1. Khi đánh giá về CTTT, người ta thường đề cập tới chất lượng của nó. Vậy chất lượng CTTT là gì? Chất lượng CTTT bao gồm chất lượng của tổng kết thực tiễn và nghiên cứu lý luận để phát triển, hoàn thiện hệ tư tưởng, xây dựng đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước. CTTT tham gia vào quá trình phát triển và hoàn thiện nền tảng tư tưởng, vận dụng những nguyên lý lý luận vào những điều kiện cụ thể của mỗi giai đoạn, mỗi thời kỳ cách mạng. Trên cơ sở tổng kết thực tiễn, kết hợp với nghiên cứu lý thuyết, chất lượng của công tác lý luận là mức độ giải đáp những vấn đề do thực tiễn đặt ra.

Chất lượng của CTTT thể hiện ở việc phổ biến và truyền bá chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong xã hội, làm cho hệ tư tưởng của giai cấp vô sản chiếm địa vị chi phối trong toàn xã hội. Công tác giáo dục lý luận chính trị, công tác tuyên truyền được đánh giá với chất lượng cao khi tạo ra được sự thống nhất tư tưởng trong Đảng, sự đồng thuận trong xã hội, nâng cao niềm tin của quần chúng nhân dân vào đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, hình thành các chuẩn mực và thang bậc giá trị, được xã hội thừa nhận và trở thành tiêu chuẩn chung, chi phối các quan hệ xã hội.

Chất lượng của CTTT thể hiện trong mức độ động viên, cổ vũ quần chúng nhân dân tự giác tham gia vào các hoạt động xã hội, các phong trào. Sự tham gia và kết quả các phong trào, những định hướng đúng của các hoạt động xã hội thể hiện chất lượng của công tác cổ động.

Chất lượng cụ thể của CTTT thể hiện trong hoạt động cụ thể của một bộ phận trong quá trình nào đó. Đó là chất lượng của một chương trình nghiên cứu lý luận, một đề tài nghiên cứu lý luận cấp nhà nước, cấp bộ và cấp cơ sở; chất lượng của một đợt nghiên cứu và tổng kết thực tiễn; chất lượng hoạt động của đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên; chất lượng và định hướng chính trị của cơ quan thông tin đại chúng, của các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao; chất lượng việc tổ chức và kết quả một phong trào thi đua, một cuộc vận động… Cụ thể hơn, chất lượng qua một bài nói, bài viết, một hội nghị quán triệt Nghị quyết…

Như vậy, chất lượng của CTTT được đánh giá theo mức độ so sánh giữa yêu cầu và nhiệm vụ của CTTT và thực tiễn đạt được qua các lĩnh vực hoạt động của nó. Đánh giá chất lượng của CTTT cần chú ý đến những hoàn cảnh khách quan và những yếu tố chủ quan tạo nên. Toàn Đảng làm CTTT nên chất lượng chung của CTTT mỗi thời kỳ là thành tích cũng như trách nhiệm toàn Đảng.

Chất lượng gắn liền với sự nỗ lực của các chủ thể CTTT và sự tác động tích cực đến khách thể tạo nên hiệu quả CTTT trong thực tiễn. CTTT không nâng cao được chất lượng thì không thể có hiệu quả và ngược lại.

Để đánh giá chất lượng CTTT của Đảng cần căn cứ vào các tiêu chí sau đây:

Thứ nhất, chất lượng của chủ thể (các lực lượng tham gia) CTTT (lực lượng chuyên trách và bán chuyên trách).

Chủ thể tham gia CTTT phải đáp ứng các yêu cầu sau: Một là, trình độ lý luận chính trị của cán bộ CTTT. Cán bộ CTTT trước hết phải có trình độ lý luận chính trị đáp ứng yêu cầu công tác, thể hiện rõ lập trường tư tưởng quan điểm đúng đắn, bản lĩnh chính trị vững vàng trung thành với mục tiêu lý tưởng và sự nghiệp cách mạng của Đảng, chấp hành tốt các chủ trương, đường lối và quy định của Đảng; có trình độ lý luận chính trị đáp ứng yêu cầu công việc được giao; nắm vững nội dung cơ bản chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các chủ trương và nhiệm vụ của cơ sở. Tính Đảng, tính chiến đấu và ý thức tổ chức kỷ luật cao, đặc biệt là kỷ luật phát ngôn. Cán bộ CTTT phải nói đúng và làm đúng theo tinh thần Nghị quyết của Đảng, đúng theo chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước, đây cũng là tiêu chí cơ bản góp phần quan trong vào chất lượng CTTT của Đảng bộ cơ sở ở quận Phú Nhuận.

Hai là, năng lực trình độ chuyên môn của cán bộ CTTT. Cán bộ làm CTTT phải đảm bảo được năng lực tư duy và trình độ chuyên môn nghiệp vụ để đáp ứng yêu cầu công tác trong tình hình hiện nay. Cán bộ CTTT phải có trình độ lý luận chính trị, chuyên môn vững vàng, có năng lực, nắm vững lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, nắm vững quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; có tri thức khoa học, trình độ hiểu biết trên nhiều lĩnh vực như: chính trị, tư tưởng, kinh tế, văn hóa, xã hội và địa phương. Khi thực hiện CTTT cần phải hiểu rõ đối tượng để làm CTTT, từ đó lựa chọn hình thức, nội dung làm cho đối tượng dễ hiểu, dễ nhớ, dễ làm và dễ vận dụng. Do đó, cán bộ làm CTTT không chỉ giỏi về chuyên môn mà còn am hiểu thực tiễn, sâu sát cơ sở, nhất là phải hiểu phong tục, tập quán, ngôn ngữ của nhân dân về những suy nghĩ, nguyện vọng chính đáng của nhân dân ở cơ sở.

Ba là, phẩm chất đạo đức, lối sống cán bộ làm CTTT. Cán bộ CTTT có phẩm chất đạo đức tốt, lối sống lành mạnh và tinh thần trách nhiệm cao; nhiệt tình, tâm huyết với nghề nghiệp; khiêm tốn học hỏi, gương mẫu về đạo đức và lối sống, có mối quan hệ gần gũi với nhân dân. Ngoài ra, cán bộ CTTT có lập trường quan điểm đúng đắn, có bản lĩnh chính trị vững vàng, trung thành với mục tiêu lý tưởng và sự nghiệp đổi mới của Đảng, ý thức tổ chức kỷ luật và tinh thần trách nhiệm cao; có phẩm chất đạo đức tốt; tâm huyết với nghề nghiệp; đặc biệt là phải có uy tín để thực hiện CTTT.

Thứ hai, chất lượng nội dung, phương pháp, hình thức CTTT

Nội dung CTTT là nội dung các mặt mà cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân phải tiến hành để nhằm đạt được mục đích đặt ra. Xét từ mục đích CTTT và nội dung các quá trình tư tưởng, CTTT có các nội dung cơ bản là tổng kết thực tiễn và nghiên cứu lý luận để hình thành, phát triển hệ tư tưởng; tổ chức giáo dục và truyền bá hệ tư tưởng cho giai cấp công nhân, nhân dân lao động, cổ vũ, động viên xây dựng niềm tin cho hành động của quần chúng. Trong các nội dung trên, công tác tổng kết thực tiễn và nghiên cứu lý luận nhằm xây dựng, phát triển hệ tư tưởng là cơ sở để tiến hành các quá trình tư tưởng và truyền bá hệ tư tưởng - có vai trò đặc biệt quan trọng, là nhiệm vụ xuất phát, cơ bản của CTTT. Đổi mới công tác lý luận, phát triển hệ tư tưởng, là điều kiện để đổi mới công tác tuyên truyền, cổ động. Mặt khác, đổi mới hoạt động tuyên truyền và cổ động, động viên quần chúng, tạo ra phong trào tự giác rộng lớn của quần chúng là cơ sở thực tiễn để tiến hành tổng kết kinh nghiệm, tiếp tục phát triển lý luận.

Phương pháp CTTT là cách thức tác động đến tâm lý, tư tưởng của con người. Vì vậy, việc tìm hiểu và nắm vững cơ chế tâm lý xã hội giúp cho CTTT xác định được các hành động và phương pháp tác động có cơ sở khoa học. Hiện nay, công tác chính của CTTT dựa trên cơ sở tâm lý xã hội được sử dụng như sau:

Phương pháp nêu gương: là biện pháp nhằm tạo ra sự bắt chước của xã hội, nó dựa trên cơ sở các quá trình và quy luật tâm lý xã hội. Biện pháp nêu gương có tác dụng mạnh mẽ, Hồ Chí Minh đã chỉ dẫn cho chúng ta các dân tộc phương Đông đều giàu tình cảm và đối với tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền. Trong CTTT, biện pháp nêu gương được thực hiện bằng các hoạt động nêu điển hình tốt để học tập và điển hình xấu để phê phán. Ở đây, tấm gương nói và làm phải nhất quán của người cán bộ có tác động trực tiếp và mạnh hơn cả.

Phương pháp thuyết phục bằng lý lẽ và bằng thực tế. Nói chung thuyết phục dựa vào các cơ chế tâm lý sẽ đem lại hiệu quả lớn. Đây chính là việc hiểu rõ tâm thế của đối tượng bị thuyết phục đối với vấn đề tuyên truyền, giáo dục.

Phương pháp ám thị là phương pháp dựa trên cơ chế buộc đối tượng chấp nhận mà không cần chứng minh. Phương pháp này có tác dụng mạnh nhưng không nên lạm dụng, sau khi ám thị cần tiếp tục thuyết phục.

Có thể nói rằng, các phương pháp trên nhằm tác động vào việc hình thành các trạng thái tâm lý xã hội. Nắm được cơ chế tâm lý xã hội, chúng ta có thể chủ động tác động vào tâm lý xã hội quần chúng. Mở rộng thông tin để phát huy dân chủ, hạn chế tình trạng hoài nghi, giả tạo, bảo đảm các kênh thông tin có định hướng đúng đắn. Đón nhận thông tin phản hồi, nhạy cảm với những âm mưu và thủ đoạn của các thế lực thù địch, chủ động đối phó.

Hình thức của CTTT bao gồm: 

+ Thông qua các cuộc sinh hoạt Đảng, sinh hoạt của các tổ chức và đoàn thể để làm CTTT. Cần nâng cao chất lượng các cuộc sinh hoạt chi bộ cho mỗi buổi sinh hoạt đều đạt được yêu cầu nâng cao nhận thức của đảng viên. đảng viên phải thực hiện tốt vai trò người tuyên truyền, giáo dục và cổ động trong sinh hoạt các đoàn thể quần chúng.

+ Tổ chức các cuộc thông tin thời sự về tình hình trong nước và quốc tế, cũng như thông tin sự phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh tại địa phương.

+ Sử dụng hệ thống thông tin đại chúng làm CTTT. Đây là công cụ rất quan trọng trong việc giáo dục, tuyên truyền, cổ động. Thông qua các hoạt động tập thể, các sinh hoạt cộng đồng để thực hiện các chương trình công tác của ngành tư tưởng, vừa để tăng cường tuyên truyền, giáo dục, cổ động cho các chủ trương, công tác lớn, nếp sống văn hóa mới, vừa đấu tranh phê phán các tệ nạn, hủ tục, lành mạnh hóa các quan hệ xã hội.

+ Tổ chức tốt các cuộc vận động, các phong trào văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, vui chơi giải trí. Các cuộc vận động, các phong trào văn hóa văn nghệ quần chúng, vừa huy động nhân dân hăng hái tham gia xây dựng đời sống văn hóa, vừa tạo không khí phấn khởi vui tươi, lành mạnh phấn đấu thực hiện nhiệm vụ chính trị ở cơ sở; nêu gương, biểu dương “người tốt, việc tốt”, lên án việc xấu, kẻ xấu sẽ có tác dụng rất cao.

+ Tăng cường CTTT bằng cách làm tốt công tác tiếp công dân; các cuộc thảo luận trao đổi chuyên đề; đặc biệt là khôi phục, phát huy truyền thống mọi đảng viên làm công tác vận động quần chúng, làm CTTT.

+ Sử dụng nhiều hình thức cổ động (qua đài phát thanh, bản tin công cộng, thông báo trong các cuộc sinh hoạt Đảng và các tổ chức quần chúng, bản tin, tờ rơi, qua các cuộc thi,…) để dân hiểu rõ quan điểm, đường lối, chủ trương , chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước để nhân dân biết. Từ đó giúp cho cán bộ, đảng viên và nhân dân tham gia có hiệu quả quản lý các công việc của địa phương, giám sát việc thực hiện của các cơ quan Đảng, chính quyền, đoàn thể và của cả mỗi người dân ở địa phương. Đồng thời, khi được thông tin mỗi cán bộ, đảng viên và mỗi người dân sẽ tự làm CTTT cho chính mình và cho nhau.

Thứ ba, chất lượng cơ sở vật chất, kỹ thuật và phương tiện CTTT

Thể hiện ở các mặt sau: Một là, phương tiện hỗ trợ cho CTTT. CTTT cần phương tiện hỗ trợ nhằm đáp ứng yêu cầu, tạo cho đối tượng tiếp cận tốt hơn, dễ dàng theo dõi, tiếp thu những nội dung vấn đề. Việc sử dụng các phương tiện, các kênh chuyển tải thông tin phù hợp, dưới các hình thức đa dạng, với lộ trình phù hợp nâng cao hiệu quả CTTT và làm cho công tác này diễn ra một cách tự nhiên, “làm tư tưởng mà như không làm”. Khi thực hiện CTTT kết hợp với các phương pháp trực quan sẽ nâng cao sự chú ý, thu hút đối tượng. Do đó, việc trang bị các phương tiện như: kinh phí, hội trường, loa, micro, máy tính, máy chiếu,… cùng các phương tiện khác với những hình ảnh sinh động, sẽ tạo cho đối tượng chú ý hơn và dễ tiếp thu hơn. Hai là, chế độ chính sách cho đội ngũ cán bộ tư tưởng. Bất kỳ trong lĩnh vực nào cũng cần có kinh phí để hỗ trợ phục vụ cho công tác ấy để đạt kết quả tốt hơn. Kinh phí là điều kiện để phục vụ mua sắm các trang thiết bị, trang bị các điều kiện vật chất cần thiết phục vụ cho CTTT. Cần đầu tư, hỗ trợ vật chất và tinh thần cho cán bộ tuyên truyền, báo cáo viên tạo được tâm lý an tâm công tác, toàn tâm, toàn ý đầu tư cho công việc, khuyến khích tinh thần cán bộ tư tưởng để họ hưng phấn, đầu tư cho CTTT để đạt chất lượng tốt. Ba là, tư liệu, tài liệu phục vụ cho CTTT. Tài liệu phục vụ cho CTTT cũng là một vấn đề quan trọng để nâng cao chất lượng CTTT. Tài liệu phục vụ cho CTTT mang tính chính thống, kịp thời và mang tính thời sự cao, mang những nội dung thông tin cần thiết cho đối tượng. Nội dung tài liệu cần chính xác, ngắn gọn, dễ đọc, dễ hiểu giúp cho đối tượng dễ nhớ để làm theo. Từ đó sẽ tạo chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và hành động theo mục đích đặt ra của CTTT và thực hiện có hiệu quả công tác chính trị tư tưởng tại cơ sở.

2. Trong những năm gần đầy, thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 (khoá X) về công tác tư tưởng, lý luận trước yêu cầu mới, CTTT của Đảng bộ quận Phú Nhuận đã có bước phát triển, cơ bản đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ và nhiệm vụ chính trị, tư tưởng trong thời kỳ đổi mới. CTTT đã phát huy được vị trí, vai trò của mình, nhất là trong việc nắm bắt tâm tư, tình cảm nguyện vọng, diễn biến tình hình tư tưởng của cán bộ, đảng viên và nhân dân ngày càng tốt hơn; chủ động dự báo tình hình diễn biến tư tưởng, dư luận xã hội, phát hiện những vấn đề phức tạp tiềm ẩn và nảy sinh trong nội bộ Đảng được kịp thời, nhanh nhạy và chính xác hơn.

Ngoài ra, Đảng bộ quận đã chú trọng hơn về nội dung, hình thức, phương pháp CTTT cho phù hợp từng đối tượng và tình hình cụ thể tại địa phương. Cấp ủy có chú trọng nắm bắt tư tưởng của cán bộ, đảng viên và nhân dân thông qua các đợt sinh hoạt chính trị, thời sự, các cuộc họp tiếp xúc đại biểu nhân dân, hội nghị nhân dân để kịp thời và ngăn chặn những biểu hiện tiêu cực, những việc làm sai trái và hiện tượng “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ Đảng; định hướng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân thực hiện đúng các quan điểm, đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và đấu tranh chống những nhận thức mơ hồ, lệch lạc, sai trái với quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng ta.

Bên cạnh đó, quận quan tâm chỉ đạo Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội tuyên truyền sâu rộng các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, kế hoạch phát triển kinh tế của thành phố Hồ Chí Minh, quận Phú Nhuận bằng nhiều hình thức phong phú đa dạng tập huấn, hội nghị, tọa đàm, sinh hoạt các chuyên đề, câu lạc bộ, các cuộc hội thảo, đặc biệt là các cuộc sinh hoạt chính trị rộng rãi trong nhân dân, hội nghị nhân dân, các cuộc thi báo cáo viên giỏi, tìm hiểu lịch sử Đảng bộ, tìm hiểu địa phương… Ngoài ra, quận còn duy trì tốt câu lạc bộ cán bộ trẻ, câu lạc bộ lý luận Mác - Lênin, đây là điều kiện học tập, giao lưu học hỏi về lý luận phục vụ CTTT cho đội ngũ BCV, tuyên truyền viên cơ sở 15 phường.

Đảng bộ thường xuyên kiện toàn, xây dựng đội ngũ BCV, tuyên truyền viên đảm bảo số lượng và chất lượng nâng cao hoạt động công tác tuyên truyền, từ đó đẩy mạnh hơn nữa CTTT chính trị của quận. Thực hiện phối kết hợp các cơ quan, đơn vị và đoàn thể tổ chức tuyên truyền góp phần nâng cao nhận thức của quần chúng nhân dân, đồng thời phát huy quyền làm chủ của nhân dân trong việc góp ý xây dựng các chủ trương, chính sách phù hợp với thực tiễn, phù hợp với tình hình tại địa phương.

Các hoạt động tuyên truyền giáo dục về lịch sử truyền thống luôn được các cấp ủy Đảng quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện. Tổ chức cho cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên, lực lượng vũ trang và các tầng lớp nhân dân ôn lại truyền thống lịch sử dưới nhiều hình thức phong phú như: tổ chức kỷ niệm các ngày lễ lớn, tọa đàm, họp mặt, tham quan, du khảo về nguồn, hội thi … làm nâng cao nhận thức về sự kiện lịch sử, ý nghĩa chính trị, xã hội, quan trọng của đất nước, phát huy truyền thống yêu nước, đoàn kết, lòng tự hào dân tộc, gắn với phong trào hoạt động tại địa phương, giúp nâng cao tự hào về truyền thống dân tộc, nâng cao ý thức trách nhiệm của mỗi cá nhân và tổ chức trong công việc được giao, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đặc biệt, nhiều hoạt động tuyên truyền giáo dục truyền thống lịch sử gắn kỷ niệm ngày giải phóng hoàn toàn miền nam, thống nhất đất nước (30/4) và ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5) đã thu hút được đông người tham dự, các cuộc nói chuyện chuyên đề, tọa đàm, hội thi, hội thao, đặc biệt là đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh theo tinh thần chỉ thị 03 của Bộ chính trị... có tác dụng ôn lại cuộc đời hoạt động và tấm gương đạo đức, phong cách của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Công tác biên soạn truyền thống lịch sử Đảng bộ Phường cũng đã được triển khai đến 15 Đảng bộ phường nhằm lưu lại và làm tài liệu cho công tác giáo dục truyền thống lịch sử địa phương (đến nay đã có 8/15 Đảng bộ phường hoàn tất việc biên soạn lịch sử Đảng bộ địa phương)…

Tuy nhiên, chất lượng CTTT ở đảng bộ quận Phú Nhuận cũng còn không ít hạn chế, bất cập. Cấp ủy Đảng có quan tâm đầu tư cho CTTT nhưng mức độ quan tâm và đầu tư chưa cao, đặc biệt chế độ đào tạo, bồi dưỡng về kỹ năng và nghiệp vụ cho báo cáo viên, tuyên truyền viên còn hạn chế. Do đó, đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên hoạt động chưa trải dài các nội dung để tuyên truyền. Ngoài ra, công tác nắm bắt tình hình tư tưởng, tuyên truyền chưa nhạy bén, chưa bám sát thực tiễn, tình hình của đất nước, Thành phố, địa phương, đơn vị và nhu cầu thông tin của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân. Hoạt động nắm tình hình tư tưởng đôi lúc chưa tường xuyên, liên tục, “hai chiều” nhằm chuyển tải những thông tin nội dung cần thiết đến các đối tượng đồng thời vừa nắm bắt, phản ánh tư tưởng, tâm trạng, nguyện vọng của cán bộ, đảng viên và nhân dân. Trình độ nghiệp vụ đội ngũ cán bộ CTTT còn chưa đồng đều và chưa đảm bảo yêu cầu của tình hình mới. Cơ sở vật chất phục vụ cho CTTT chưa được quan tâm đúng mức như máy chiếu, máy tính, phông chiếu chưa được trang bị đầy đủ. Chế độ đãi ngộ cho đội ngũ cán bộ làm CTTT còn thấp nên chưa tạo được sự an tâm công tác, chưa khích lệ tinh thần trách nhiệm hết mình trong CTTT, nghiên cứu, tìm tòi những vấn đề đang diễn ra. ..

Nguyên nhân chủ quan dẫn đến hạn chế nêu trên là do một số cấp ủy và cán bộ làm CTTT chưa nhận thức đầy đủ và quan tâm đến CTTT, cho rằng CTTT là của cơ quan chuyên môn nên luôn có tư tưởng khoán trắng cho Ban tuyên giáo quận uỷ và các đảng uỷ trực thuộc. Trình độ năng lực và tầm nhìn của một số cán bộ còn hạn chế. Tư duy chậm đổi mới nên chưa chủ động, tích cực tìm những phương pháp, cách thức và nội dung tuyên truyền, CTTT phù hợp; một số khác còn kém về kỹ năng, chưa nhạy bén, chưa bám sát nhiệm vụ chính trị của địa phương.

Nguyên nhân khách quan là do khó khăn, thách thức nội tại bản than của CTTT. Có thể khẳng định rằng, chưa bao giờ làm CTTT khó như hiện nay. CTTT thật khó có thể thuyết phục một cách thật thấu đáo trước tình trạng tham nhũng, tiêu cực, sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên hiện nay. Chính sự thoái hóa biến chất của một số cán bộ, đảng viên gây ảnh hưởng tác động xấu đến lòng tin của người dân vào Đảng. Điều đó, là cản trở lớn nhất đến sự tồn vong của chế độ xã hội chủ nghĩa của nước ta. Đó cũng là tất yếu khách quan ảnh hưởng làm hạn chế chất lượng CTTT hiện nay.

3. Để nâng cao chất lượng CTTT đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của đảng bộ quận Phú Nhuận trong tình hình hiện nay, theo chúng tôi nên chăng có thể tập trung triển khai thực hiện một số giải pháp cơ bản sau:

Một là, nâng cao nhận thức của cấp ủy Đảng về vị trí, vai trò, trách nhiệm làm CTTT

Cần tuyên truyền nâng cao nhận thức phương châm CTTT của Đảng đã được xác định rõ trong Nghị quyết Trung ương 5 (khoá X): CTTT là nhiệm vụ của toàn Đảng, của các cấp uỷ đảng, của mỗi đảng viên, trước hết là của đồng chí bí thư cấp uỷ, của hệ thống chính trị, trong đó lực lượng cán bộ tuyên giáo làm nòng cốt. Khắc phục bằng được tư tưởng khoán trắng CTTT cho đội ngũ chuyên trách tuyên giáo. Các ấp ủy Đảng cần nhận thức rõ yêu cầu cần phải đổi mới nội dung, phương pháp CTTT để đáp ứng yêu cầu định hướng tư tưởng trong bối cảnh của tình hình hình hiện nay.

Tiếp tục quan tâm bồi dưỡng và nâng cao nhận thức, ý thức tự lực, tự cường của mỗi cán bộ, đảng viên và nhân dân; tạo nên phong trào quần chúng nhân dân rộng rãi trong các hoạt động kinh tế, chính trị và xã hội, từng bước nâng cao và cải thiện đời sống vật chất, đời sống tinh thần trong tầng lớp nhân dân. Chỉ khi nào dân hiểu và nhận thức sâu sắc được rằng những việc họ làm, những công sức, trí tuệ họ bỏ ra nhằm thực hiện những chương trình phát triển kinh tế, xây dựng và phát triển văn hóa - xã hội theo đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của nhà nước thực sự mang lại những biến đổi to lớn trong đời sống vật chất, tinh thần của họ.

CTTT đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo vững chắc sự lãnh đạo toàn diện, lâu dài của Đảng, vì thế đây là giải pháp hàng đầu, làm nền tảng để triển khai các nhóm giải pháp tiếp theo.

Hai là, đổi mới phương pháp, hình thức công tác tư tưởng

Cần chú trọng phương pháp nêu gương trong CTTT. Đây là là phương pháp dựa trên cơ sở vận dụng các quá trình và quy luật tâm lý xã hội. Trong CTTT, phương pháp nêu gương được thực hiện bằng các việc nêu điển hình tốt để học tập và điển hình chưa tốt để phê phán. Trong tình hình hiện nay, khi một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên có biểu hiện suy thoái đạo đức, lối sống và các quan hệ lợi ích bị tác động mạnh bởi cơ chế thị trường thì việc chú trọng phương pháp nêu gương trong thực hiện CTTT ở cơ sở chiếm vị trí rất quan trọng.

Mặt khác, cần tăng cương phương pháp thuyết phục bằng lý lẽ và bằng thực tế. Trong điều kiện hiện nay, người làm CTTT ở cơ sở phải hiểu được các trạng thái tư tưởng, trình độ chính trị, trình độ và đặc điểm nhận thức của quần chúng, từ đó lựa chọn nội dung tư tưởng và thực tế phù hợp để thuyết phục đối tượng, như vậy mới có thể đem lại tác dụng và hiệu quả cao.

Chủ động dự báo xu hướng tư tưởng, nhận thức khác nhau có thể nảy sinh trong từng hoàn cảnh nhất định, từ đó có những nội dung, hình thức, biện pháp phù hợp, để định hướng sự hình thành, phát triển tư tưởng đúng đắn, hạn chế, ngăn chặn, đẩy lùi tư tưởng sai trái, tiêu cực ngay từ lúc mới chớm nở. Với ý nghĩa đó, CTTT phải đi trước để định hướng, dẫn dắt tình cảm, nhận thức và hành động của đối tượng; tránh đi sau, đối phó một cách bị động, thậm chí gò ép, áp đặt. Bởi vậy, cần chủ động tác động vào việc hình thành các trạng thái tâm lý xã hội, làm tốt công tác điều tra, nắm bắt và định hướng dư luận xã hội, từ đó có thể chủ động tác động vào tư tưởng quần chúng.

Ngoài ra, cần tổ chức triển khai thực hiện tốt phương pháp cung cấp thong tin hai chiều. Duy trì chế độ thông tin, đồng thời chủ động, nhạy bén đón nhận thông tin phản hồi, kịp thời phát hiện những âm mưu và thủ đoạn phản tuyên truyền, phá hoại tư tưởng của các thế lực thù địch, cơ hội để chủ động đấu tranh, làm chủ trận địa tư tưởng.

Đổi mới hình thức CTTT cho phù hợp với sự biến động không ngừng của tình hình.  Cần đa dạng hoá các hình thức CTTT. Trước hết, cần hướng về cơ sở, thực hiện đưa thông tin kịp thời cho cơ sở, định hướng dư luận xã hội. Đồng thời, phải nắm sát cơ sở nhất là diễn biến tâm trạng xã hội để xử lý phù hợp và kịp thời. Đây là cuộc đấu tranh chống quan liêu, là thực thi dân chủ cơ sở.

Sự dungh có hiệu quả các kênh thông tin. Thông qua các buổi sinh hoạt Đảng, sinh hoạt các tổ chức, đoàn thể, đảng viên phải thực hiện tốt vai trò người tuyên truyền, giáo dục và cổ động và thuyết phục. Tổ chức định kỳ các buổi nghe tin thời sự về tình hình trong nước và quốc tế. Sử dụng hệ thống thông tin đại chúng, hệ thống giáo dục lý luận chính trị, hệ thống tuyên truyền miệng và các thiết chế văn hóa để làm CTTT. Đây là những công cụ rất quan trọng, không thể thiếu đối với việc giáo dục, tuyên truyền, cổ động, có tác dụng giáo dục, định hướng tư tưởng thường xuyên, rất hiệu quả cho đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân.

Tổ chức các cuộc vận động, các sinh hoạt văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, vui chơi giải trí để vận động nhân dân hăng hái tham gia xây dựng đời sống văn hóa; tạo không khí phấn khởi, vui tươi, lành mạnh, phấn đấu thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ chính trị ở cơ sở.

Thực hiện tốt các cuộc tiếp dân, đối thoại giữa cán bộ lãnh đạo với nhân dân, các cuộc thảo luận, trao đổi chuyên đề.

Sử dụng nhiều hình thức tuyên truyền cổ động phong phú, đa dạng và sinh động, để nhân dân hiểu rõ quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước, các quyết định của các cấp chính quyền địa phương; để dân biết những vấn đề liên quan đến lợi ích thiết thực và quyền hạn, nghĩa vụ, trách nhiệm của họ; bảo đảm quyền được thông tin của đảng viên và nhân dân. Đổi mới việc soạn thảo các văn bản hướng dẫn như hướng dẫn học tập Nghị quyết của Đảng, hướng dẫn tổng kết theo hướng gọn nhẹ, thiết thực, phù hợp với cơ sở.

Đẩy mạnh CTTT hướng về cơ sở. Quán triệt đầy đủ trách nhiệm CTTT ở cơ sở, trước hết là nhiệm vụ của toàn Đảng bộ, mỗi cán bộ, đảng viên, nhân dân ở cơ sở. Trên cơ sở nhận thức chung nhất về CTTT cần xây dựng quy chế cụ thể, cấp ủy giao nhiệm vụ cụ thể làm CTTT đến từng đảng viên. Nội dung làm CTTT đa dạng, phong phú, sinh động, mà cả các lĩnh vực hoạt động xã hội, đời sống, tâm tư, tình cảm, chú ý đến hình thức nêu gương.

Ba là, tăng cường xây dựng, tổ chức lực lượng chuyên trách làm công tác tư tưởng

Làm CTTT là một nghề khó, đòi hỏi nhiều kỹ năng tổng hợp, do vậy cần có kế hoạch đào tạo cán bộ trẻ có trình độ học vấn, chuyên môn cao, trình độ lý luận cơ bản và chuyên sâu theo hướng hiện đại, nắm vững không chỉ lý luận Mácxit mà còn tiếp cận được các thành tựu nghiên cứu lý luận khoa học ngoài macxit. Biết vận dụng các quan điểm và phương pháp luận để đánh giá một cách khách quan, không giáo điều, không biệt phái đối với những thành tựu nghiên cứu, có kiến thức rộng về các khoa học xã hội, nhân văn, am hiểu trên một mức độ nhất định các tri thức khoa học tự nhiên, công nghệ và khoa học quản lý.

Đào tạo đội ngũ này một cách toàn diện, bao gồm kiến thức khoa học chung và chuyên sâu theo ngành và liên ngành, ngoại ngữ, tin học, kiến thức thực tế và vốn sống, trau dồi đạo đức và ý thức chính trị để đáp ứng đầy đủ những điều kiện trở thành nhà lý luận chuyên nghiệp - có tư cách khoa học, có năng lực sáng tạo, nghiên cứu độc lập, có khả năng giảng dạy, tuyên truyền.

Để có được đội ngũ như vậy cần tạo nguồn, phát hiện sớm tài năng, đưa đi đào tạo trong và ngoài nước, tạo ra một lớp cán bộ tư tưởng trẻ, sau đó mạnh dạn giao việc giảng dạy và tuyên truyền cho họ. Cùng với đó cần đưa họ đi thực tế, nghiên cứu, tổng kết thực tiễn với sự kèm cặp, hướng dẫn của các chuyên gia dày dạn kinh nghiệm, tạo cho họ cơ hội thể hiện khả năng, năng lực trong các sinh hoạt khoa học.

Cùng với đào tạo cần gắn liền quyền lợi với trách nhiệm và nghĩa vụ. Sự ràng buộc đó cần thể chế hóa để có thể thực thi trên thực tiễn. Trong nền kinh tế thị trường, bên cạnh việc động viên, giáo dục phẩm chất đạo đức, cần nhận thức đầy đủ, thấy rõ và xác định đúng tầm quan trọng mối quan hệ giữa quyền lợi và nghĩa vụ. Phẩm chất, đạo đức của người cán bộ thể hiện ở chỗ, thực thi tốt, xuất sắc nghĩa vụ của mình theo mức mình được hưởng thụ, theo quy định của nhiệm vụ mà mình được giao.

Bốn là, tăng cường nắm bắt tình hình tư tưởng, dư luận xã hội

Cấp ủy chi, Đảng bộ cơ sở phải tăng cường công tác nắm bắt tình hình tư tưởng của đảng viên thông qua học tập, thảo luận các Nghị quyết Hội nghị Trung ương Đảng, trong triển khai các Chỉ thị, văn bản của Đảng, thông tin thời sự, thực hiện chủ trương, chính sách của Nhà nước.

Ban Tuyên giáo Quận ủy thường xuyên củng cố, nâng cao chất lượng giao ban, phản ảnh thông tin của tổ DLXH quận, phường; Đổi mới phương pháp, mở rộng nguồn nắm tin. Phối hợp với Cấp ủy cơ sở Đảng triển khai việc nắm bắt tình hình và tổ chức thăm dò dư luận qua nhiều kênh thông tin (đi cơ sở, qua báo cáo, qua dư luận…) trên cơ sở đó phân tích, tham mưu cho Ban thường vụ, Thường trực xử lý kịp thời những vấn đề nổi cộm về tư tưởng và mâu thuẫn trong nội bộ có hiệu quả không để kéo dài. Đổi mới, nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền gắn với định hướng thông tin vấn đề dư luận đang quan tâm để các cấp ủy lãnh đạo tốt CTTT trong nội bộ Đảng.

Duy trì việc tổ chức cung cấp thông tin, tình hình thời sự cho lực lượng Báo cáo viên cấp Quận và đội ngũ tuyên truyền viên cơ sở hàng tháng. Khảo sát, nắm bắt nhu cầu thông tin của cơ sở, nâng cao chất lượng, hiệu quả các loại hình tuyên truyền, coi trọng công tác thông tin nội bộ, kết hợp với các phương tiện thông tin đại chúng. Quan tâm chất lượng truyền đạt của báo cáo viên cấp ủy và cách thức nắm tư tưởng và dư luận xã hội. Hàng năm, chỉ đạo việc rà soát, củng cố lực lượng báo cáo viên, tuyên truyền viên của quận và cơ sở; Xây dựng đội ngũ cán bộ làm CTTT, báo cáo viên, tuyên truyền viên đảm bảo phẩm chất, năng lực.

 Năm là, đầu tư kinh phí phương tiện tạo điều kiện thuận lợi cho việc nâng cao chất lượng CTTT

Trong thời đại bùng nổ thông tin hiện nay, cần hiện đại hóa hệ thống cung cấp thông tin đại chúng đến các tầng lớp nhân dân trong quận. Cần đầu tư đúng mức về cơ sở vật chất, đầu tư và cung cấp trang thiết bị hiện đại, phù hợp với điều kiện phát triển của công nghệ thông tin như máy tính, máy ghi âm, TV, radio… cho đội ngũ cán bộ làm CTTT. Cần phát triển và đồng bộ hóa phương tiện để đảm bảo CTTT được tiến hành liên tục, thường xuyên, phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội và yêu cầu nâng cao chất lượng của CTTT trong tình hình hiện nay. Đồng thời với việc đầu tư, hiện đại hóa phương tiện, cần tập huấn cho đội ngũ làm CTTT biết sử dụng thành thạo, phát huy ưu thế của công nghệ thông tin trong thực hiện nhiệm vụ của mình, nhằm phát huy tối đa ưu thế công nghệ trong CTTT.