Đại hội vinh dự đón: Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng; nguyên Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh; Chủ tịch nước Trương Tấn Sang; nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương; Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng; Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng; nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An; Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Huỳnh Đảm.
Dự Đại hội có nhiều đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các đồng chí lão thành cách mạng, Mẹ Việt Nam anh hùng, Anh hùng lao động, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, đại diện các bộ, ban, ngành, đoàn thể Trung ương, lãnh đạo Thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, lãnh đạo Đoàn TNCS Hồ Chí Minh qua các thời kỳ. Nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười đã gửi hoa và Thư chúc mừng Đại hội.
Đại hội thành kính tưởng nhớ và bày tỏ lòng biết ơn vô hạn đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh, lãnh tụ vĩ đại của Đảng ta, dân tộc ta, nhân dân ta, Anh hùng giải phóng dân tộc, Danh nhân văn hóa thế giới; Người đã cùng Đảng ta sáng lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, rèn luyện các thế hệ thanh niên Việt Nam thành những lớp người ưu tú, phấn đấu quên mình vì lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.
Đoàn đại biểu thiếu nhi Thủ đô thay mặt thiếu nhi cả nước mang những lời ca, tiếng hát của tuổi thơ đến chào mừng Đại hội.
Phát biểu khai mạc Đại hội, Bí thư thường trực Trung ương Đoàn TNCSHCM khóa IX Phan Văn Mãi nhấn mạnh: Nhìn lại chặng đường 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ IX, với tinh thần trong sáng, trung thực của tuổi trẻ, có thể khẳng định rằng công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi nhiệm kỳ qua đã có những chuyển biến tích cực, rõ nét trên nhiều mặt, nhưng những tồn tại, hạn chế vẫn còn không ít. Tình hình mới, thời cơ mới, thách thức mới đang đặt ra cho toàn Đoàn những yêu cầu mới, nhiệm vụ mới.
Trình bày báo cáo tóm tắt của Ban chấp hành Trung ương Đoàn khóa IX trình Đại hội, đồng chí Nguyễn Đắc Vinh, Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn TNCSHCM khóa IX nêu rõ: Đại hội X có nhiệm vụ đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ IX nhiệm kỳ 2007 – 2012. Đồng thời Đại hội xác định mục tiêu, phương hướng công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi nhiệm kỳ 2012 - 2017: Xây dựng tổ chức Đoàn vững mạnh; tăng cường bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, giáo dục đạo đức, lối sống, cổ vũ thanh niên nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão lớn, thi đua học tập, rèn luyện, lao động sáng tạo, xung kích, tình nguyện xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Đồng chí nhấn mạnh: 5 năm qua, với những nỗ lực to lớn của hệ thống tổ chức Đoàn và đội ngũ cán bộ, đoàn viên, Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ IX đã được thực hiện thành công, tạo ra những chuyển biến tích cực, toàn diện trên các mặt công tác, trong đó có nhiều bước, nhiều khâu mang tính đột phá mới. Việc thực hiện Nghị quyết Đại hội và các nghị quyết, chủ trương công tác của Ban Chấp hành, Ban Thường vụ, Ban Bí thư Trung ương Đoàn trong nhiệm kỳ qua, đã tạo nên động lực thúc đẩy phong trào thanh thiếu nhi phát triển mạnh mẽ. Những quyết tâm đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của Đoàn đã mang lại những bước tiến mới về lý luận và thực tiễn.
Với khẩu hiệu hành động “Tuổi trẻ Việt Nam xây hoài bão lớn, rèn đức, luyện tài, đoàn kết, sáng tạo, xung kích xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”, công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi nhiệm kỳ 2012-2017 hướng tới mục tiêu chung là: Góp phần xây dựng lớp thanh niên giàu lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, có bản lĩnh chính trị, ý thức chấp hành pháp luật, có đạo đức cách mạng và lối sống đẹp, có ước mơ, hoài bão, khát vọng đưa đất nước vươn lên, có tri thức, sức khỏe, kỹ năng xã hội, năng lực chuyên môn, làm chủ khoa học công nghệ hiện đại. Tiếp tục nâng cao chất lượng tổ chức Đoàn, mở rộng mặt trận đoàn kết tập hợp thanh niên; phát huy vai trò xung kích cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, góp phần đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020.
Phương hướng công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi nhiệm kỳ 2012-2017 là tăng cường giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức cách mạng, truyền thống, lịch sử dân tộc, văn hoá, lối sống, ý thức chấp hành pháp luật cho thanh thiếu nhi; chú trọng giáo dục thông qua điển hình tiên tiến, thực tiễn phong trào hành động cách mạng; tăng cường đối thoại giữa cán bộ đoàn với đoàn viên, thanh niên qua các diễn đàn tuổi trẻ. Đoàn thanh niên xác định đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước để phát huy mạnh mẽ trí tuệ, sức lực, tinh thần xung kích, sáng tạo, tình nguyện của thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; chăm lo tốt hơn nhu cầu, nguyện vọng chính đáng của tuổi trẻ. Trong hoạt động, tổ chức Đoàn lựa chọn nội dung, phương thức phù hợp và chỉ đạo có trọng tâm, trọng điểm để các phong trào thi đua trong thanh thiếu nhi được triển khai đúng định hướng, sâu rộng, thiết thực và hiệu quả. Tập trung củng cố, xây dựng tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh vững mạnh, trọng tâm nâng cao là chất lượng cơ sở, chất lượng đội ngũ cán bộ đoàn và mở rộng mặt trận đoàn kết tập hợp thanh niên; phát huy vai trò đội dự bị tin cậy của Đảng, là lực lượng trung kiên, gần Đảng nhất, tích cực tham gia xây dựng và bảo vệ Đảng, xây dựng hệ thống chính trị; đề cao trách nhiệm chăm sóc, giáo dục thiếu nhi; mở rộng, nâng cao hiệu quả công tác quốc tế thanh niên.
Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhiệt liệt biểu dương, khen ngợi những thành tích xuất sắc của phong trào thanh thiếu niên và hoạt động của các cấp bộ đoàn trong cả nước.
Tổng Bí thư cũng chỉ rõ những khuyết điểm, hạn chế trong hoạt động Đoàn và phong trào thanh niên nhiệm kỳ qua; chưa tạo được sự phát triển đồng đều ở các cấp, chưa phát huy được mạnh mẽ tiềm năng, sức sáng tạo của thanh niên. Công tác giáo dục của Đoàn tuy rộng nhưng chưa sâu, chất lượng đoàn viên chưa cao; việc đoàn kết, tập hợp thanh niên trên một số lĩnh vực chưa hiệu quả.
Về phương hướng, nhiệm vụ trong giai đoạn tới, Tổng Bí thư nhấn mạnh: Đối với thế hệ trẻ, Đảng ta xác định, cần làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, giáo dục truyền thống, lý tưởng, đạo đức và lối sống, tạo điều kiện học tập, lao động, giải trí, phát triển toàn diện thể lực, trí tuệ cho thế hệ trẻ. Khuyến khích, cổ vũ thanh niên nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão lớn, xung kích sáng tạo, làm chủ khoa học, công nghệ hiện đại. Hình thành lớp thanh niên ưu tú trên mọi lĩnh vực, kế tục trung thành và xuất sắc sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc.
Tổng Bí thư đề nghị Đại hội tập trung trí tuệ thảo luận để đánh giá đúng tình hình, tổng kết sâu sắc thực tiễn, đề ra phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp thiết thực, có hiệu quả cao cho nhiệm kỳ 2012 – 2017. Tổng Bí thư gợi mở bốn vấn đề cần tập trung thảo luận. Trước hết, cần nhận thức đầy đủ và sâu sắc hơn nữa vai trò, vị trí của thanh niên và Đoàn Thanh niên trong thời kỳ mới. Thanh niên là một bộ phận rất quan trọng của xã hội, tiêu biểu cho sức mạnh của dân tộc. Thanh niên có mạnh dân tộc mới mạnh; trong sức mạnh của dân tộc có sức mạnh của thanh niên. Đồng thời, cần coi trọng và làm tốt hơn nữa công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho thanh thiếu niên, coi đây vừa là yêu cầu, nhiệm vụ cấp bách, vừa mang tính chiến lược lâu dài và là thước đo hiệu quả hoạt động của Đoàn và phong trào thanh niên trong giai đoạn cách mạng mới. Đoàn cần giúp Đảng tập hợp, đoàn kết, giáo dục, đào tạo thanh niên, xây dựng một thế hệ thanh niên có đủ bản lĩnh chính trị, trình độ trí tuệ, sức sáng tạo để kế tục trung thành và xuất sắc sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng và dân tộc. Các cấp bộ Đoàn cần đẩy mạnh các phong trào hành động cách mạng, phát huy vai trò xung kích, sáng tạo của tuổi trẻ. Các hoạt động của Đoàn cần xuất phát từ các nhiệm vụ chính trị chung của đất nước, nhất là trong phát triển kinh tế xã hội, giữ vững ổn định chính trị, xây dựng và chỉnh đốn Đảng, xây dựng Nhà nước, củng cố quốc phòng, an ninh. Đoàn cần có nhiều hình thức hoạt động phong phú, đa dạng, phù hợp với tuổi trẻ, lôi cuốn thanh niên tham gia tích cực các phong trào cách mạng, nhất là trên các lĩnh vực, các địa bàn có nhiều gian khổ, khó khăn, thể hiện rõ vai trò xung kích theo tinh thần "đâu cần thanh niên có, việc gì khó thanh niên làm". Đồng thời, qua các phong trào hành động cách mạng của Đoàn, phải tạo ra được môi trường lành mạnh để thanh niên tự rèn luyện, tìm được lẽ sống cao đẹp cho mình. Đoàn phải là cầu nối giữa thanh niên với Đảng và Nhà nước, thúc đẩy thực hiện các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Tổng Bí thư nhấn mạnh, cần chăm lo củng cố xây dựng tổ chức Đoàn vững mạnh, đủ sức đảm nhận vai trò nòng cốt trong phong trào thanh niên và các hội thanh niên, sinh viên; đồng thời tích cực tham gia xây dựng Đảng; chú trọng nâng cao chất lượng đoàn viên, chất lượng cán bộ Đoàn, nhất là về chính trị, tư tưởng và tính tiên phong, gương mẫu; đổi mới mạnh mẽ hơn nữa phương thức hoạt động của Đoàn, nhất là ở cơ sở, các vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo.
Tổng Bí thư khẳng định: Thanh niên là một bộ phận nòng cốt của xã hội, rường cột của dân tộc, là lực lượng xung kích của cách mạng và là chủ nhân tương lai của nước nhà; Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là đội dự bị tin cậy của Đảng; công tác thanh niên là công tác mang tính chiến lược có ý nghĩa sống còn của dân tộc.
Tổng Bí thư đề nghị các cấp ủy Đảng, chính quyền, các ngành cần quán triệt sâu sắc quan điểm, chủ trương của Đảng về thanh niên và công tác thanh niên trong thời kỳ mới; tin tưởng giao nhiệm vụ cho thanh niên; quan tâm, giúp đỡ, động viên và tạo điều kiện để thanh niên tự tin tham gia vào các nhiệm vụ chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội của đất nước, của các địa phương, đơn vị.
Tổng Bí thư mong muốn, với nhiệt huyết tràn đầy, với nghị lực và ý chí vươn lên mạnh mẽ, tuổi trẻ Việt Nam sẽ ra sức học tập, lao động, rèn luyện để ngày càng tiến bộ, có tâm trong, trí sáng, hoài bão lớn; góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân và toàn quân giữ vững các thành quả cách mạng, thực hiện bằng được mục tiêu cao cả: xây dựng Tổ quốc ta ngày càng hùng cường, đất nước ta ngày càng giàu mạnh, sánh vai với các cường quốc năm châu, như Bác Hồ hằng mong muốn.
Tổng Bí thư nhấn mạnh: Đảng, Nhà nước và nhân dân luôn đặt niềm tin yêu vào Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và thế hệ trẻ Việt Nam; đồng thời cũng đòi hỏi, kỳ vọng Đoàn phải làm tốt hơn nữa chức năng, nhiệm vụ của mình, góp phần đào tạo lớp lớp thanh niên trở thành những chiến sĩ tiên phong, mang lá cờ của Đảng và Bác Hồ tới đích cuối cùng.
Phát biểu với Đại hội, Chủ tịch Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Huỳnh Đảm nhấn mạnh Mặt trận Tổ quốc Việt Nam luôn tự hào về Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, đội dự bị tin cậy của Đảng Cộng sản Việt Nam, thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Các thế hệ đoàn viên thanh niên Việt Nam đã phát huy truyền thống yêu nước, trung thành với Đảng, với lý tưởng cộng sản chủ nghĩa, xung kích cách mạng, góp phần trực tiếp, to lớn vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Chiều nay, các đại biểu tiếp tục làm việc theo Chương trình của Đại hội./.
Nguyễn Sự - Quỳnh Hoa/TTXVN