Cấp huyện (quận, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh) là cấp thứ ba trong hệ thống hành chính bốn cấp (Trung ương, tỉnh, huyện và cơ sở) của nền hành chính quốc gia thống nhất mà cấp huyện là địa bàn sinh sống của đại bộ phận dân cư, nơi diễn ra các hoạt động kinh tế - xã hội của nhân dân, nơi trực tiếp và chủ yếu thể hiện sự lãnh đạo của Đảng, thực hiện sự quản lý của nhà nước với nhân dân. Những năm qua, nhất là từ khi thực hiện Nghị quyết Trung ương 3 (khóa VIII) về công tác tổ chức và cán bộ, Tỉnh ủy Nam Định đã chỉ đạo, củng cố, kiện toàn bộ máy Ban tuyên giáo từ cấp tỉnh đến cấp cơ sở.

Tính đến tháng 12/2012, tổng số cán bộ làm công tác tuyên giáo trong các Ban Tuyên giáo, hệ thống các trường, trung tâm bồi dưỡng chính trị (bao gồm cả chuyên trách và kiêm nhiệm) của tỉnh là gần 3.000 người. Trong đó, số lượng cán bộ tuyên giáo cấp huyện và thành phố tương đương cấp huyện là 54 người. Bên cạnh đó, đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên, cộng tác viên dư luận xã hội cũng được xây dựng, củng cố, từng bước kiện toàn. Với trên 700 người, đội ngũ cán bộ, cộng tác viên này chính là cánh tay nối dài của ban tuyên giáo các cấp thực hiện nhiệm vụ cung cấp thông tin hai chiều, kịp thời tham mưu cho cấp ủy Đảng các cấp trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo.

Số cán bộ tuyên giáo cấp huyện của toàn tỉnh hiện nay đều có trình độ đại học trở lên, 06 người có trình độ trên đại học (chiếm 11.1%); về lý luận: 05 người có trình độ cao cấp lý luận chính trị (chiếm 9.25%), 06 người có trình độ trung cấp lý luận chính trị (chiếm 11.1%), số còn lại đều có trình độ sơ cấp hoặc trung cấp (Nguồn: Ban Tổ chức tỉnh Nam Định). Tuy nhiên, có thể thấy, trình độ chuyên môn, trình độ lý luận chính trị và năng lực công tác của đội ngũ cán bộ tuyên giáo nhìn chung còn nhiều hạn chế, nhất là khả năng phân tích, dự báo tình hình tư tưởng, khả năng nghiên cứu lý luận, tổ chức quán triệt nghị quyết của Đảng, tuyên truyền vận động quần chúng… Nguyên nhân chủ yếu của những hạn chế, yếu kém đó là đội ngũ cán bộ trong ngành tuyên giáo thường được bổ sung từ nhiều nguồn khác nhau, chưa qua đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ công tác tuyên giáo, chủ yếu từ ngành giáo dục, văn hóa thông tin với nhiều loại hình đào tạo khác nhau; đội ngũ có nghiệp vụ tuyên giáo lại phân bố không đồng đều giữa các địa bàn trong tỉnh, đặc biệt tại cơ sở. Số có trình độ, được đào tạo từ ngành chính trị học, chuyên ngành công tác tư tưởng còn chiếm tỷ lệ rất ít trong tổng số cán bộ ngành tuyên giáo.

Bên cạnh đó, cán bộ tuyên giáo cấp huyện đôi lúc còn thiếu sắc bén, thiếu sức thuyết phục, tính chủ động, tính chiến đấu còn hạn chế, dự báo tình hình có lúc chưa tốt; còn bị động khi giải quyết những vấn đề nhạy cảm về tư tưởng. Sự phối kết hợp giữa công tác tư tưởng, công tác tổ chức, công tác kiểm tra chưa thật chặt chẽ. Bên cạnh đó, hiệu quả công tác giáo dục chính trị tư tưởng của một số cơ sở chưa tốt. Khi xảy ra vụ việc phức tạp, có lúc, có nơi, vai trò của cán bộ tuyên giáo bị hạn chế, thậm chí bị vô hiệu hoá. Một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, trong đó có cả người đứng đầu thiếu gương mẫu, thậm chí vi phạm phải xem xét xử lý kỷ luật…

Để khắc phục những hạn chế, yếu kém trên, đòi hỏi phải thực hiện một cách đồng bộ các giải pháp như:

Thứ nhất, nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cấp ủy đảng các cấp về tầm quan trọng của việc nâng cao chất lượng cán bộ tuyên giáo cấp huyện

Đối với cấp huyện của tỉnh Nam Định, để có một đội ngũ cán bộ tuyên giáo có đủ phẩm chất, năng lực, các huyện uỷ và đảng uỷ cấp huyện phải thường xuyên phát huy vai trò, trách nhiệm của chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân của cơ sở trong thực hiện các khâu, các bước của công tác cán bộ. Lựa chọn giới thiệu cho Đảng, chính quyền những cán bộ ưu tú, xuất sắc, có triển vọng phát triển thông qua các phong trào cách mạng do Mặt trận và các đoàn thể quần chúng tổ chức. Từ đó, các cấp ủy cơ sở chọn lọc, đưa vào quy hoạch cán bộ và đưa đi đào tạo, bồi dưỡng trên các mặt, khi đáp ứng yêu cầu, bố trí vào các cương vị đứng đầu hoặc cấp phó của các tổ chức trong hệ thống cũng như các chức danh công chức ở cơ sở. Thông qua việc giám sát, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân, phát hiện và kịp thời báo cáo với Đảng những cán bộ không đủ năng lực; suy thoái về đạo đức, lối sống, phẩm chất; tham nhũng, lãng phí, mất lòng tin với dân. Đây là một trong những giải pháp được Tỉnh ủy chú trọng trong công tác của nhiệm kỳ để tăng cường năng lực cho đội ngũ cán bộ tuyên giáo các cấp.

Thứ hai, xác định tiêu chuẩn và tiêu chuẩn hóa đội ngũ cán bộ tuyên giáo cấp huyện trên địa bàn tỉnh

Trước đây, công tác tuyên giáo thường được hiểu là tuyên truyền, giáo dục, vận động và thuyết phục quần chúng. Cho nên mới có câu: Tuyên giáo là “miệng lưỡi” của Đảng. Nói như vây không sai và cũng cò chưa đủ. Công tác tuyên giáo còn là tai mắt của Đảng, phải nhìn thẳng vào sự thật để đánh giá đúng tình hình và xu hướng phát triển, lắng nghe dư luận xã hội và ý kiến của mỗi người về các vấn đề chính trị, xã hội. Đồng thời, công tác tuyên giáo cũng phải là cái đầu, là chân tay của Đảng. Do đó, so với các ngành khác, cán bộ tuyên giáo cũng có tính đặc thù riêng, có tiêu chuẩn riêng đòi hỏi phải được xây dựng một cách cụ thể nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Một số tiêu chuẩn có thể áp dụng như:

- Có trình độ lý luận chính trị, nắm vững phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin và khả năng vận dụng vào thực tiễn. Nắm vững tư tưởng Hồ Chí Minh, cương lĩnh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Lý luận chính trị là lý luận gắn với quan điểm, lập trường của một giai cấp, thể hiện trong cương lĩnh, đường lối, chính sách của giai cấp để tiến hành hoạt động chính trị nhằm bảo vệ lợi ích giai cấp.

- Có bản lĩnh chính trị vững vàng, trung thành với Đảng và lợi ích dân tộc; có niềm tin sâu sắc, kiên định về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam; tuyệt đối trung thành với Đảng, với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, nói và làm theo đúng nghị quyết của Đảng; có đạo đức và lối sống lành mạnh, giàu lòng nhân ái, tôn trọng tập thể, trung thực và thẳng thắn, khiêm tốn và quyết đoán, có sức quy tụ và đoàn kết mọi người; có trách nhiệm cao trong công tác, nói đi đôi với làm; biết phát hiện, cổ vũ cái mới, kiên quyết đấu tranh chống các tệ nạn xã hội, các hiện tượng tiêu cực, lạc hậu.

- Có kiến thức tổng hợp về các lĩnh vực: chính trị, văn hóa, xã hội, giáo dục; đất nước, con người Việt Nam; địa phương, truyền thống; tình hình thế giới...

- Có năng lực độc lập nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn, khả năng nắm bắt, hướng dẫn dư luận xã hội, phát hiện, lý giải những khuynh hướng tư tưởng phát sinh trong đời sống xã hội và trong các tầng lớp dân cư khác nhau; có khả năng dự báo tình hình và tính sáng tạo trong công tác.

-  Nắm vững, phản ánh được tâm tư, nguyện vọng chính đáng của nhân dân, có khả năng viết và nói hấp dẫn để thuyết phục người nghe hiểu, tin và làm theo, đưa chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước đi vào cuộc sống. Có phong cách làm việc dân chủ, khả năng đối thoại, lôi cuốn, thuyết phục quần chúng, để quần chúng “4 phục”: lý phục, tâm phục, khẩu phục và đức phục.

- Có năng lực tham mưu, giúp cấp ủy hướng dẫn, triển khai việc thực hiện đường lối, chủ trương và những định hướng tư tưởng của Đảng trong lĩnh vực văn hóa - tư tưởng, khoa giáo, nghiên cứu lịch sử Đảng ở địa phương. Có khả năng tham mưu, giúp cấp ủy chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra, thực hiện các chương trình học tập lý luận chính trị cho các đối tượng. Có năng lực sử dụng tốt ngoại ngữ và ứng dụng công nghệ thông tin trong thực hiện nhiệm vụ.

Thứ ba, điều chỉnh, bổ sung chế độ, chính sách đối với cán bộ tuyên giáo cấp huyện

Chế độ đối với cán bộ là những quy định cần tuân theo của nhà nước đối với cán bộ dựa vào trình độ chuyên môn nghiệp vụ, điều kiện tự nhiên và điều kiện kinh tế - xã hội nhằm đạt được mục tiêu quản lý của nhà nước. Còn chính sách đối với cán bộ là những sách lược và kế hoạch cụ thể của nhà nước áp dụng đối với cán bộ nhằm đạt được mục đích nhất định trên cơ sở thực hiện các quyền lợi, lợi ích đối với cán bộ để đạt được mục tiêu quản lý của nhà nước.

Ngoài chính sách lương, các khoản phụ cấp chính còn có các chế độ bảo hiểm xã hội; chế độ bồi dưỡng; chế độ khen thưởng cán bộ tuyên giáo cấp huyện, Trên cơ sở đó, giải pháp đồng bộ với từng cơ quan đơn vị cấp huyện được chú trọng trên các yếu tố sau:

+ Xây dựng chính sách và kế hoạch cụ thể nhằm kịp thời phát hiện, tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng trí thức trẻ, trí thức nữ, trí thức được đào tạo các chuyên ngành khoa học xã hội và nhân văn (lịch sử, Việt Nam học, ngôn ngữ, báo chí,...) vào làm công tác tuyên giáo tại các huyện; tạo điều kiện để đội ngũ trí thức làm việc, cống hiến.

+ Xây dựng và thực hiện một số chính sách, chế độ mới đối với cán bộ chuyên trách công tác tuyên giáo cấp huyện, trong đó chú ý những yêu cầu đặc thù về nghề nghiệp; xây dựng các tiêu chuẩn cụ thể đánh giá kết quả hoạt động của từng loại hình cán bộ tuyên giáo; nghiên cứu, thực hiện chính sách phụ cấp nghề nghiệp đối với cán bộ chuyên trách tuyên giáo.     

Thứ tư, đổi mới việc tuyển dụng cán bộ tuyên giáo cấp huyện

Tỉnh Nam Định đã có những chủ trương, biện pháp và chính sách thích hợp để tăng cường cán bộ tuyên giáo ở các huyện song do chưa có một quy hoạch cán bộ hoàn chỉnh, nên vẫn xảy ra tình trạng lúng túng, bị động tình trạng độc đoán, cục bộ, thiếu dân chủ, trong việc lựa chọn, bố trí cán bộ. Để nâng cao chất lượng cán bộ tuyên giáo cấp huyện phải đặc biệt quan tâm đổi mới chế độ tuyển chọn cán bộ.

Xây dựng quy chế tuyển dụng cán bộ tuyên giáo là khâu quan trọng để lựa chọn cán bộ có đủ cả đức và tài tham gia vào đội ngũ cán bộ tuyên giáo cấp huyện. Mọi người đều có quyền và có điều kiện phát huy khả năng của mình, ai có tài, có đức thì được trọng dụng. Khắc phục tư tưởng trọng nam, khinh nữ, dòng họ, ê-kíp, bè cánh... Phải xây dựng được tiêu chuẩn cụ thể đối với từng chức danh, nếu cần có thể tiến hành thi tuyển hoặc thông qua thăm dò tín nhiệm của quần chúng ở cơ sở. Xây dựng quy chế tuyển chọn cán bộ cũng cần quán triệt quan điểm dựa vào quần chúng để lựa chọn nhân tài.

Thứ năm, xây dựng hệ thống kiểm tra, đánh giá chất lượng cán bộ tuyên giáo cấp huyện

Công tác kiểm tra, đánh giá góp phần quan trọng vào việc thúc đẩy thực hiện nhiệm vụ chính trị của từng giai đoạn cách mạng; đóng góp tích cực vào việc xây dựng Đảng vững mạnh về tư tưởng chính trị và tổ chức. Đặc biệt, góp phần rất lớn trong việc ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ tuyên giáo. Để nâng cao chất lượng cán bộ tuyên giáo cấp huyện của tỉnh Nam Định thì phải tăng cường công tác kiểm tra, quản lý, giám sát theo các phương châm sau:

- Kiểm tra phải có kết luận cụ thể, rõ ràng, đạt được mục đích là nâng cao chất lượng của cán bộ tuyên giáo.

- Thông qua hệ thống cơ chế, quy chế, chính sách cụ thể, chặt chẽ để kiểm tra, quản lý và giám sát. Thông qua cơ chế này sẽ ngăn chặn đựơc những tiêu cực và kịp thời chấn chỉnh cán bộ tuyên giáo. Tuỳ thời điểm cụ thể mà xác định nội dung kiểm tra, giám sát phù hợp, nhưng cần tập trung vào một số nội dung cơ bản như: Việc quán triệt và thực hiện nghị quyết, chính sách của Đảng; việc nhận thức, quán triệt và triển khai tổ chức thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, các quy định của Nhà nước; thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ trong công tác cán bộ; việc tham mưu, thẩm định các đề án, dự án, nghị quyết, chỉ thị, quy định, quy chế công tác cán bộ, công chức…

Việc đánh giá cán bộ tuyên giáo là một nhiệm vụ rất quan trọng để nâng cao chất lượng cán bộ. Vì thông qua việc đánh giá này mới thấy được những điểm yếu và điểm mạnh của cán bộ tuyên giáo. Công việc đánh giá cán bộ tuyên giáo đòi hỏi các yêu cầu sau: không chỉ cấp trên thực hiện đánh giá đối với cán bộ cấp dưới mà còn phải đòi hỏi tất cả các thành viên trong tổ chức đưa ra ý kiến; việc đánh giá phải được thực hiện một cách nghiêm túc, khách quan; việc đánh giá phải được thực hiện theo định kỳ; các tiêu chí đánh giá phải toàn diện và mang tính sâu sắc.

Trong thời gian tới, các cấp uỷ Đảng và chính quyền Nam Định cần phải thực hiện đồng bộ hệ thống giải pháp nêu trên nhằm xây dựng cán bộ tuyên giáo cấp huyện có bản lĩnh chính trị vững vàng, có phẩm chất đạo đức và năng lực tốt, trình độ đáp ứng yêu cầu, bảo đảm đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, có tính kế thừa giữa các thế hệ để nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước ở địa phương, góp phần làm cho công tác tuyên giáo của tỉnh ngày càng thiết thực hiệu quả.

Đỗ Thị Mai Hương (CTV)