Ngay sau khi Ngân hàng nhà nước (NHNN) công bố hạ lãi suất, chính thức có hiệu lực từ ngày 13/5, một số ngân hàng lớn đã chính thức điều chỉnh giảm các khoản vay cũ về mức 13%/năm. Theo nhận định của các chuyên gia, việc các ngân hàng chủ động giảm lãi suất huy động kết hợp triển khai các chương trình nhằm kích thích tín dụng là một bước đi đúng hướng, phù hợp xu hướng của thị trường.
Như tin đã đưa, Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam (VCB) là đơn vị đầu tiên có quyết định điều chỉnh hạ lãi suất huy động và cho vay từ ngày 6/5/2013, trong đó mức lãi suất huy động được ngân hàng này đưa ra chỉ còn 6%/năm, thấp hơn mức trần quy định của NHNN. Ông Nguyễn Phước Thanh, Tổng giám đốc VCB trao đổi xung quanh vấn đề này
PV: Thưa ông, trong khi NHNN đang ấn định trần lãi suất huy động VNĐ ở mức 7,5%/năm, lý do và cơ sở nào khiến VCB quyết định tiếp tục điều chỉnh lãi suất huy động xuống mức thấp hơn đáng kể so với quy định như vậy?
Ông Nguyễn Phước Thanh: Việc VCB chủ động giảm lãi suất huy động căn cứ trên 3 lý do chính sau đây:
Thứ nhất, mặc dù lãi suất huy động trong thời gian qua liên tục giảm, nhưng nguồn vốn huy động của VCB vẫn tăng trưởng khá. Một yếu tố nữa là thanh khoản của hệ thống ngân hàng ổn định và vẫn được duy trì tốt trong thời gian khá dài, trong khi đó tín dụng vẫn hết sức trì trệ. Do vậy việc tiếp tục giảm lãi suất huy động là phù hợp với tình hình thanh khoản của ngân hàng cũng như tình hình thị trường nhằm tiếp tục tạo cơ sở hạ lãi suất cho vay giúp các doanh nghiệp vượt qua giai đoạn khó khăn này.
Thứ hai, khó khăn lớn nhất của các ngân hàng hiện nay là doanh số giải ngân cũng như chất lượng tín dụng quá thấp. Tuy nhiên thực tế khó khăn nằm ở chỗ không phải ngân hàng không muốn cho vay mà do rủi ro quá lớn khi chất lượng kinh doanh của các doanh nghiệp hiện nay quá thấp. Để cải thiện vấn đề này, mấu chốt là giảm lãi suất huy động. Hạ lãi suất huy động sẽ là mũi tên trúng 2 đích khi vừa kích thích các thành phần kinh tế và người dân tiêu dùng nhiều hơn, qua đó giải quyết vấn đề hàng tồn kho, góp phần cải thiện kết quả kinh doanh cho doanh nghiệp; đồng thời lãi suất huy động giảm là trực tiếp góp phần giảm chi phí huy động, tạo tiền đề để ngân hàng giảm lãi suất cho vay, khơi thông nguồn vốn từ ngân hàng đến doanh nghiệp.
Thứ ba, theo quan điểm của tôi, cần có ngân hàng đi tiên phong trong việc giảm lãi suất để tạo yếu tố cạnh tranh và định hướng. Việc VCB chủ động giảm lãi suất không chỉ xuất phát từ chính nhu cầu nội tại của ngân hàng mà còn nhằm thực hiện định hướng chỉ đạo của của Chính phủ và NHNN về việc giảm lãi suất, hỗ trợ các doanh nghiệp tiếp cận được nguồn vốn giá rẻ hơn xuyên suốt trong thời gian qua.
PV: Hiện tại rất nhiều ngân hàng thương mại vẫn đang áp dụng đủ các hình thức khuyến mại để thu hút tiền gửi từ khách hàng, liệu việc giảm mạnh lãi suất huy động có tiềm ẩn nỗi lo tiền nhàn rỗi còn ở lại VCB vốn là thế mạnh của ngân hàng từ trước đến nay?
Ông Nguyễn Phước Thanh: Hiện nay lãi suất được dự báo giảm và các chỉ số kinh tế vĩ mô cho thấy vẫn còn dư địa để lãi suất tiếp tục giảm trong thời gian tới. Tuy nhiên, nguồn tiền nhàn rỗi vẫn tiếp tục đổ vào hệ thống ngân hàng khi các kênh đầu tư khác như bất động sản, chứng khoán, vàng... hiện rất bấp bênh và tiềm ẩn rủi ro cao. Do vậy chúng tôi tin tưởng rằng dù giảm lãi suất huy động nhưng với vị thế là một trong những ngân hàng hàng đầu tại Việt Nam với nền tảng tài chính vững mạnh, gửi tiền tại VCB sẽ vẫn là kênh đầu tư an toàn, là lựa chọn ưu tiên của người dân và các tổ chức kinh tế trong giai đoạn kinh tế tiềm ẩn nhiều rủi ro hiện nay.
Việc VCB giảm mạnh lãi suất huy động các kỳ hạn ngắn dưới 3 tháng nhằm mục đích khuyến khích người dân và doanh nghiệp gửi tiền vào các kỳ hạn dài hơn, tạo điều kiện ổn định nguồn vốn cũng như tiền đề để thực thi các chính sách tín dụng dài hơi hơn.
PV: Không chỉ giảm lãi suất huy động, VCB còn luôn chủ động và đi đầu trong việc giảm lãi suất cho vay. Ngân hàng có quan ngại việc làm này sẽ ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh của ngân hàng không?
Ông Nguyễn Phước Thanh: Việc giảm lãi suất, nhìn từ góc độ nào đó về ngắn hạn ít nhiều đều ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của VCB. Tuy nhiên, trong bối cảnh tín dụng giảm mạnh trong khi các doanh nghiệp vẫn khát vốn hiện nay, chúng tôi cho rằng việc giảm lãi suất huy động để làm tiền đề giảm lãi suất cho vay là cần thiết để khơi thông dòng vốn. Doanh nghiệp có khoẻ thì nền kinh tế mới mạnh, và hoạt động của ngân hàng mới thông suốt và ổn định. Bên cạnh đó, chúng tôi kỳ vọng giảm lãi suất cho vay thì tín dụng sẽ đưa ra được nhiều hơn, giúp nền kinh tế nói chung, cộng đồng doanh nghiệp nói riêng khởi sắc hơn, dẫn đến các hoạt động dịch vụ của ngân hàng phát triển tốt hơn, từ đó bù đắp ngược lại cho hoạt động tín dụng.
Do đó, chúng tôi đã chủ động giảm lãi suất thông qua việc giảm mặt bằng lãi suất cho vay niêm yết cũng như thông qua các chương trình cho vay ưu đãi trong thời gian qua không chỉ nhằm tri ân các khách hàng truyền thống đã gắn bó với thương hiệu VCB suốt trong những năm qua mà còn hướng đến mục tiêu ngày càng nhiều doanh nghiệp tiếp cận được nguồn vốn giá rẻ. Việc giảm lãi suất huy động của VCB cũng nhằm giúp thực thi chính sách hỗ trợ doanh nghiệp được tốt hơn theo định hướng chỉ đạo của Chính phủ và NHNN.
Chúng tôi tin rằng đây là bước đi đúng đắn và tiên phong, đón đầu được chủ trương của Chính phủ và NHNN. Uy tín và vị thế của VCB là nền tảng để VCB có khả năng cạnh tranh mạnh mẽ trong việc huy động đối với các ngân hàng khác trên thị trường. Bên cạnh đó, VCB cũng thực hiện hàng loạt các biện pháp khác như cắt giảm tối đa các chi phí hoạt động của ngân hàng, tích cực phát huy tinh thần thực hiện tiết kiệm chống lãng phí, đồng thời đẩy mạnh phát triểu nhiều mảng hoạt động khác để giảm thiểu chi phí và bù đắp mức giảm lợi nhuận trên.
PV: Nhiều quan điểm cho rằng cần thiết nên dỡ bỏ trần lãi suất huy động để ngân hàng thực hiện chức năng cấp vốn cho nền kinh tế một cách chủ động hơn, đồng nghĩa với việc tín dụng có nguồn để tăng trưởng, quan điểm của ông về vấn đề thế này như thế nào?
Ông Nguyễn Phước Thanh: Theo quan điểm của VCB, trong bối cảnh chất lượng các ngân hàng không đồng đều, rất nhiều ngân hàng nhỏ hoạt động không ổn định hiện nay thì việc bỏ trần lãi suất huy động cần phải cân nhắc kỹ để tránh tình trạng “vượt rào” lãi suất, cạnh tranh huy động vốn không lành mạnh giữa các ngân hàng. Mặc dù thanh khoản của hệ thống ngân hàng gần đây khá tốt nhưng không có nghĩa tất cả các ngân hàng đều đủ vốn để hoạt động khi tình trạng lấy ngắn nuôi dài vẫn còn tồn tại. Bên cạnh đó, để đạt mục tiêu hạ lãi suất huy động và cho vay nhằm kích thích tăng trưởng kinh tế của Chính phủ và NHNN, việc áp trần lãi suất huy động trước mắt vẫn có những tác dụng phù hợp.
Chúng tôi cũng cho rằng với các chỉ số kinh tế vĩ mô hiện nay như lạm phát vẫn đang được kiểm soát ở mức 6 - 7%; CPI 4 tháng đầu năm chỉ tăng 2,40% so với cuối năm 2012 - là mức tăng thấp nhất so với cùng kỳ trong vòng 4 năm trở lại đây, vẫn còn dư địa để NHNN tiếp tục giảm trần lãi suất huy động. Hơn nữa, trần lãi suất huy động dưới 1 tháng đã được NHNN quy định kể từ ngày 8/6/2012 ở mức 2%/năm tại Thông tư số 19/2012/TT-NHNN; trong khi đó, để hạ mặt bằng lãi suất, trần lãi suất huy động có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 12 tháng đã liên tục được điều chỉnh từ 9%/năm xuống 8%/năm và tiếp tục xuống mức hiện hành là 7,5%/năm. Do vậy để tiếp tục định hướng hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn hiện nay, theo chúng tôi trần lãi suất huy động dưới 1 tháng cũng cần được xem xét giảm để tạo điều kiện cho các NHTM hạ chi phí vốn qua đó có cơ sở tiếp tục giảm thêm lãi suất cho vay.
PV: Ông nhận định thế nào về động thái của các ngân hàng sau tín hiệu giảm lãi suất của VCB?
Ông Nguyễn Phước Thanh: Thật khó để có câu trả lời chính xác về vấn đề này. Thực tiễn thị trường sẽ là câu trả lời sống động và khách quan nhất.
Tuy nhiên, theo như thông lệ thị trường trong thời gian gần đây, việc giảm lãi suất của một ngân hàng dù lớn hay nhỏ ít nhiều cũng khiến các ngân hàng khác phải lưu tâm phân tích và đánh giá. Dẫu vậy, quyết định có giảm lãi suất hay không còn tuỳ thuộc vào mục tiêu, chiến lược kinh doanh riêng và đặc thù của mỗi ngân hàng. VCB tin rằng thị trường luôn vận hành theo đúng quy luật của nó mà không một ai có thể tồn tại mà nằm ngoài quy luật này. Hiện tại, việc “bồi dưỡng” sức khoẻ của doanh nghiệp là việc tất yếu và mang ý nghĩa sống còn để vực dậy nền kinh tế./.
Xin cảm ơn ông!
TG