Sau diễn văn và văn tế, các đại biểu và du khách đã dâng hương tưởng niệm Anh hùng dân tộc, Danh nhân văn hoá thế giới Nguyễn Trãi. Trước đó đã diễn ra lễ rước văn từ chùa Côn Sơn sang đền thờ Nguyễn Trãi. Lễ rước được tổ chức trang nghiêm theo nghi lễ truyền thống.

Nguyễn Trãi sinh năm 1380, hiệu là Ức Trai, quê ở Chi Ngại (Chí Linh, Hải Dương) sau dời về Nhị Khê (Thường Tín, Hà Tây cũ). Cha của Nguyễn Trãi là Nguyễn Phi Khanh - một học trò nghèo, học giỏi, đỗ thái học sinh (tiến sĩ). Mẹ ông là Trần Thị Thái, con của Quan đại tư đồ Trần Nguyên Đán. Sau khi mẹ và ông ngoại qua đời, Nguyễn Trãi về ở Nhị Khê với cha. Năm hai mươi tuổi (năm 1400) Nguyễn Trãi đỗ thái học sinh và hai cha con ông đã cùng ra làm quan dưới thời nhà Hồ. Năm 1407, giặc Minh cướp nước ta, Nguyễn Phi Khanh bị chúng đưa sang Trung Quốc. Nguyễn Trãi và một người em đi theo chăm sóc cha. Nghe lời cha khuyên, Nguyễn Trãi đã trở về, nhưng bị quân Minh bắt giữ. Sau đó, ông tìm theo Lê Lợi, kháng chiến chống quân Minh. Suốt mười năm chiến đấu, ông đã góp công lớn vào chiến thắng vẻ vang của dân tộc.

Kháng chiến thắng lợi, Nguyễn Trãi đã viết Bình Ngô Đại cáo, một bản tuyên ngôn độc lập bất hủ, một tổng kết tuyệt vời về đường lối chiến tranh, chống giặc ngoại xâm. Nguyễn Trãi còn là bậc văn nhân thi sỹ bậc nhất của dân tộc. Hiện nay bộ Ức Trai Thi Tập của Nguyễn Trãi còn lại 110 bài thơ Đường và vài trăm bài văn,thể hiện nhiều cảm xúc của ông và có tính chất sử liệu rất cao, điển hình là bài Bình Ngô Đại Cáo (tất cả bằng chữ Nho, được người đời sau dịch ra Quốc ngữ).

Năm 1980, nhân kỷ niệm 600 năm ngày sinh của ông, Nguyễn Trãi đã được UNESCO chính thức công nhận là Danh nhân văn hoá thế giới, nhà quân sự lỗi lạc, nhà chính trị thiên tài. 

TG