Thanh thiếu niên Việt Nam là lực lượng hùng hậu, có tiềm năng to lớn, có đóng góp quan trọng trong quá trình xây dựng, phát triển đất nước. Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam luôn đánh giá cao vai trò của thế hệ trẻ; quan tâm giáo dục, động viên, phát huy mọi khả năng của thế hệ trẻ phục vụ sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc. Trong Di chúc để lại cho toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn về trách nhiệm của Đảng với thanh niên là: “Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “hồng” vừa “chuyên”; "Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết".

Đặt niềm tin vào thế hệ trẻ

Đảng và nhân dân ta luôn đặt niềm tin và kỳ vọng lớn lao vào lực lượng thanh niên, xác định thanh niên là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai của đất nước. Sau gần 30 năm đổi mới đất nước, nhiều chủ trương, đường lối về công tác thanh niên được Đảng ban hành, Nhà nước cụ thể hóa thành chính sách, pháp luật về thanh niên và công tác thanh niên, qua đó đã tạo được những điều kiện tốt nhất để thế hệ tương lai của đất nước phấn đấu vươn lên.

Đứng trước yêu cầu của sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc và hội nhập quốc tế hiện nay, đa số thanh niên ý thức rõ trách nhiệm của mình đối với đất nước, có ý thức phấn đấu lao động, học tập, rèn luyện về mọi mặt với khát vọng cống hiến vì tương lai của dân tộc. Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn một bộ phận thanh thiếu niên phai nhạt lý tưởng cách mạng, suy thoái về đạo đức, lối sống, mắc tệ nạn xã hội, vi phạm pháp luật. Diễn biến tình hình tư tưởng và những vấn đề tiêu cực mới nảy sinh trong thanh thiếu niên gây lo lắng cho toàn xã hội. Việc tăng cường giáo dục đạo đức, lối sống, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thanh thiếu niên là yêu cầu cấp thiết, góp phần hình thành lớp thanh niên vừa “hồng” vừa “chuyên”, giàu lòng yêu nước, có bản lĩnh chính trị, ý thức chấp hành pháp luật, có đạo đức cách mạng và lối sống đẹp, có ước mơ, hoài bão, khát vọng đưa đất nước vươn lên đáp ứng nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Giáo dục đạo đức, lối sống, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thanh thiếu niên là công tác quan trọng, thường xuyên, liên tục của Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh. Trong những năm gần đây, các cấp bộ Đoàn đã có nhiều sáng tạo, đổi mới trong công tác giáo dục, thực hiện tốt chức năng Đoàn là trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên.

Coi trọng giáo dục đạo đức, lối sống, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho lớp trẻ

Thực hiện Chỉ thị 03 của Bộ Chính trị về “Tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, công tác giáo dục đạo đức, lối sống, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho đoàn viên, thanh thiếu niên gắn với việc học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đã được các cấp bộ Đoàn quan tâm và có những chuyển biến tích cực .

Để định hướng thanh thiếu niên đến các giá trị tốt đẹp, Ban Bí thư Trung ương Đoàn đã xây dựng bộ chuẩn mực đạo đức “Thanh niên học tập và làm theo tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” cho từng nhóm đối tượng đoàn viên, thanh niên dựa trên cơ sở các nội dung “5 xây” , “5 chống” và 5 tiêu chí rèn luyện, 10 tiêu chí hành động của chương trình “Rèn luyện đoàn viên”. Phát động c uộc vận động “Xây dựng giá trị hình mẫu thanh niên Việt Nam thời kỳ mới” với việc xác định những tiêu chí, giá trị cốt lõi là mục tiêu để đoàn viên, thanh niên hướng đến và làm theo, góp phần xây dựng lớp thanh niên có “Tâm trong, Trí sáng, Hoài bão lớn” . Các cơ sở Đoàn xây dựng và thực hiện bộ tiêu chí chuẩn mực đạo đức theo tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh cho từng nhóm đối tượng đoàn viên, thanh niên. Trên cơ sở các chuẩn mực đạo đức và căn cứ đặc điểm của từng nhóm đối tượng đoàn viên, thanh thiếu niên, các cấp bộ đoàn đã tập trung tuyên truyền, giáo dục, định hướng hình thành những phẩm chất đạo đức, lối sống gắn với các giá trị tư tưởng, tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Công tác giáo dục đạo đức, lối sống theo tư tưởng, tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh được tập trung triển khai với nhiều cách làm mới. Trên cơ sở Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ X, Ban Bí thư Trung ương Đoàn đã ban hành Đề án, Ban Chấp hành Trung ương Đoàn ban hành Nghị quyết về “Tăng cường giáo dục đạo đức, lối sống, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thanh thiếu niên giai đoạn 2013 - 2017” , xác định những nội dung cốt lõi, giải pháp cơ bản trong công tác giáo dục đạo đức, lối sống, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho đoàn viên, thanh thiếu niên gắn với việc học tập tư tưởng, tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Thực hiện Đề án, các cấp bộ đoàn tập trung nâng cao nhận thức cho cán bộ đoàn các cấp về tầm quan trọng của công tác giáo dục; chủ động tham mưu cho cấp ủy đảng, phối hợp với chính quyền tăng cường sự lãnh đạo và đầu tư nguồn lực cho công tác giáo dục thanh thiếu niên; tạo môi trường thực tiễn để đoàn kết, tập hợp và giáo dục thanh thiếu niên. Tăng cường chuyển tải các nội dung giáo dục thông qua các hoạt động tuyên truyền và nêu gương người tốt việc tốt, nhân rộng điển hình tiên tiến gắn với đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, phát huy tinh thần tự học tập, rèn luyện trong thanh thiếu niên . Đổi mới hình thức tuyên truyền, phổ biến chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và giáo dục lý luận chính trị cho đoàn viên thanh niên. Chú trọng giáo dục pháp luật , phát triển các mô hình giáo dục kỹ năng xã hội, cảm hóa thanh thiếu niên chậm tiến . Phát huy các thiết chế văn hóa và các hoạt động văn hóa - nghệ thuật. Đến nay đã có 27 tỉnh, thành đoàn, đoàn trực thuộc có văn bản cụ thể hóa Đề án, Nghị quyết này.

Các cấp bộ đoàn tập trung tuyên truyền, giáo dục tinh thần đoàn kết, tương thân, tương ái, tình nguyện, chia sẻ khó khăn, giúp đỡ đồng chí đồng bào, giúp đỡ người khác cùng tiến bộ; tinh thần lao động sáng tạo, trách nhiệm công việc, nỗ lực, tự lực tự cường, cống hiến cho Tổ quốc, cho nhân dân; tinh thần đoàn kết hữu nghị với bạn bè quốc tế. Các cấp bộ đoàn tiếp tục triển khai chương trình “Thắp sáng ước mơ tuổi trẻ Việt Nam”; tích cực tổ chức các hoạt động tham gia xây dựng đời sống văn hóa mới, thực hiện cưới văn minh, lành mạnh, tiết kiệm, tham gia bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Trong công tác giáo dục đạo đức, lối sống, các cấp bộ đoàn đặc biệt chú trọng giáo dục ý thức trách nhiệm, tính nêu gương, gương mẫu của cán bộ đoàn, hội, đội, nhất là cán bộ chủ chốt từ Trung ương đến cơ sở. Ban Bí thư Trung ương Đoàn chỉ đạo các cấp bộ đoàn tập trung cụ thể hóa và triển khai Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay” bằng các kế hoạch, chương trình hành động cụ thể, có kiểm tra, giám sát, kiểm điểm hằng năm, đưa thành tiêu chí đánh giá đoàn viên giữ chức vụ lãnh đạo các cấp, đánh giá tổ chức cơ sở đoàn. Đặc biệt, cụ thể hóa Quy định số 101-QĐ/TW ngày 7/6/2012 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp, Ban Thường vụ Trung ương Đoàn ban hành Chỉ thị số 01 CT/TWĐTN ngày 17/5/2013 về “Tăng cường rèn luyện tác phong, thực hiện lề lối công tác của cán bộ đoàn ”, quy định 8 điều “nên làm” và 8 điều “không nên làm” đối với cán bộ đoàn theo tư tưởng, tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Sau hơn một năm triển khai thực hiện, tác phong, lề lối công tác, ý thức trách nhiệm, tính nêu gương, gương mẫu của cán bộ đoàn các cấp có chuyển biến tích cực.

Tập trung giáo dục chính trị, tư tưởng, truyền thống

Trong c ông tác giáo dục chính trị, tư tưởng , truyền thống, các cấp bộ đoàn tập trung tuyên truyền, giáo dục tinh thần yêu nước, trung thành với Đảng, với đất nước, với nhân dân, với mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội theo lý tưởng cách mạng của Đảng, của dân tộc; tinh thần tự học, học tập suốt đời, phấn đấu nâng cao trình độ về mọi mặt; tinh thần rèn luyện, trau dồi đạo đức cách mạng cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư, trung thực, tự trọng, trong sáng, giản dị, khiêm tốn, phấn đấu trở thành những người thanh niên thời đại mới vừa “hồng” vừa “chuyên”; tinh thần cảnh giác cách mạng, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh bảo vệ độc lập tự do của Tổ quốc và chủ nghĩa xã hội. Các cấp bộ đoàn ngày càng chú trọng tổ chức học tập, tìm hiểu chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh thông qua các lớp đào tạo trung cấp lý luận chính trị và nghiệp vụ Đoàn, Hội, Đội, các lớp đào tạo, tập huấn cho cán bộ đoàn các cấp đầu nhiệm kỳ, đổi mới trong thiết kế hình thức học tập, làm theo lời Bác như thi Olympic, thi trắc nghiệm, thi tự luận trên mạng internet, thi tuyên truyền Thanh niên làm theo lời Bác, viết nhật ký làm theo lời Bác...thu hút đông đảo đoàn viên, thanh niên tham gia . Bài giảng và bộ công cụ học tập 6 bài học lý luận chính trị cho đoàn viên, thanh niên do Ban Bí thư Trung ương Đoàn ban hành theo khung chương trình mới với nhiều đổi mới được Đoàn cấp tỉnh, cấp huyện triển khai bước đầu mang lại kết quả tích cực.

Công tác giáo dục truyền thống được duy trì hiệu quả theo hướng kết hợp hài hòa giữa giáo dục thường xuyên với tổ chức các chương trình, hoạt động lớn. Bên cạnh việc tiếp tục tổ chức tốt các hoạt động “ Đền ơn đáp nghĩa”, “ Uống nước nhớ nguồn”, “ Thắp nến tri ân các anh hùng liệt sỹ” , nhiều tỉnh, thành đoàn, đoàn trực thuộc tổ chức các cuộc thi tìm hiểu về lịch sử, danh nhân của địa phương, bồi đắp tình yêu quê hương đất nước cho thanh thiếu niên, triển khai sâu rộng cuộc thi “ Em yêu lịch sử Việt Nam” ; đăng tải phim ngắn có tính giáo dục truyền thống nhân kỷ niệm các ngày lễ lớn của đất nước, của Đoàn.

Thực hiện theo Di chúc Hồ Chủ tịch, Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh luôn coi trọng việc tiếp tục đổi mới và tăng cường công tác giáo dục về mọi mặt đối với thế hệ trẻ, đào tạo thanh niên xung kích đi đầu trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hôm nay và mai sau. Đây là nhân tố góp phần thực hiện thắng lợi chiến lược con người của Đảng và Nhà nước ta trong thời kỳ đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh./.

Theo TTXVN