TS. Nguyễn Thị Kim Thanh, Viện Vật lý, Viện Hàn lâm Khoa học và công nghệ Việt Nam và PGS. TS. Trần Mạnh Trí, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội vinh dự được nhận Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2024.
Ngày 15/4, tại Hà Nội, Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức Lễ trao Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2024. Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đến dự và trao tặng Giải thưởng danh giá cho các nhà khoa học có công trình nghiên cứu về lĩnh vực Vật lý và Môi trường.
Đó là TS. Nguyễn Thị Kim
Thanh, Viện Vật lý, Viện Hàn lâm Khoa học và công nghệ Việt Nam với
một công trình được công bố trên Tạp chí Physical Review Letters - tạp
chí khoa học hàng đầu thế giới của ngành Vật lý. Công trình thể hiện 3
kết quả đột phá về hướng nghiên cứu, có ý nghĩa quan trọng cho phát
triển công nghệ máy tính lượng tử. Giáo sư Mikhail Kiselev (đồng tác giả
của công trình) cho rằng, ý tưởng của TS. Nguyễn Thị Kim Thanh là
một "kiệt tác tao nhã" về vật lý hiện đại. TS. Nguyễn Thị Kim Thanh
là nhà khoa học nữ thứ tư được vinh danh tại Giải thưởng Tạ Quang Bửu.
GS. TS. Trần Mạnh Trí, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên,
Đại học Quốc gia Hà Nội với cụm ba công trình được công bố trên các tạp
chí khoa học thuộc top 5% hàng đầu thế giới trong các ngành kỹ thuật môi
trường, độc học, sức khỏe và đột biến gen - góp phần giải quyết vấn đề
cấp bách mang tính toàn cầu hiện nay là ô nhiễm môi trường do sự phát
tán của các hóa chất tổng hợp.
Phát biểu đại diện các tác giả vinh dự được nhận Giải thưởng, TS. Nguyễn Thị Kim Thanh bày tỏ sự bất ngờ, xúc động khi được trao giải
thưởng Tạ Quang Bửu, giải thưởng danh giá của Khoa học và Công nghệ Việt
Nam; khẳng định, Giải thưởng là một minh chứng cho tình yêu Vật lý dành
cho mình. Gửi lời nhắn nhủ tới các bạn trẻ, TS. Nguyễn Thị Kim Thanh
nói: “Hãy dám sống vì đam mê, vì tình yêu của các bạn, rồi tình yêu sẽ
được hồi đáp một cách xứng đáng nhất”.
TS. Nguyễn Thị Kim Thanh chia sẻ, tình yêu Vật lý không rõ
bắt đầu từ khi nào nhưng bản thân cảm nhận rõ nét nhất tình yêu đó khi theo
đuổi nghiên cứu cùng các thầy trong nhóm hệ điện tử tương quan mạnh tại
Trung tâm Vật lý lý thuyết, Viện Vật lý. TS. Nguyễn Thị Kim Thanh cho rằng cuộc sống thì luôn không
dễ dàng và tình yêu thì luôn đầy thử thách. Đã không ít lần cô cảm thấy
thất bại và muốn chuyển sang dạy học. Cho đến hiện tại, vẫn còn nhiều
vấn đề mà cô đã nghiên cứu trong một vài năm nhưng chưa hoàn thiện.
TS. Nguyễn Thị Kim Thanh khẳng định sẽ tiếp tục nghiên cứu
Vật lý, bởi vẫn còn các đề tài nghiên cứu dang dở và mỗi ngày, cô lại nhận
ra rằng có nhiều vấn đề có thể nghiên cứu. Tình yêu mà Vật lý dành
cho cô, thông qua sự đánh giá công tâm của Hội đồng ngành Vật lý và Hội
đồng liên ngành, thông qua Giải thưởng này, sẽ tiếp thêm rất nhiều động
lực để cô tiếp tục tình yêu Vật lý, yêu các ý tưởng, các mô hình, các phép
tính… TS. Nguyễn Thị Kim Thanh cũng kính tặng Giải thưởng này như
một món quà tinh thần đến cha mình, người luôn ủng hộ cô sống với tình
yêu Vật lý.
Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2024 được tổ chức
nhân Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam 18/5; kỷ niệm 65 năm thành lập
Bộ Khoa học và Công nghệ (1959- 2024). Giải thưởng được Bộ Khoa học và
Công nghệ tổ chức lần đầu tiên vào ngày 18/5/2014 nhằm khích lệ, tôn
vinh các nhà khoa học có thành tựu nổi bật trong nghiên cứu khoa học cơ
bản thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật, góp phần thúc đẩy khoa
học và công nghệ Việt Nam hội nhập và phát triển. Đến nay, Giải thưởng
Tạ Quang Bửu đã trở thành một trong những Giải thưởng khoa học uy tín
tại Việt Nam, được cộng đồng khoa học đánh giá cao.
Qua 10 năm triển khai, Ban Tổ chức Giải thưởng đã nhận được hơn 400 hồ
sơ tham dự. Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ đã trao tặng Giải thưởng
cho 18 nhà khoa học là tác giả của các công trình khoa học xuất sắc và 4
nhà khoa học trẻ. Các nhà khoa học đoạt Giải thưởng là những tấm gương
để các nhà khoa học Việt Nam - đặc biệt là các nhà khoa học trẻ tiếp
tục nỗ lực thực hiện các nghiên cứu khoa học đỉnh cao, góp phần đưa khoa
học và công nghệ hội nhập, phát triển.
Giải thưởng đã ghi nhận sự phân bố đa dạng của các nhà khoa học xuất sắc
về độ tuổi, giới tính, vùng miền trên cả nước, thuộc đầy đủ các ngành
trong lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật. Các công trình đều được
các Hội đồng khoa học nghiên cứu cơ bản của Quỹ Phát triển khoa học và
công nghệ quốc gia (NAFOSTED) đánh giá cao về chất lượng nghiên cứu, có ý
nghĩa khoa học, tác động đến vấn đề, chuyên ngành nghiên cứu. Các tạp
chí đăng tải công trình đều được xếp thứ hạng cao (top 10%) trong Danh
mục tạp chí của Web of Science và Scimago, mang tầm quốc tế.
Sau 10 năm tổ chức và triển khai, ngày 15/8/2023, Bộ trưởng Bộ Khoa học
và Công nghệ đã ban hành Thông tư số 18/2023/TT-BKHCN sửa đổi, bổ sung
một số điều của Quy chế Giải thưởng Tạ Quang Bửu. Theo đó, một trong
những điểm mới là Giải thưởng Tạ Quang Bửu mở rộng việc xem xét, trao
giải thưởng cho các nhà khoa học trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân
văn; tiếp nhận hồ sơ theo hình thức đề cử thay vì ứng cử như trước; xem
xét, lựa chọn nhà khoa học để trao Giải thưởng thông qua việc đánh giá
kết quả nghiên cứu cơ bản trong tối đa 3 bài báo khoa học quốc tế được
công bố trong thời gian 7 năm.
Năm 2024, Bộ Khoa học và Công nghệ triển khai tiếp nhận hồ sơ đăng ký
Giải thưởng Tạ Quang Bửu từ tháng 11/2023 đến tháng 1/2024. Tổng số hồ
sơ tiếp nhận là 97 hồ sơ, trong đó có 76 hồ sơ trong lĩnh vực khoa học
tự nhiên và kỹ thuật, 21 hồ sơ trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân
văn; 71 hồ sơ đề cử Giải thưởng chính và 26 hồ sơ đề cử Giải thưởng trẻ.
Thiếu tướng, GS. TS. Trần Xuân Nam, Chủ tịch Hội đồng xét
tặng Giải thưởng cho biết, số lượng hồ sơ đề cử tại kỳ xét tặng Giải
thưởng năm nay tăng gấp đôi so với mọi năm. Các hồ sơ được đề cử đều có
chất lượng rất tốt. Hội đồng xét tặng Giải thưởng đã thảo luận rất kỹ để
lựa chọn ra những công trình xuất sắc nhất, xứng đáng để trao tặng Giải
thưởng Tạ Quang Bửu năm 2024./.
THU PHƯƠNG (TTXVN)