Đây là phát biểu của Chủ tịch Hội đồng châu Âu Đô-nan Túc-cơ (Donald Tusk), sau khi các nhà lãnh đạo EU nhất trí về kế hoạch giải quyết cuộc khủng hoảng người di cư, ngày 24/9, sau 7 giờ đồng hồ đàm phán tại Hội nghị thượng đỉnh của lãnh đạo các nước thuộc Liên minh châu Âu (EU), ở Brúc-xen (Brussels), Bỉ.

Xuất sắc và tốt hơn mong đợi

“Thực sự xuất sắc và chắc chắn tốt hơn mong đợi”, ông Đô-nan Túc-cơ đã thở phào thốt lên như vậy với báo chí sau khi Hội nghị thượng đỉnh của lãnh đạo các nước thuộc Liên minh châu Âu (EU) đạt được những kết quả tốt đẹp, giúp kết thúc những tranh cãi diễn ra nhiều tuần về vấn đề người di cư. Cuối cùng thì người di cư cũng tìm được bến đỗ an toàn ở châu Âu. Tuyên bố chung của hội nghị có đoạn: "Chúng ta chỉ có thể giải quyết thách thức này thông qua phối hợp cùng nhau trên tinh thần đoàn kết và trách nhiệm”.

Lãnh đạo các nước EU đã cam kết viện trợ ít nhất 1 tỷ ơ-rô (1,1 tỷ USD) cho người tị nạn Xy-ri (Syria) và tăng cường hợp tác chặt chẽ hơn để ngăn chặn dòng người di cư đổ vào châu Âu. Thủ tướng Đức A.Méc-ken (Angela Merkel), vốn bị chỉ trích bởi các nước láng giềng Đông Âu vì hành động mà họ cho là đã kích động dòng người ồ ạt đổ vào Đức, đã lên tiếng bày tỏ sự hài lòng: “Tôi có cảm nhận rằng chúng ta muốn giải quyết nhiệm vụ này cùng nhau”.

Kết quả trên không chỉ giúp châu Âu tìm ra lối thoát cho cuộc khủng hoảng đã cận kề, mà nó được ví như “phao cứu sinh” cho hàng trăm nghìn người di cư khốn khổ đang chạy trốn khỏi các khu vực bất ổn ở Trung Đông, Bắc Phi… Kết quả này cũng phần nào xoa dịu những bất đồng trước đó giữa các nước Đông và Tây Âu. Trước sự cứng rắn của các nước Tây Âu, các nước Đông Âu như Hung-ga-ri, Cộng hòa Séc, Ru-ma-ni  và Xlô-va-ki-a đã phải cân nhắc kế hoạch chia sẻ trách nhiệm tiếp nhận người di cư với toàn khối.

Giải quyết từ gốc

EU đã đưa ra hành động thiết thực với người di cư. Theo đó, EU sẽ cung cấp viện trợ thêm ít nhất 1 tỷ ơ-rô cho Cao ủy Liên hợp quốc về người tị nạn (UNHCR), Chương trình Lương thực thế giới và các tổ chức khác. Việc tăng viện trợ cho người tị nạn Xy-ri ở Thổ Nhĩ Kỳ, Gioóc-đa-ni, Li-băng và các nước khác, được xem là một phần trong nỗ lực lớn hơn của EU nhằm giúp giảm thấp nhất các tác nhân đẩy người Xy-ri tiếp tục liều mạng vượt biển tới châu Âu.

Hội nghị thượng đỉnh của các nhà lãnh đạo EU vừa diễn ra cũng đặt thời hạn chót vào tháng 11-2015, Hy Lạp và I-ta-li-a phải thành lập các trung tâm, tại đó có bố trí nhân sự của EU để đăng ký và lấy dấu vân tay những người di cư mới, làm hồ sơ tái phân bổ và giúp những người này có thể đạt quy chế tị nạn tới các nước trong EU. Đồng thời thẩm tra, trục xuất những người được cho là di cư vì mục đích kinh tế.

EU cũng tuyên bố sẽ chi trả cho lương thực, thuốc men, nơi ở và các nhu yếu phẩm khác cho người di cư ở những nước yêu cầu trợ giúp. Khoảng 73 triệu ơ-rô (82 triệu USD) trong quỹ khẩn cấp ngắn hạn đã được phân bổ. Hai nước nhận được hỗ trợ tài chính nhiều nhất là I-ta-li-a và Hy Lạp sẽ nhận được gần một nửa trong số 2,4 tỷ ơ-rô để hỗ trợ giải quyết cuộc khủng hoảng trong vài năm tới. EU đã nhất trí kế hoạch điều chuyển tổng cộng 160.000 người tìm kiếm tị nạn từ I-ta-li-a và Hy Lạp trong vòng 2 năm. Kế hoạch đầu tiên, nhằm giải quyết 40.000 người, là kế hoạch mang tính tự nguyện bởi các nhà lãnh đạo đã phản đối đề xuất hạn ngạch bắt buộc của Ủy ban châu Âu hồi tháng 6-2015. Kế hoạch thứ hai, giải quyết 120.000 người, bao gồm hạn ngạch tiếp nhận bắt buộc và được nhất trí hôm 22-9 vượt qua sự phản đối của 4 nước Đông Âu. Chủ yếu những người Xy-ri, Ê-ri-tơ-ri-a (Eritrea) và I-rắc (Iraq) sẽ đủ điều kiện để nhận quy chế tị nạn ở các nước EU khác. Các nước EU cũng cam kết tái định cư cho 22.000 người di cư Xy-ri trực tiếp từ Trung Đông trong 2 năm tới.

Ủy ban châu Âu cho biết, sẽ tăng cường viện trợ cho Cơ quan bảo vệ biên giới châu Âu Frontex và đề xuất thành lập Đội bảo vệ biên giới và ngoài khơi khu vực châu Âu để trợ giúp người di cư và chống nạn buôn người. Ủy ban châu Âu sẽ đề xuất một phương thức thường trực trong các tháng tới để giúp các cơ quan của Liên hợp quốc tái định cư cho khoảng 4 triệu người tị nạn Xy-ri. Anh, nền kinh tế lớn thứ hai của khối, được miễn thực thi chính sách tị nạn của EU cho hay, nước này sẽ tiếp nhận 20.000 người Xy-ri trực tiếp từ Trung Đông trong 5 năm tới.

Các quan chức đã bác bỏ đề xuất rằng, EU nên thiết lập các cơ sở để giải quyết đơn xin tị nạn ở châu Phi hoặc Trung Đông. Một số cho rằng các cơ sở này sẽ dễ bị tấn công và rất khó kiểm soát. Tuy nhiên, các đại sứ quán của các nước EU đều phải mở các văn phòng phụ trách nhập cư để quản lý xu hướng di cư. Ủy ban châu Âu cũng đang xem xét kế hoạch cấp thị thực EU cho các công nhân lành nghề như là một cách nhập cư hợp pháp an toàn. Được EU chấp nhận, kết thúc có hậu đang mở ra với hàng trăm ngàn người di cư./.

Nguyễn Hòa (QĐND)