Liên hoan Ca trù toàn quốc năm 2014 là dịp để các cơ quan chức năng tiến hành kiểm kê di sản văn hóa Ca trù tại các tỉnh, thành phố có di sản Ca trù trong cả nước; góp phần tăng cường công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản đặc, biệt là Di sản văn hóa phi vật thể nhằm thực hiện những cam kết của Việt Nam với UNESCO. Sự kiện nghệ thuật này cũng là cơ hội khích lệ lớp nghệ sỹ Ca trù trẻ nỗ lực học tập và gắn bó với bộ môn nghệ thuật dân tộc, đồng thời kết nối các giá trị di sản của nghệ thuật Ca trù với công chúng hiện đại.

Ca trù (hay còn gọi là hát ả đào, hát cửa đình, hát cửa quyền, hát cô đầu, hát nhà tơ, hát nhà trò hay hát ca công) được bắt nguồn từ dân ca, dân nhạc cùng với một số trò diễn và múa dân gian. Chính vì vậy, Ca trù là một bộ môn nghệ thuật tổng hợp với nét độc đáo là sự phối hợp đa dạng, tinh tế, nhuần nhuyễn giữa thi ca và âm nhạc, đôi khi có cả múa. Xuất hiện sơ khai vào đầu thế kỷ 11, bắt đầu thịnh hành trong nước từ thế kỷ 15 nhưng đến nửa cuối thế kỷ 20, Ca trù mới được thế giới biết đến lần đầu tiên qua tiếng hát của nghệ nhân Quách Thị Hồ (1909 – 2001). Trải qua quá trình phát triển thăng trầm cùng với những biến cố của lịch sử, cho tới nay, Ca trù đã đạt đến trình độ thẩm mỹ cao, khẳng định được vị trí quan trọng không chỉ của Việt Nam mà còn của cả nhân loại.

Theo Nhạc sĩ Đặng Hoành Loan, Tổng đạo diễn, cố vấn chuyên môn của Liên hoan Ca trù toàn quốc năm 2014, Liên hoan năm nay sẽ không có nhiều nghệ nhân cao tuổi tham gia. Thay vào đó, nét mới của Liên hoan Ca trù năm 2014 là sự tập trung đầu tư cho nhiều ca nương trẻ, đánh giá việc trao truyền và gìn giữ nghệ thuật hát Ca trù của các thế hệ nghệ nhân kế cận. Lần tổ chức này, các địa phương tham gia đông hơn, chứng tỏ rằng lớp trẻ kế cận trong cộng đồng Ca trù là khả quan. Đặc biệt lần này, Viện Âm nhạc đã có cách tổ chức tôi thấy rất hay là các câu lạc bộ gửi băng âm thanh về cho Viện thẩm định trước” - nhạc sĩ Đặng Hoành Loan nói. 

Theo quy định, mỗi đơn vị tham gia liên hoan sẽ tự xây dựng chương trình nghệ thuật với thời lượng tối đa là 30 phút. Ngoài những thể cách hát quen thuộc thường ca hát trong câu lạc bộ, các tổ chức, cá nhân tham gia liên hoan còn phải biết đàn, hát, gõ phách, cầm chầu 5 trong 15 thể cách Ca trù có tính kinh điển như: Hát Mở hoặc Hát Mở Cửa Đình, Thét Nhạc, Gửi Thư, Ngâm thơ cô đầu…

Ngoài ra, Ban tổ chức cũng khuyến khích các câu lạc bộ, cá nhân trình diễn những thể cách hát hoặc hát múa Ca trù mới được phục hồi, khai thác.Ban giám khảo sẽ đánh giá dựa trên 5 tiêu chí: không gian Ca trù, giọng hát Ca trù hay, tay đàn Ca trù giỏi, giọng hát Ca trù triển vọng, tay đàn Ca trù triển vọng./.

Vân Khánh