Lễ hội Xuân đền Đuổm - lễ hội Xuân lớn nhất tỉnh Thái Nguyên đã chính thức khai hội sáng 13/2 ((mùng 6 Tết Bính Thân), tại Khu di tích lịch sử Đền Đuổm, xóm Đuổm, xã Động Đạt, huyện Phú Lương (Thái Nguyên).
Lễ hội đền Đuổm gắn liền với danh tướng Dương Tự Minh còn gọi là Đức Thánh Đuổm hay Cao Sơn Quý Minh, dân tộc Tày, người làng Quan Triều tỉnh Thái Nguyên (nay là phường Quan Triều, thành phố Thái Nguyên).
Ông làm thủ lĩnh phủ Phú Lương xưa gồm các châu: Thượng Nguyên, Vĩnh Thông, Quảng Nguyên, Cảm Hóa, Vạn Nhai, Tư Nông, Tuyên Hóa (thuộc Bắc Kạn, Thái Nguyên, Cao Bằng, Tuyên Quang và một phần Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Lạng Sơn ngày nay) trong suốt ba đời vua nhà Lý: Lý Nhân Tông (1072-1128), Lý Thần Tông (1128-1138), Lý Anh Tông (1138-1175).
Do có công đánh giặc và dẹp loạn, giữ yên bờ cõi phía Bắc đất nước, năm 1127, ông đã được vua Lý Nhân Tông gả công chúa Diên Bình. Năm 1144, ông được vua Lý Anh Tông gả công chúa Thiều Dung. Ở các tỉnh Cao Bằng, Hà Giang, Bắc Kạn, Lạng Sơn đều có đền thờ Dương Tự Minh, nhưng cổ kính và linh thiêng nhất vẫn là ngôi đền ở núi Đuổm, Phú Lương.
Trước ngày khai hội Ban tổ chức đã tổ chức nghi lễ rước đất, rước nước ra giếng Dội. Sau phần lễ dâng hương tưởng nhớ người anh hùng dân tộc, cầu Thánh Đuổm Dương Tự Minh ban phúc cho một năm mới mùa màng tốt tươi, mưa thuận gió hoà, người người ấm no, hạnh phúc.
Lễ hội đền Đuổm năm nay diễn ra với phần hội là các màn diễn tích được lưu truyền qua nhiều đời như: Thánh Đuổm trị tà thần, chiếc áo tàng hình, sự tích giếng Dội... Ngoài ra, trong lễ hội còn có các trò chơi mang đậm bản sắc văn hoá dân gian: ném còn, đánh đu, cờ người, thi trang trí trại, gói bánh chưng, đẩy gậy, kéo co, sao chè, giã bánh dày, thi múa lân, múa tắc xình, trình diễn trang phục dân tộc…
Nằm trong chuỗi các hoạt động văn hóa mừng Đảng, mừng Xuân mới, dịp này trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên còn diễn ra nhiều lễ hội xuân đặc sắc như: Lễ hội đình - đền - chùa Cầu Muối (huyện Phú Bình), Hội Núi Văn - Núi Võ (huyện Đại Từ), Hội lồng tồng ATK Định Hóa...
HoàngThảo Nguyên/TTXVN