Hòa bình Ấn Độ-Pakistan có nguy cơ “chệch hướng”

Những cuộc đấu súng qua “Ranh giới kiểm soát” (LoC) tại Kashmir có nguy cơ làm chệch tiến trình hòa bình Ấn Độ-Pakistan, vốn được coi đã có tiến triển khả quan trong những năm gần đây.

Binh sỹ quân đội đến địa điểm xảy ra vụ đấu súng ngày 18/12/2012. (Ảnh: THX/TTXVN)

Các cuộc đấu súng gây thương vong giữa binh sỹ Ấn Độ và Pakistan dọc LoC bùng phát từ ngày 6/1 đã tạo “điềm báo” không hay cho năm mới. Ấn Độ và Pakistan đã triệu đại sứ của nhau để trao công hàm phản đối và cáo buộc lẫn nhau về “hành động khiêu khích, vi phạm thỏa thuận ngừng bắn.”

Phía Pakistan còn đề nghị Liên hợp quốc điều tra về các vụ vi phạm ngừng bắn, song Ấn Độ không muốn có sự can dự của bên thứ ba.

Jammu và Kashmir, nơi được mệnh danh là “Thiên đường của hạ giới” là khu vực có phong cảnh đẹp tuyệt vời, song cũng là khu vực “nhạy cảm,” có nhiều tổ chức khủng bố, cực đoan hoạt động.

Năm 1947-1948 đã xảy ra cuộc chiến tranh đầu tiên giữa Ấn Độ và Pakistan. Dưới sự giám sát của Liên hợp quốc, hai nước chấp nhận thỏa thuận về “giới tuyến ngừng bắn,” theo đó 1/3 khu vực này do Pakistan cai quản (phía Pakistan gọi là Azad Jammu & Kashmir và các vùng phía Bắc); còn 2/3 gồm Jammu, Ladakh và Kashmir Valley thuộc về Ấn Độ.

Đến năm 1972, theo các điều khoản của hiệp định Simla, “giới tuyến ngừng bắn” được đổi tên thành “Ranh giới kiểm soát” (LoC).

Mặc dù tuyên bố toàn bộ bang Jammu & Kashmir là của mình song Ấn Độ đã sẵn sàng chấp nhận LoC như một biên giới quốc tế. Cả Mỹ và Anh cũng tán thành chuyển LoC thành một đường biên giới được quốc tế công nhận.

Tuy nhiên, Pakistan không chấp nhận điều này vì Kashmir Valley có đa số người Hồi giáo vẫn là một phần của Ấn Độ. Năm 1999, trên chuyến hành trình “ngoại giao bằng xe buýt” qua LoC, Thủ tướng Ấn Độ lúc đó là Bihari Vajpayee đã tới thăm Pakistan, đặt nền móng cho tiến trình thương lượng hòa bình sau này. Năm 2003 hai bên bắt đầu duy trì một lệnh ngừng bắn dọc LoC, mặc dù thỉnh thoảng vẫn xảy ra đụng độ.

Tiến trình hòa bình Ấn Độ-Pakistan đã tiến được những bước đáng kể trong những năm gần đây thông qua các biện pháp thúc đẩy thương mại.

Song vụ đánh bom khủng bố đẫm máu tại thành phố Mumbai của Ấn Độ hồi tháng 11/2008 đã gây căng thẳng trong quan hệ hai bên, bởi những kẻ chủ mưu khủng bố có sào huyệt tại Pakistan.

Tuy nhiên, trong năm 2012, quan hệ hai nước đã được cải thiện với việc triển khai các biện pháp đẩy mạnh thương mại, mở cửa cho đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) của nước này vào nước kia, tự do hóa cơ chế thị thực và hợp tác chống khủng bố. Thủ tướng Ấn Độ Manmohan Singh đã nhận lời mời sẽ tới thăm Pakistan vào “thời điểm thích hợp”…

Những tín hiệu vui trên hầu như bị vụt tắt khi trong vòng một tuần đầu năm mới liên tiếp xảy ra ba vụ đọ súng gây thương vong cho cả hai phía. Những cáo buộc, chỉ trích lẫn nhau làm tổn hại đến quan hệ ngoại giao song phương vốn rất khó khăn mới tạo dựng được.

Ngày 11/1, người phát ngôn của đảng Quốc đại - đảng đứng đầu trong Liên minh tiến bộ thống nhất (UPA) cầm quyền tại Ấn Độ - đã khuyến cáo nếu Pakistan không chấm dứt hành động vi phạm phạm LoC thì Ấn Độ sẽ phải nghĩ đến việc hành động mạnh mẽ.

Ông tuyên bố “Chúng tôi không muốn phá vỡ tiến trình hòa bình, song chúng tôi cần gửi một thông điệp mạnh tới Pakistan rằng chúng tôi hoàn toàn mạnh và có thể đối phó với bất kỳ thách thức nào. Một bức tranh rõ ràng sẽ xuất hiện trong 3-4 ngày tới.”

Tuy nhiên, ông Dikshit cũng bác bỏ nhận xét của cựu Ngoại trưởng Yashwant Sinha, lãnh đạo đảng Nhân dân Ấn Độ (BJP) - đảng lớn nhất trong Liên minh dân chủ quốc gia (NDA) - rằng cả UPA lẫn NDA đã sai lầm trong việc đàm phán hòa bình với Pakistan. Ông nói rằng Ấn Độ muốn có mối quan hệ hữu nghị với Pakistan và mong muốn tăng cường mối quan hệ này.

Hy vọng của Chính phủ Ấn Độ là vậy, song thực tế liệu có được như mong muốn. Tiến trình hòa bình Ấn Độ-Pakistan đã lùi thêm một bước khi ngày 10/1, Pakistan quyết định đình chỉ dịch vụ xe buýt giữa khu vực Kashmir do Pakistan kiểm soát (PoK) và bang Jammu & Kashmir (J&K) của Ấn Độ trước mắt cho đến ngày 14/1.

Có 25 xe tải chở hàng, chủ yếu là rau quả từ J&K sang cho các nhà buôn ở PoK đã tắc tại điểm kiểm soát. Ngày 14/6 năm ngoái, hoạt động buôn bán qua LoC cũng bị đình trễ tương tự do xung đột.

Trước tình trạng căng thẳng leo thang, Thủ hiến bang J&K Omar Abdullah ngày 11/1 đã đề nghị hai nước tiếp tục tôn trọng thỏa thuận ngừng bắn, bởi hành động như vậy ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của người dân nơi đây./.

Theo Vietnam+