Việt Nam và New Zealand thiết lập quan hệ ngoại giao vào n gày 19/6/1975, q uan hệ hợp tác bắt đầu phát triển nhiều từ giai đoạn 1990 đến nay. Tháng 11/1995 New Zealand mở Đại sứ quán tại Hà Nội và Tổng Lãnh sự quán tại Thành phố Hồ Chí Minh. Việt Nam lập Đại sứ quán tại New Zealand từ tháng 5/2003 và mở Văn phòng Thương vụ (năm 2005 tại thành phố Auckland, đến cuối năm 2007 chuyển về Thủ đô Wellington). Hai nước thiết lập quan hệ Đối tác toàn diện năm 2009. Trên cơ sở quan hệ hữu nghị tốt đẹp, thời gian qua, hai bên thường xuyên trao đổi các chuyến thăm và tiếp xúc cấp cao.

Quan hệ Đối tác toàn diện giữa Việt Nam - New Zealand gần đây tiếp tục phát triển tốt đẹp, thể hiện rõ nhất trong chuyến thăm chính thức New Zealand của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng (3/2015), hai nước đã nhất trí phát triển quan hệ hướng tới thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược. Năm 2015, hai bên kỷ niệm 40 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (19/6/1975-19/6/2015). Hai bên duy trì đều các cơ chế hợp tác sẵn có.

Về hợp tác kinh tế, kim ngạch thương mại hai chiều Việt Nam - New Zealand tăng đều qua các năm (từ 300 triệu USD năm 2009 tới 750 triệu USD năm 2013). Ước tính đến hết tháng 9/2015, kim ngạch thương mại hai chiều đạt 549 triệu USD. New Zealand là đối tác thương mại lớn thứ 31 của Việt Nam còn Việt Nam là đối tác lớn thứ 20 của New Zealand. Riêng về đầu tư, tính đến hết tháng 8/2015, New Zealand có 25 dự án đầu tư còn hiệu lực ở Việt Nam với tổng số vốn đăng ký là 82,12 triệu USD, đứng thứ 47/105 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư tại Việt Nam. Việt Nam có 2 dự án liên doanh đầu tư tại New Zealand như Công ty Sữa Vinamilk liên doanh với Công ty Mikara và dự án do một cá nhân Việt Nam đầu tư vào lĩnh vực dịch vụ.

Mức ODA của New Zealand dành cho Việt Nam ổn định và tăng dần theo từng năm, tập trung vào các lĩnh vực như phát triển nguồn nhân lực, giáo dục-đào tạo, phát triển nông nghiệp-nông thôn, phát triển bền vững. Các địa phương thụ hưởng chính bao gồm Cao Bằng, Hà Nam , Bình Định, Bến Tre, Gia Lai, Tây Nguyên.

Trong lĩnh vực an ninh, quốc phòng, Việt Nam - New Zealand luôn duy trì trao đổi đoàn và thông tin tội phạm trong khuôn khổ Thỏa thuận giữa Cảnh sát New Zealand và Bộ Công an (ký năm 2010) về hợp tác Phòng chống tội phạm xuyên quốc gia và tổ chức họp Nhóm Công tác hỗn hợp song phương 2 năm/lần nhằm đánh giá kết quả thực hiện Bản Ghi nhớ. Hai bên tiếp tục duy trì cơ chế Đối thoại Quốc phòng song phương thường niên và tổ chức thành công kỳ họp đầu tiên của cơ chế Đối thoại Chiến lược cấp Thứ trưởng Quốc phòng không định kỳ vào ngày 6/11/2015...

Hiện có khoảng hơn 2.000 sinh viên Việt Nam đang học tại New Zealand (đứng thứ 9 trong số các quốc gia có sinh viên học tại New Zealand ). Hai nước đã ký Thỏa thuận Hợp tác về giáo dục và đào tạo giai đoạn 2 từ 2012 - 2015. New Zealand tiếp tục cấp học bổng cho sinh viên và nghiên cứu sinh theo học các chuyên ngành khác nhau tại các trường Đại học của New Zealand và duy trì Chương trình đào tạo tiếng Anh cho cán bộ và quan chức cấp cao của Việt Nam. C ộng đồng người Việt Nam sống ở New Zealand hiện có khoảng 5.000 người, chủ yếu sinh sống ở Auckland, Christchurch và Wellington. Đại bộ phận kiều bào có cuộc sống ổn định và có tinh thần hướng về quê hương đất nước.

Về nông nghiệp, xoài tươi và thanh long là mặt hàng hoa quả tươi của Việt Nam đã được phép vào thị trường New Zealand. Hai bên đã đồng ý ưu tiên xem xét các yêu cầu tiếp cận thị trường đối với ba loại khoai tây của New Zealand và đối với cá tra, basa, hoa cúc, hoa hồng, hoa huệ, chôm chôm, bưởi, vú sữa, nhãn của Việt Nam.

Trong quan hệ hợp tác đa phương, Việt Nam và New Zealand đều là thành viên của các tổ chức diễn đàn khu vực, quốc tế quan trọng như Liên hợp quốc, Tổ chức Thương mại thế giới, Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương, Hội nghị Á-Âu, các cơ chế của ASEAN... Hai nước phối hợp tốt trong quá trình đàm phán Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) và thúc đẩy sớm kết thúc đàm phán Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực...

Chuyến thăm Việt Nam lần này của Thủ tướng New Zealand John Key nhằm trao đổi các biện pháp đẩy mạnh quan hệ hợp tác toàn diện Việt Nam - New Zealand, đặc biệt trong các lĩnh vực như thương mại, đầu tư, nông nghiệp, kết nối hàng không... trong bối cảnh một loạt các hiệp định thương mại lớn được kết thúc đàm phán và Cộng đồng ASEAN chính thức được thành lập. Đồng thời, hai bên cũng sẽ trao đổi về việc tăng cường hợp tác và ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn và tổ chức quốc tế./.

Đinh Thùy Dung/TTXVN