Đất đai manh mún đang là yếu tố cản trở người dân và doanh nghiệp đầu tư dài hạn vào nông nghiệp.
Theo Bộ Tài
nguyên và Môi trường, diện tích đất bình quân hộ nông nghiệp chỉ vào
khoảng 0,46 ha và trung bình được chia thành 2,83 mảnh. Quy mô diện tích
đất của hộ nông dân Việt Nam thấp hơn Trung Quốc và thấp hơn rất nhiều
so với các nước khác ở châu Á.
|
Ruộng đồng manh mún cản trở đầu tư vào nông nghiệp (Ảnh minh họa: Báo Giao thông) |
Đất đai nhỏ lẻ khó phát triển nông nghiệp quy mô lớn
Phát
biểu chỉ đạo Hội nghị “Giải pháp tích tụ, tập trung đất đai phục vụ
phát triển nông nghiệp quy mô lớn, công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông
nghiệp” ngày 14/4 tại Vĩnh Phúc, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng khẳng
định: Việt Nam đã và đang thực hiện công cuộc đổi mới, phát triển nền
kinh tế theo cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và kinh tế
nông nghiệp luôn là ưu tiên hàng đầu. Trong đó, lấy kinh tế hộ gia đình
làm động lực phát triển, có ý nghĩa to lớn trong thời kỳ đổi mới, đưa
nước ta từ nước đói nghèo trở thành nước đủ lương thực, thừa lương thực
và xuất khẩu lương thực lớn của thế giới".
Tuy nhiên, Phó Thủ tướng chỉ ra rằng, mô hình kinh tế hộ gia đình với
việc quản lý sử dụng đất manh mún, nhỏ lẻ khó phù hợp với điều kiện phát
triển nền nông nghiệp quy mô lớn, chất lượng hàng hóa, có năng suất,
hiệu quả, bảo đảm đủ sức cạnh tranh nội địa và thế giới. Do đó, việc
tích tụ ruộng đất thuận lợi cho đầu tư, áp dụng khoa học công nghệ tiên
tiến, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn là yêu cầu hết sức quan trọng.
Thực tế cho thấy,
quá trình tích tụ, tập trung đất đai diễn ra còn chậm, đất đai manh mún
đang là yếu tố cản trở người dân và doanh nghiệp đầu tư dài hạn vào
nông nghiệp. Việc tiếp cận đất nông nghiệp của các doanh nghiệp còn khó
khăn do công tác công bố, công khai quỹ đất dành cho phát triển nông
nghiệp trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất chưa được các địa phương
chú trọng.
Đồng thời, tích
tụ ruộng đất để phát triển nông nghiệp nhưng chưa gắn kết đồng bộ giữa
kinh tế của nông hộ, các hợp tác xã, hệ thống doanh nghiệp với khoa học
công nghệ và thị trường nên chưa thực sự mang lại hiệu quả mong muốn.
Mức phí và phí liên quan đến chuyển nhượng đất nông nghiệp áp dụng chung
như các bất động sản khác còn tương đối cao so với lợi nhuận có thể tạo
ra từ sản xuất nông nghiệp. Nhận thức của người dân về tích tụ ruộng
đất còn chưa đầy đủ và có tâm lý găm giữ.
Bộ trưởng Bộ Tài
nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho biết: Hiện nay, 90% diện tích đất
nông nghiệp đã được giao cho các hộ gia đình. “Chúng ta không thể phát
triển kinh tế nông nghiệp hiện đại nếu vẫn giữ nền sản xuất manh mún,
nhỏ lẻ. Nhiều địa phương áp dụng thành công mô hình tích tụ ruộng đất.
Tuy nhiên, cũng có vài nơi thực hiện tích tụ ruộng đất nhưng nhiều năm
không sản xuất, đất đai bỏ hoang. Điều này đã xảy ra ở Hậu Giang. Chúng
ta cần đánh thuế cao đối với việc bỏ hoang ruộng đất”, Bộ trưởng nhấn
mạnh.
|
Bộ trưởng Trần Hồng Hà phát biểu tại Hội thảo |
Thực tế trong năm qua, chính sách về đất đai có nhiều đổi mới về: quản
lý, phương thức, bảo đảm giải phóng sức sản xuất của mọi thành phần kinh
tế trên cơ sở sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên.
Tuy nhiên, cần
phải hiểu rõ việc tích tụ ruộng đất không phải làm “nghèo” nông dân, mà
cần có giải pháp nâng cao kiến thức tập trung đất cho người dân để họ có
nhận thức đúng đắn, sẵn sàng ủng hộ phương thức sản xuất hiện đại, tiên
tiến, đưa được công nghệ cao vào nông nghiệp. Qua đó, nông dân vừa có
việc làm, vừa được nâng cao chất lượng đời sống, giải phóng một phần sức
lao động; đồng thời góp phần thiết lập cơ chế tạo quỹ đất sẵn sàng phát
triển nông nghiệp tập trung, quy mô lớn theo hướng công nghiệp hóa,
hiện đại hóa nông thôn.
Tích tụ đất đai không làm dân mất việc làm
Các đại biểu tại
Hội nghị nêu thực tế: Việc đào tạo nghề, giải quyết công ăn việc làm cho
các đối tượng lao động rút khỏi lĩnh vực nông nghiệp chưa tốt nên chưa
thúc đẩy việc chuyển dịch đất đai từ người nông dân sang cho người khác.
Phó Thủ tướng
Trịnh Đình Dũng cho biết, những năm qua, các chính sách pháp luật về đất
đai có những thay đổi hết sức quan trọng theo hướng vừa quản lý chặt
chẽ, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực đất đai, mặt khác đảm bảo giải
phóng sức sản xuất của các thành phần kinh tế.
Hiện nay, đã có
nhiều mô hình tích tụ, tập trung đất đai bước đầu có hiệu quả. Đây là
những kinh nghiệm có thể nghiên cứu, nhân rộng thời gian gần đây. Phó
Thủ tướng lưu ý cần tiếp tục phân tích nhu cầu tích tụ, tập trung đất
đai phục vụ nông nghiệp với quy mô lớn. Phân tích kỹ lưỡng yếu tố có cần
tất cả tích tụ, hay khu vực nào cần tích tụ, khu vực nào cần phân tán.
Ngoài ra, theo
Phó Thủ tướng, cần phân tích kỹ việc tác động của việc tập trung, tích
tụ đất đai đến xã hội, nông nghiệp, môi trường trong đó phân tích thật
kỹ việc bỏ hạn mức tích tụ đất nông nghiệp của hộ gia đình cá nhân. "Phải
đảm bảo lợi ích Nhà nước, các chủ thể tham gia phát triển, đặc biệt lợi
ích của người dân. Tích tụ ruộng đất không làm nghèo hóa người dân,
không làm dân mất việc làm, đời sống khó khăn hơn”, ông Trịnh Đình Dũng
nói.
|
Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng phát biểu chỉ đạo Hội nghị |
Theo Phó Thủ
tướng, để phát triển, phải giải quyết được mâu thuẫn giữa tập trung
ruộng đất, giải phóng sức sản xuất trong nông nghiệp với việc ổn định,
nâng cao đời sống của người nông dân.
Cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị
Ông Vũ Chí Giang,
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Phúc cho rằng, để thực hiện tích tụ, tập
trung đất đai phục vụ phát triển nông nghiệp quy mô lớn hiệu quả, cần sự
vào cuộc của cả hệ thống chính trị.
Đặc biệt, theo
ông Giang, cần đẩy mạnh công tác vận động tuyên truyền bằng nhiều hình
thức để người dân hiểu rõ lợi ích của việc tích tụ, tập trung đất đai,
đồng thời chủ động công tác quy hoạch và hỗ hợ người dân dồn điền đổi
thửa, hạ nền cốt ruộng, hệ thống kênh mương tưới cho nông nghiệp. Bên
cạnh đó, cần có các chính sách mở rộng hạn điền, đơn giản hóa các thủ
tục hành chính...
Tại hội nghị, một
số ý kiến cho rằng việc tích tụ, tập trung đất đai cần xem xét cụ thể
đặc điểm từng vùng miền, đánh giá thật cụ thể toàn diện, thận trọng, để
tránh bị đơn vị, doanh nghiệp nào đó đứng ra thỏa thuận nhằm lấy đất đai
của dân nhưng lại làm việc khác có lợi cho đơn vị, doanh nghiệp, bỏ mặc
người dân không việc làm, mất nguồn thu nhập, gây bất ổn cho người
dân. Trên thực tế, các nông trường, lâm trường của Việt Nam đang tích tụ, tập trung đất đai rất lớn nhưng làm ăn không hiệu quả./.
Theo số liệu của
Bộ Tài nguyên và Môi trường, hiện cả nước có 27,2 triệu ha đất nông
nghiệp, chiếm 82,3% tổng diện tích đất tự nhiên cả nước và chiếm 88%
tổng diện tích đất đang sử dụng vào các mục đích. Hộ gia đình cá thể
đang quản lý sử dụng 15 triệu ha đất nông nghiệp, chiếm 55% đất nông
nghiệp của cả nước; tổ chức kinh tế đang sử dụng 2,7 triệu ha đất nông
nghiệp, chiếm 10% đất nông nghiệp của cả nước. Cá nhân nước ngoài sử
dụng 45.221 ha đất nông nghiệp, chiếm 0,14% tổng diện tích cả nước và
chiếm 0,17% tổng diện tích đất các đối tượng sử dụng./.
Theo VOVnews