Nằm cách Trung tâm huyện lỵ Thanh Hà (tỉnh Hải Dương) chừng gần chục cây số, xã Thanh Lang có 2.084 hộ dân, diện tích tự nhiên 823,88ha, người dân ở đây sống chủ yếu bằng nghề trồng trọt. Cùng với sự đổi mới của đất nước, đời sống của bà con xã Thanh Lang nói riêng và huyện Thanh Hà nói chung đang từng ngày thay da đổi thịt. Hiện nay, Thanh Lang có hơn 200 người xuất gia và tín đồ, chấp tác ở nhiều ngôi chùa trong cả nước. Trong đó có hơn 70 người đã được Trung ương Hội Phật giáo Việt Nam cấp bằng đại học, trung cấp phật giáo và 4 người hiện là Ủy viên Trung ương Hội Phật giáo Việt Nam.

Những người đang tu hành ở Thanh Hà có người quê ở địa phương, có người ở huyện khác, tỉnh khác. Thượng tọa Thích Thanh Định, người quê ở Bình Lục (Hà Nam) cho biết: “Chính quyền luôn tạo điều kiện cho chúng tôi hoạt động tôn giáo, chẳng hề có chuyện cản trở, ngăn cấm”. Chúng tôi đến thăm gia đình ông bà Phạm Văn Phách và Phạm Thị Ngăn, người thôn Kim Can (Thanh Lang) đều đã ở tuổi ngoài tám mươi. Ông bà có 7 người con, 4 người con đều đã qua quân ngũ, trong đó người con trai cả là liệt sĩ và một người con thứ là thương binh. Hai người con gái là Phạm Thị Mai (Thích Diệu Bảo) và Phạm Thị Bảy (Thích Diệu Đức) đều đã xuất gia, tu hành ở hai ngôi chùa tại Hải Phòng. Khi chúng tôi hỏi: “Gia đình có ngăn cấm gì khi người thân của mình xuất gia không?” bà Phạm Thị Ngăn cho biết: “Lúc đầu các anh nó có khuyên bảo, sau rồi thôi. Gia đình tôi và bà con làng xóm ở đây coi đó là chuyện bình thường. Con, cháu thích làm gì, đi đâu là do ý nguyện của chúng nó! Chính quyền cũng chẳng cấm đoán, miễn là đừng có làm điều gì trái với luân lý đạo đức và vi phạm pháp luật. Ở đây, gia đình nào có người thân đi tu hành, có duyên với cửa Phật cũng là điều may mắn!”.

Theo ông Tăng Bá Hoành, Chủ tịch UBND xã Thanh Lang, địa phương có nắm được số lượng người đi tu hành, thậm chí tu (hoặc trụ trì) ở đâu nhưng chính quyền không bao giờ ngăn cấm họ. Ông Hoành cho biết thêm, những người xuất gia tu hành hằng năm đều giúp đỡ địa phương kinh phí xây dựng, tu bổ chùa chiền, trường học, đường giao thông và chăm sóc sức khỏe người có công.

Theo Phòng Nội vụ huyện Thanh Hà thì ngoài xã Thanh Lang, các xã khác trong huyện còn có hơn 50 người tu hành. Ông Lê Thanh Bình, Bí thư Huyện ủy Thanh Hà cho biết thêm: Thanh Hà không chỉ là vùng quê vải thiều nổi tiếng trong và ngoài nước, mà còn có nhiều đền, chùa danh tiếng, trong đó phải kể đến như: Đền Ngọc Hoa (tích truyện Phạm Tải-Ngọc Hoa) ở xã Thanh An; chùa Hương (nơi Trần Nhân Tông đã từng qua đây, chùa còn có 9 viên xá lỵ của Phật hoàng; chùa Hào (xã Thanh Xá); chùa Đồng Ngọ (còn gọi là chùa Cửu Phẩm) xã Quyết Thắng… Ngoài ra, Thanh Hà còn có gần chục nhà thờ lớn, nhỏ với hàng nghìn giáo dân. Với sự quan tâm của các cấp chính quyền, các đình chùa, nhà thờ ở Thanh Hà luôn được tu bổ, nâng cấp từ nguồn kinh phí của các phật tử, giáo hội, các tổ chức và cá nhân hảo tâm đóng góp. Hằng năm, lễ hội truyền thống luôn được tổ chức để phật tử và bà con từ mọi miền quê xa, gần về dự hội.

Nhiều phật tử và nhân dân cả nước đều biết chùa Bồ Đề (phường Bồ Đề, quận Long Biên, Hà Nội), tại đây có một nhà sư đã trụ trì từ nhiều năm - Đó là sư thầy Thích Đàm Lan, người xã Thanh Lang, huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương. Chùa Bồ Đề không chỉ nổi tiếng là một trong những ngôi chùa có cảnh quan đẹp mà nơi đây đã, đang nuôi hàng trăm trẻ em và người già neo đơn không nơi nương tựa được nương nhờ cửa Phật. Chúng tôi hỏi sư thầy: “Có một số người cho rằng, ở Việt Nam ngăn cấm tự do tôn giáo, sư thầy thấy có đúng không?”. Rất bức xúc, sư thầy Thích Đàm Lan cho rằng, đó là sự đặt điều. Họ là những người không hiểu biết về thực tế tôn giáo ở Việt Nam. Không chỉ các sư thầy, thượng tọa, ni sư… mà nhiều người dân ở đây đều cho rằng, tự do tôn giáo là chính sách nhất quán của Đảng và Nhà nước ta, không có một sự can thiệp hay bất cứ một hành vi ngăn cản nào từ phía chính quyền đối với người dân tự do tôn giáo.

Việc theo một tôn giáo hay nhiều, hoặc không theo tôn giáo nào là quyền của mỗi người dân. Ngay ở xã Thanh Xá, vừa có chùa Hào nổi tiếng nhưng Thanh Xá cũng có cả nhà thờ Thiên chúa giáo, ai muốn theo tôn giáo nào cũng được. Mọi người đều bình đẳng trước pháp luật, đoàn kết xây dựng quê hương. Chúng tôi được biết, không ít cặp vợ chồng ở đây theo hai tôn giáo khác nhau. Họ sống với nhau rất hạnh phúc, gia đình thông gia đôi bên vẫn vui vẻ, hòa thuận.

Rõ ràng không ít người, hiểu biết không đầy đủ về đời sống và sinh hoạt tôn giáo ở Việt Nam. Cần có nhiều kênh thông tin để họ hiểu đúng, đủ về tự do tôn giáo ở nước ta./.