Ngày 1/11, Bộ Giao thông Vận tải tổ chức Lễ công bố trực tuyến toàn quốc Quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể chủ trì buổi lễ.

Phát biểu khai mạc buổi lễ, Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) Nguyễn Ngọc Đông cho biết: Quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021-2030 đã được Bộ GTVT chỉ đạo lập tuân thủ theo quy định tại Luật Quy hoạch số 21/2017/QH14. Quy hoạch đã xác định đường sắt có vai trò quan trọng trong hệ thống kết cấu hạ tầng GTVT, được xác định là một trong ba đột phá chiến lược cần ưu tiên đầu tư để phát triển kinh tế - xã hội gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh, thích ứng với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững.

Ngày 19/10/2021, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quyết định số 1769/QĐ-TTg về Quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Quy hoạch xác định mục tiêu đến năm 2030 khối lượng vận chuyển hàng hóa đạt 11,8 triệu tấn, chiếm thị phần khoảng 0,27 %; khối lượng vận chuyển hành khách đạt 460 triệu khách, chiếm thị phần khoảng 4,40 % (trong đó đường sắt quốc gia 21,5 triệu khách, chiếm thị phần khoảng 1,87 %).

Về kết cấu hạ tầng, thực hiện cải tạo nâng cấp để khai thác có hiệu quả 7 tuyến đường sắt hiện hữu với tổng chiều dài khoảng 2.440km; quy hoạch 9 tuyến đường sắt mới với tổng chiều dài 2.362 km; trong đó nghiên cứu triển khai kết nối thông suốt tuyến đường sắt liên vận quốc tế, hoàn thành công tác chuẩn bị đầu tư, thu xếp nguồn lực để khởi công một số tuyến đường sắt mới trong đó ưu tiên tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, các tuyến kết nối cảng biển cửa ngõ quốc tế, sân bay quốc tế, đường sắt đầu mối tại thành phố lớn, nghiên cứu để triển khai tuyến đường sắt TP Hồ Chí Minh - Cần Thơ.

Đến năm 2050, mạng lưới đường sắt quốc gia được quy hoạch bao gồm 25 tuyến với chiều dài 6.354 km; trong đó phấn đấu hoàn thành tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam; tiếp tục đầu tư hoàn thành các tuyến đường sắt mới tại khu đầu mối Hà Nội, khu đầu mối TP. E Hồ Chí Minh, đường sắt kết nối các cảng biển, khu công nghiệp, khu kinh tế, kết nối các tỉnh Tây Nguyên, đường sắt ven biển, đường sắt kết nối quốc tế. Duy trì, cải tạo, nâng cấp các tuyến đường sắt hiện có đáp ứng nhu cầu vận tải hành khách và hàng hóa…

Phát biểu tại buổi lễ, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể khẳng định, giao thông luôn là lĩnh vực đi trước mở đường, trong đó công tác quy hoạch giữ vai trò đặc biệt quan trọng. Trong bối cảnh khối lượng công việc khổng lồ phải thực hiện trong thời qua, nhất là nhiều dự án giao thông trọng điểm được triển khai nhưng Bộ GTVT vẫn nỗ lực hoàn thành 5 quy hoạch quốc gia về giao thông của 5 lĩnh vực giao thông trọng điểm là đường bộ, đường sắt, đường thủy nội địa, cảng biển và hàng không. Điều này mang đến nhiều thuận lợi cho việc đánh giá thế mạnh, tiềm năng của cả 5 lĩnh vực, là nền tảng để hình thành thêm các quy hoạch khác, Bộ trưởng Thể nói.

Trong thời gian tới, để thực hiện tốt việc triển khai quy hoạch, Bộ GTVT sẽ tiếp tục phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương để lập kế hoạch triển khai thực hiện quy hoạch, xây dựng lộ trình, quy hoạch kĩ thuật chuyên ngành; xây dựng, đề xuất cơ chế huy động vốn. Đây là những bước rất quan trọng, cần có sự ủng hộ, đồng lòng của các Bộ, ngành, địa phương để tạo ra tiếng nói chung trước Quốc hội, với mong muốn có được nguồn ngân sách hợp lý, đồng thời có cơ chế huy động được nguồn vốn tư nhân, ODA nhằm hoàn thành tốt các mục tiêu quy hoạch đề ra.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cũng đánh giá, chưa bao giờ ngành giao thông hoàn thành được 5 quy hoạch của 5 lĩnh vực cùng lúc như hiện nay. Điều này sẽ mang đến nhiều thuận lợi cho việc đánh giá thế mạnh, tiềm năng của cả 5 lĩnh vực so với việc quy hoạch các lĩnh vực thường lệch nhau 1 - 2 năm như trước kia.

Lãnh đạo Bộ GTVT cho biết thêm, sau quy hoạch, Bộ sẽ tham mưu Chính phủ xây dựng tuyến đường sắt tốc độ cao còn hàng hóa thì ưu tiên cho vận tải biển. Trong đó, việc xác định phải xây dựng đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam chính là một trong những điểm nhấn quan trọng nhất của quy hoạch đường sắt lần này.

Bộ trưởng Bộ GTVT cho biết, đường sắt tốc độ cao sẽ được đầu tư chuyên chở người để cạnh tranh với hàng không. Còn tuyến đường sắt hiện hữu sẽ được điều chỉnh tăng cường tính kết nối với các cảng biển, cảng hàng không để phục vụ vận tải hàng hóa.

Trong kỳ này, Bộ sẽ báo cáo Bộ chính trị, báo cáo Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam để kỳ tới sẽ tập trung thiết kế, giải phóng mặt bằng nhằm hướng tới năm 2028 - 2029 có thể khởi công một số gói thầu trong 2 đoạn Hà Nội - Vinh, Nha Trang - TP Hồ Chí Minh./.

Tuấn Hùng