Hệ thống các ngân hàng thương mại Việt Nam hiện nay đã có hơn 11.000 máy ATM, khoảng 50.000 thiết bị chấp nhận thẻ (POS) phục vụ giao dịch cho khoảng 30 triệu tài khoản của cư dân. Trong khi đó, hoạt động kết nối của các liên minh thẻ như BanknetVn, Smartlink, VNBC và các công ty làm dịch vụ kết nối trung gian… nhằm chia sẻ cơ sở hạ tầng, giảm chi phí đầu tư, tạo thuận lợi cho người sử dụng thẻ cũng đang được đẩy mạnh. Chỉ tính riêng hệ thống máy ATM, POS của các ngân hàng thành viên Smartlink đến nay đã có hơn 6.000 ATM và khoảng 30.000 POS, chiếm 50% thị phần ATM, 55% thị phần POS và 47% thị phần thẻ nội địa. Điều này cho thấy, xu hướng phát triển các dịch vụ ngân hàng tự động như ATM và các loại hình ngân hàng tự động khác vẫn sẽ còn tiếp tục gia tăng.

Vấn đề đặt ra là bên cạnh tính ưu việt thì chất lượng dịch vụ và tính an toàn của ATM cần phải được nâng cao. Thực tế cho thấy, việc lắp đặt ATM của các ngân hàng đã có không ít địa điểm không đảm bảo an toàn bị kẻ gian lợi dụng đập, phá bằng các dụng cụ cơ khí, thô sơ để lấy trộm tiền, hoặc bị bọn tội phạm công nghệ cao gắn thiết bị (camera…) quay trộm lấy mật khẩu của khách hàng, ăn cắp thông tin cá nhân của các chủ thẻ sau đó in thẻ giả để rút tiền gây thiệt hại về vật chất cũng như uy tín của ngân hàng, làm xói mòn niềm tin với ATM. Đã có không ít người sử dụng thẻ bức xúc về trục trặc của máy ATM như bị máy nuốt thẻ, máy bị rò điện, hệ thống xử lý dữ liệu sai sót…

Để nâng cao chất lượng dịch vụ và đảm bảo an toàn cho ATM, các ngân hàng cần kiểm tra lại toàn bộ hệ thống ATM đã lắp đặt nhằm đảm bảo hệ thống điện, dây điện, mạng kết nối đủ tiêu chuẩn an toàn; đánh giá lại tình hình an ninh tại các địa điểm đặt ATM qua đó tăng cường bố trí nhân sự, phối hợp với lực lượng công an, dân phòng kiểm tra cả ngày và đêm nơi có máy ATM hoạt động; lắp đặt hệ thống camera theo dõi, còi báo động, cảnh báo khói và nhiệt độ tại chỗ cũng như những tác động bất thường tới ATM; trang bị màn hình giám sát từ xa, khuyến cáo khách hàng sử dụng dịch vụ SMS khi rút tiền; mua bảo hiểm cho máy ATM; giảm số lượng tiền tiếp quỹ, tăng tần suất tiếp quỹ trong ngày, hạn chế thời gian rút tiền từ 21h đến 6h sáng ngày hôm sau tại các điểm ATM có khả năng mất an toàn cao; di dời về nơi an toàn các máy ATM lắp đặt ở những nơi hẻo lánh.

Chi nhánh ngân hàng nhà nước tại các địa phương cần thường xuyên chỉ đạo các tổ chức phát hành, thanh toán thẻ trên địa bàn tăng cường kiểm tra, theo dõi hoạt động của mạng lưới ATM trên địa bàn; phối hợp với các ngân hàng thương mại và cơ quan công an để nắm tình hình, báo cáo, tham mưu cho lãnh đạo địa phương trong việc chỉ đạo hoạt động của các ngân hàng thương mại cũng như lực lương an ninh và quần chúng nhân dân tích cực phòng chống tội phạm phá hoại ATM; tham mưu cho cấp có thẩm quyền ban hành các quy định và những tiêu chuẩn chung cho hệ thống ATM về an toàn, an ninh và bảo mật.

Ngoài ra, các ngân hàng thương mại có máy ATM nên lắp đặt hệ thống thiết bị cảm biến cảnh báo các tác động về lực, nhiệt độ, tự động báo động và kích hoạt tới các số điện thoại của lực lượng an ninh (được cấu hình sẵn) về các sự cố mất an toàn xảy ra đối với ATM; phối hợp tốt với cơ quan an ninh địa phương tuyên truyền, nâng cao nhận thức tới mọi tầng lớp dân cư trong việc bảo đảm an toàn và an ninh cho hệ thống ATM; có kế hoạch, lộ trình nâng cấp hệ thống ATM hiện đại, an toàn, bảo mật thông tin, thay thẻ ATM từ thẻ từ sang thẻ chip theo tiêu chuẩn EMV… tốt hơn./.

Lan Ngọc