khai thác và nâng cao và làm đẹp phần hội; Các đơn vị quản lý văn hóa cần phối hợp với chính quyền địa phương và các cấp các ngành mới có thể giải quyết được những vấn đề đang đặt ra.

Về vấn đề xã hội hóa trong lễ hội, đại biểu Trương Công Nhuần- Phó giám đốc Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Nghệ An nêu ý kiến: “Bởi vì xã hội hóa đã đặt ra là Nhà nước chỉ quản lý, hướng dẫn đúng pháp luật, còn tổ chức là phải để cho nhân dân đứng ra tổ chức. Cúng có một số địa phương chính quyền lấn át cả phần lễ và phần hội. Cái thực sự phần hội chính là của cộng đồng để đáp ứng cái tri ân, cái cầu mong, sám hối, cầu nguyện, giải trí. Do đó vấn đề đặt ra là phải trả lại các lễ hội cho nhân dân. Nhân dân đứng ra tổ chức với ý nghĩa là hoạt động có từ hàng ngàn năm nay để hình thành trong cộng đồng dân cư chứ không phải là Nhà nước đứng ra bắt buộc phải làm thế này thế kia”.

Kết thúc hội nghị, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Huỳnh Vĩnh Ái đưa ý kiến: “Việc thực hiện Công điện 162 trong thời gian 3 tháng qua đã phát huy hiệu quả, có tác dụng điều chỉnh lại các hành vi chung quanh việc tổ chức quản lý lễ hội. Nhận thức được nâng lên, tổ chức quản lý có tốt hơn, tất nhiên vẫn còn những tồn tại, thiếu ót, hạn chế. Ở một số địa phương Bộ đặc biệt hoan nghênh các đồng chí đã kịp thời chấn chỉnh những thiếu sót, hạn chế của năm trước, năm nay tổ chức tốt hơn, chuẩn bị chu đáo hơn, thanh tra kiểm tra nhiều hơn”./.

Thủy Đình