Là tiếng nói của Đảng, của các cơ quan Nhà nước, các tổ chức đoàn thể và là diễn đàn rộng rãi của nhân dân, 94 năm qua, báo chí cách mạng Việt Nam đã góp phần quan trọng vào sự nghiệp kháng chiến giải phóng dân tộc, thống nhất nước nhà và công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc XHCN.
Đặc biệt, trên mặt trận chính trị, tư tưởng, báo chí cách mạng Việt Nam
đã thể hiện rõ vai trò và ưu thế trong việc chủ động, tích cực tham gia
truyền bá, phát triển Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; đấu
tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư
tưởng của Đảng.
Ðảng ta xác định việc đấu tranh, phản bác có hiệu quả đối với các quan
điểm sai trái, luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch; phòng,
chống "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ là nhiệm vụ cấp bách
thường xuyên của toàn bộ hệ thống chính trị, của mỗi cán bộ, đảng viên,
của mọi công dân. Quán triệt và thực hiện tinh thần ấy, báo chí cách
mạng Việt Nam luôn xác định đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái,
thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là nhiệm vụ chính trị trung
tâm, cần thiết và cấp bách.
Được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, báo chí cách mạng Việt Nam đã có
sự phát triển mạnh mẽ và toàn diện. Hệ thống báo chí của ta hiện nay đã
có đủ các loại hình: Báo in, báo hình, báo nói và báo điện tử. Tính đến
năm 2018, cả nước có 844 cơ quan báo chí in với 184 báo in, 660 tạp chí
in và 24 cơ quan báo chí điện tử độc lập. Cả nước có 67 đài phát
thanh-truyền hình (PT-TH) Trung ương và địa phương, 5 đơn vị hoạt động
truyền hình với tổng số kênh PT-TH là 278 kênh. Toàn quốc hiện có khoảng
41.600 người làm việc trong lĩnh vực báo chí, trong đó có hơn 19.000
nhà báo đang công tác tại các cơ quan báo chí được cấp thẻ hành nghề.
Thực tiễn khẳng định, trong bất cứ hoàn cảnh nào báo chí cách mạng Việt
Nam luôn giữ vững định hướng và tôn chỉ, mục đích. Các xuất bản phẩm
báo chí không ngừng đổi mới cả về nội dung và hình thức, chất lượng các
tác phẩm báo chí và hiệu quả tuyên truyền không ngừng được nâng lên, vai
trò định hướng dư luận ngày càng rõ nét.
Báo chí đã chủ động tham gia
tích cực, hiệu quả trong công tác tuyên truyền bảo vệ quan điểm, đường
lối, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước; định hướng dư luận, đấu
tranh phản bác kịp thời các quan điểm sai trái, thù địch, góp phần
phòng, chống "tự diễn biến", "tự chuyển hóa".
Đi đôi với tuyên truyền,
phổ biến, quán triệt góp phần đưa đường lối, chủ trương của Đảng, chính
sách và pháp luật của Nhà nước vào cuộc sống, báo chí tích cực tham gia
vào công cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; lên
án những hành vi coi thường kỷ cương, phép nước; bài trừ tệ nạn xã
hội... Qua đó, báo chí không chỉ góp phần ngăn chặn, đẩy lùi sự suy
thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn
biến", "tự chuyển hóa", mà còn góp phần giữ vững sự ổn định về chính
trị, trật tự an toàn xã hội.
Ngày càng có nhiều các chuyên mục, chuyên trang với những bài viết,
chương trình phát sóng mang nội dung chuyên biệt phòng, chống "tự diễn
biến", "tự chuyển hóa"; đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù
địch, được các cơ quan báo chí tổ chức.
Trung bình mỗi năm trên các
chuyên mục đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch của báo
chí cả nước có hàng nghìn tác phẩm được đăng tải, phát sóng. Nhiều tác
phẩm được các nhà báo, cộng tác viên (CTV) thực hiện công phu, lập luận
chặt chẽ, đưa ra được những luận cứ, luận điểm sắc bén bảo vệ tính đúng
đắn, khoa học trong đường lối, chủ trương của Đảng, phản bác kịp thời
những luận điệu sai trái, góp phần đáng kể vào cuộc đấu tranh ngăn chặn
sự phá hoại tư tưởng nhằm thực hiện âm mưu “diễn biến hòa bình” của các
thế lực thù địch.
Trong đấu tranh, các cơ quan báo chí luôn đề cao tính
thuyết phục, kết hợp nhuần nhuyễn giữa lý luận và thực tiễn. Trước mỗi
luận điểm, vấn đề, các nhà báo đã cố gắng tìm tòi, khai thác để có các
con số, sự việc, dẫn chứng chứng minh một cách thuyết phục.
Báo chí luôn
quán triệt quan điểm kết hợp chặt chẽ giữa “xây” và “chống”, lấy "xây"
là chính; kết hợp giữa đấu tranh phản bác cái sai, cái lệch lạc với bênh
vực, bảo vệ cái đúng, cái tốt, cái tiến bộ, nhân rộng các điển hình
tiên tiến. Chủ đạo là tuyên truyền về các thành tựu kinh tế-xã hội, quốc
phòng, an ninh, đối ngoại...; phân tích một cách khách quan những mặt
còn hạn chế trong xã hội, không tô hồng thành tích, không thổi phồng
khuyết điểm. Đấu tranh vì mục đích xây dựng “lấy cái đẹp dẹp cái xấu";
dùng cái tích cực, cái tốt để đẩy lùi cái tiêu cực, cái xấu. Hầu hết các
cơ quan báo chí đều mở chuyên trang, chuyên mục, tổ chức các cuộc
thi tuyên truyền những tấm gương người tốt-việc tốt, những điển hình
tiên tiến.
Đội ngũ nhà báo, nhất là những người trực tiếp tham gia đấu tranh, phản
bác các quan điểm sai trái, thù địch, đều có bản lĩnh chính trị vững
vàng, thường xuyên trau dồi cả phẩm chất đạo đức và kiến thức nghiệp vụ
đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.
Cùng với xây dựng đội ngũ nhà báo chuyên
nghiệp, các cơ quan báo chí rất quan tâm đến xây dựng đội ngũ CTV là
những chuyên gia, nhà khoa học, cán bộ nghiên cứu chuyên trách từng lĩnh
vực. Ngoài tổ chức các cuộc hội thảo, tọa đàm bàn về vai trò của báo
chí trong đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, hằng năm
các cơ quan báo chí lớn đều tổ chức hội nghị CTV tham gia cộng tác trên
mặt trận đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Các tập
thể, cá nhân tích cực, dũng cảm trên mặt trận này đều được lãnh đạo cơ
quan chủ quản và các cơ quan báo chí khen thưởng kịp thời...
Tuy nhiên, trong thực hiện nhiệm vụ đấu tranh phản bác các quan điểm
sai trái, thù địch của báo chí thời gian qua vẫn còn một số hạn chế.
Đáng chú ý là sự thiếu chủ động, chưa kịp thời trong đấu tranh. Không ít
trường hợp, chúng ta biết trước, chúng ta có thông tin, nhưng do sự
thiếu kịp thời trong tuyên truyền của báo chí chính thống đã tạo thời
cơ, lợi thế cho mạng xã hội (MXH). Sẽ là rất nguy hại khi các thế lực
thù địch, phản động, kẻ xấu lợi dụng MXH để tạo thông tin giả, bóp méo,
xuyên tạc sự thật, suy diễn ác ý, tác động tiêu cực đến xã hội.
Trong kỷ
nguyên MXH, báo chí chính thống không thể bắt kịp MXH về tốc độ truyền
tin. Để đủ sức chiếm lĩnh mặt trận, góp phần định hướng dư luận, đòi
hỏi báo chí chính thống phải chiến thắng MXH ở chất lượng thông tin.
Điều này đòi hỏi trách nhiệm của nhà báo là phải bằng cái tâm và cái
tầm, bằng trình độ, kỹ năng của mình cung cấp cho bạn đọc những thông
tin khách quan, trung thực, giàu tính thuyết phục.
Bên cạnh đó là tính “bút chiến”, độ sắc sảo, tính thuyết phục của nhiều
tác phẩm báo chí còn hạn chế, nặng về lý luận, chưa gắn sát với thực
tiễn; chậm đổi mới cách tiếp cận và hình thức thể hiện. Số lượng các tác
phẩm đấu tranh phản bác trực diện, vạch mặt, chỉ tên với từng quan điểm
sai trái, thù địch chưa nhiều; nặng về lý luận, "bắn chỉ thiên" nên
hiệu quả đấu tranh chưa như mong muốn, khả năng tạo hiệu ứng tích cực
trong xã hội chưa cao.
Sự phối hợp giữa các cơ quan báo chí với các cơ
quan nghiên cứu chưa chặt chẽ, nhất là nghiên cứu chiến lược trong nhận
định đánh giá, dự báo tình hình, phát hiện sớm những âm mưu, thủ đoạn
chống phá của các thế lực thù địch để chủ động phản bác. Trước các sự
kiện, vấn đề, tình huống nhạy cảm, phức tạp, do chưa được dự báo, phát
hiện sớm và phân tích, xử lý, định hướng, thông tin kịp thời, vì thế mà
tính chủ động tác chiến của báo chí bị ảnh hưởng.
Trên mặt trận tư tưởng, văn hóa, báo chí là một trong những lực lượng
hàng đầu, là diễn đàn để Đảng ta định hướng tuyên truyền, lãnh đạo tư
tưởng chính trị đối với Nhà nước và xã hội. Chính vì vậy các thế lực thù
địch, phản động luôn tìm mọi cách triệt để khai thác lĩnh vực báo chí,
lợi dụng báo chí để thúc đẩy chiến lược “diễn biến hòa bình” chống phá
cách mạng Việt Nam. Một trong các chiêu trò mà chúng thực hiện là tác
động thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” ngay trong chính nội bộ
báo chí.
Thực tiễn báo chí những năm qua cho thấy, bên cạnh những nhân
tố tích cực là chủ yếu, đã có không ít nhà báo vấp ngã trước những cám
dỗ, bị kẻ xấu lợi dụng vào những mục đích không trong sáng. Điều này đòi
hỏi trong phát triển nguồn nhân lực các cơ quan báo chí cần đặc biệt
chú trọng xây dựng bản lĩnh chính trị cho các nhà báo.
Yêu cầu đặt ra
với đội ngũ những người làm báo là phải luôn giữ vững lập trường giai
cấp, đứng vững trên nền tảng tư tưởng, lý luận của Đảng để xử lý các vấn
đề mà dư luận quan tâm. Kiên quyết không để xảy ra tình trạng nhà báo
nói và viết trái quan điểm, đường lối của Đảng; trong cơ quan nói khác,
ngoài nói khác; trên báo nói khác, tham gia MXH nói khác.
Cuộc cách mạng khoa học công nghệ đang phát triển mạnh mẽ, MXH ngày
càng ảnh hưởng lớn đến xã hội, các thế lực thù địch, phản động, những
phần tử cơ hội trong và ngoài nước tận dụng triệt để ưu thế của MXH để
tán phát tài liệu xuyên tạc phá hoại nền tảng tư tưởng của Đảng.
Muốn
làm tốt hơn vai trò, trọng trách của mình, các cơ quan báo
chí cần thường xuyên củng cố và nâng cao nhận thức cho các nhà báo,
trước hết là lãnh đạo các cơ quan báo chí. Việc tham gia đấu tranh phản
bác các quan điểm sai trái, thù địch thời gian qua vẫn tập trung vào một
số cơ quan báo chí. Nhiều cơ quan báo chí còn đứng ngoài cuộc. Trách
nhiệm này trước hết thuộc về người đứng đầu từng cơ quan báo chí. Do đó
chúng ta cần tăng cường giáo dục làm cho các nhà báo, trước hết là lãnh
đạo các cơ quan báo chí nhận thức sâu sắc về vai trò, vị trí, ý nghĩa vô
cùng quan trọng của báo chí với nhiệm vụ đấu tranh phản bác các quan
điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
Trong đấu tranh, báo chí phải luôn giữ thế chủ động về thông tin, chủ
động dẫn dắt, hướng lái dư luận trên báo chí, nhất là trên không gian
mạng. Một khi thông tin chính thống được đăng tải minh bạch, chính xác,
kịp thời, phân tích, lập luận thuyết phục thì những thông tin sai trái,
bịa đặt, chống phá đất nước trên MXH sẽ bị vô hiệu hóa. Trước bối cảnh
công nghệ truyền thông hiện đại phát triển mạnh, sự lan tỏa thông tin
nhanh chóng, đa chiều, khó kiểm soát, thêm vào đó là sự chống phá ngày
càng quyết liệt của các thế lực thù địch, nếu không giữ thế chủ động thì
chúng ta luôn đi sau, nói sau và sẽ rất khó để định hướng dư luận.
Cùng với xây dựng đội ngũ nhà báo, cần quan tâm xây dựng và phát huy
vai trò của đội ngũ CTV, nhất là các chuyên gia, nhà khoa học ở từng
lĩnh vực. Đặc biệt, cần có các CTV “bấm nút” để phản ứng nhanh trước các
sự kiện thời sự. Đi đôi với xây dựng mạng lưới CTV viết bài, cần có các
CTV trả lời phỏng vấn, sưu tầm tài liệu, cung cấp thông tin phục vụ cho
việc sáng tạo tác phẩm báo chí.
Cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đã và đang tác động mạnh mẽ đến mọi
ngành, mọi lĩnh vực, đặc biệt đối với báo chí nó mở ra nhiều cơ hội,
nhưng cũng đặt ra không ít thách thức. Trong đấu tranh phản bác các quan
điểm sai trái, thù địch, khi mà các thế lực thù địch triệt để khai thác
ưu thế của CNTT, thì các cơ quan báo chí phải có hạ tầng CNTT hiện đại,
tốc độ làm báo nhanh hơn, kỹ năng tác nghiệp của phóng viên trên môi
trường mạng linh hoạt hơn... Do đó việc đầu tư, trang bị phương tiện kỹ
thuật, công nghệ phục vụ cho việc đấu tranh trên không gian mạng của các
nhà báo cần được các cơ quan quản lý và lãnh đạo cơ quan báo chí quan
tâm...
Đấu tranh phản bác những luận điệu sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng
tư tưởng của Đảng là cuộc chiến đấu lâu dài, khó khăn, phức tạp, đòi hỏi
các cơ quan báo chí cần chủ động, vào cuộc quyết liệt, kiên trì và bền
bỉ. Trong cuộc chiến này các nhà báo và cơ quan báo chí không thể hoạt
động tự thân và đơn phương, chỉ có phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ
chức, các lực lượng, các cấp, các ngành, chúng ta mới đủ sức đấu tranh
ngăn chặn những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa"; làm thất bại
mọi âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch, phản động, cơ hội, bảo vệ
vững chắc trận địa tư tưởng của Đảng trong đời sống xã hội./.
Phùng Kim Lân (qdnd.vn)