Theo phóng viên TTXVN tại Tokyo, liên minh cầm quyền ở Nhật Bản ngày
24/6 đã đạt được thỏa thuận cơ bản về những điều kiện mới cho phép nước
này sử dụng vũ lực để phòng vệ trong bối cảnh Thủ tướng Shinzo Abe đang
đặt mục tiêu tạo ra sự thay đổi lớn về chính sách sau Chiến tranh Thế
giới, sớm nhất vào tuần sau.
Đảng Dân chủ Tự do (LDP) của ông Abe đã đưa ra văn kiện bổ sung gồm 3
điều kiện dành cho đảng Công Minh mới (NKP) - đối tác trong liên minh
cầm quyền - hồi đầu tháng này nhằm cố gắng giành được sự ủng hộ của NKP
cho việc thay đổi cách hiểu đối với bản Hiến pháp hòa bình, mở đường cho
Nhật Bản thực thi quyền phòng vệ tập thể.
Sau vòng đối thoại thứ 9 về an ninh, Phó Chủ tịch NKP, ông Kazuo
Kitagawa, cho biết các điều kiện sửa đổi đã “phản ánh” quan điểm của
đảng này. Các nghị sỹ tham dự phiên thảo luận cho biết các đảng cầm
quyền thúc giục Chính phủ đưa ra dự thảo cuối cùng về quyết sách của Nội
các cho phiên đối thoại tới đây vào ngày 27/6. Tokyo hiện đang chuẩn bị
thông qua dự thảo trên vào ngày 1/7 hoặc 4/7.
Trong vấn đề gây tranh cãi khác, những ý kiến phản bác từ NKP khiến Phó
Chủ tịch LDP Masahiko Komura phải thừa nhận rằng liên minh cầm quyền vẫn
chia rẽ xung quanh vấn đề liệu Nhật Bản có được phép sử dụng vũ lực
trong các chiến dịch an ninh tập thể của Liên hợp quốc hay không. Tuy
nhiên, ông không loại trừ khả năng tham gia của Nhật Bản trong tương
lai.
Thủ tướng Abe ngày 24/6 tái khẳng định rằng Nhật Bản sẽ tiếp tục là một
quốc gia hòa bình và Lực lượng phòng vệ (SDF) sẽ không can dự vào các
chiến dịch quân sự ở nước ngoài đồng thời cũng khẳng định tính hợp lý
khi diễn giải một cách “phù hợp” Hiến pháp.
Theo ba điều kiện mà các đảng vừa nhất trí, Nhật Bản có thể sử dụng vũ
lực theo Hiến pháp nếu sự tồn vong của Nhật Bản bị đe doạ và có “những
nguy cơ rõ ràng đối với quyền sống, quyền tự do và mưu cầu hạnh phúc của
người dân.”
Để thực thi quyền phòng vệ tập thể, “các nước có quan hệ mật thiết (với
Nhật Bản) đang phải hứng chịu cuộc tấn công vũ trang.” Kế hoạch trước
đây của LDP sử dụng cụm từ “nước ngoài” có thể được hiểu theo nghĩa rộng
hơn.
Điều kiện thứ hai là không có bất cứ phương tiện nào khác đẩy lùi hành
vi xâm lược để “đảm bảo sự tồn tại của đất nước và bảo vệ sinh mạng
người dân” trong khi điều kiện thứ ba đòi hỏi việc sử dụng sức mạnh vũ
trang phải được giữ ở mức tối thiểu.
Điều 9 Hiến pháp Nhật Bản cấm sử dụng vũ lực giải quyết các tranh chấp quốc tế và chỉ cho phép quyền tự vệ “tối thiểu.”
LDP của ông Shinzo Abe hy vọng sẽ thay đổi cách hiểu kéo dài hàng thập
kỷ qua về bản hiến pháp này. LDP chủ trương rằng việc sử dụng vũ lực mà
Hiến pháp cho phép có thể coi là quyền phòng vệ tập thể theo luật quốc
tế.
Trong khi đó, NKP lại bày tỏ ý kiến phản đối việc tạo điều kiện cho SDF
sử dụng vũ lực nhiều hơn mà không có những giới hạn rõ ràng đồng thời lo
ngại Điều 9 - vốn là cơ sở tạo nên chính sách quốc phòng riêng biệt của
Nhật Bản - sẽ bị phá vỡ nội hàm.
Tuy nhiên, đối tác nhỏ trong liên minh này đã cho thấy một số dấu hiệu
trong những tuần gần đây là đang thỏa hiệp về vấn đề gây tranh cãi này
và cho phép thực thi quyền phòng vệ tập thể một cách có giới hạn.
Thủ tướng Abe đã gia tăng áp lực đối với LDP để đạt được thỏa thuận với
NKP trong bối cảnh Nhật Bản và Mỹ dự kiến sẽ sửa đổi văn kiện định hướng
hợp tác quốc phòng song phương đến cuối năm 2014./.
(TTXVN)