Y tế cơ sở, y tế dự phòng luôn được Đảng, Nhà nước ta quan tâm. Tăng cường hệ thống y tế cơ sở là một nội dung quan trọng về y tế mà Nghị quyết 20, Trung ương 6 về chăm sóc sức khỏe nhân dân trong tình hình mới đã đề cập. Nghị quyết 20 của Trung ương đã xác định y tế dự phòng là then chốt, y tế cơ sở là nền tảng. Chính phủ đã ban hành Quyết định 2348 ngày 05/12/2016 của TTCP xây dựng y tế cơ sở trong tình hình mới. Theo đó, hệ thống y tế cơ sở phải quản lý, theo dõi sức khoẻ của từng hộ, từng người dân trên địa bàn; có đủ năng lực để điều trị, chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân, hạn chế việc người dân phải nhập viện để khắc phục tình trạng quá tải bệnh viện. Như vậy, trạm y tế đóng vai trò như "người gác cổng" là nơi đầu tiên người dân có thể tiếp cận khi ốm đau, dịch bệnh, đang phải đảm nhiệm nhiệm vụ rất quan trọng.

Báo cáo tại Quốc hội vừa qua, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho hay, các đề án 47, 930 đã đầu tư cho tuyến huyện trước năm 2011 và hiện nay đang huy động một số dự án ODA đầu tư các trạm y tế tuyến xã tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tiếp cận được các dịch vụ y tế chất lượng ngay tại cơ sở. Tuy nhiên hệ thống y tế cơ sở, y tế dự phòng vẫn tồn tại nhiều khó khăn, hạn chế và chưa đáp ứng năng lực phòng, chống dịch, nhất là khi xảy ra tình huống đại dịch như trong thời gian vừa qua.

Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết, trong thời gian tới, Chính phủ, Bộ Y tế sẽ tập trung củng cố, hoàn thiện tổ chức mạng lưới; cơ cấu lại hệ thống y tế, nhất là y tế cơ sở; tăng cường đầu tư, thúc đẩy đào tạo và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; đổi mới cơ chế tài chính và mở rộng việc cung ứng dịch vụ y tế cơ sở.

Trả lời chất vất đại biểu, Bộ trưởng cho hay, về vấn đề thống nhất quản lý y tế cấp huyện, các đơn vị y tế cấp huyện, tuy là không ghi trực tiếp trong Nghị quyết nhưng trong đề án đã nói rõ tất cả các điều này là chuyển về cho địa phương, ngành y tế chỉ quản lý về mặt chuyên môn.

Bởi lẽ không ai khác là ở cấp huyện rất thành thạo về vấn đề con người, về nhân sự, quản lý về đất đai... Và cho đến nay, vẫn còn sự không thống nhất giữa các địa phương, gây bất cập cho sự vận hành đồng bộ, thông suốt của y tế cơ sở. Qua phòng, chống dịch, năng lực của y tế cơ sở càng bộc lộ. Khi chưa có sự thống nhất thì sẽ còn nhiều khó khăn trong việc nâng cao chất lượng, năng lực, vai trò của y tế cơ sở.

Tại buổi làm việc với Bộ KH&CN, Bộ Y tế cùng các bộ ngành liên quan hôm 18/10, để trao đổi, đánh giá và đề xuất định hướng, giải pháp toàn diện của ngành khoa học, công nghệ phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19 trong trạng thái bình thường mới, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đề nghị Bộ Y tế, Bộ KH&CN khẩn trương xây dựng kế hoạch nâng cao năng lực hệ thống y tế cơ sở để sẵn sàng ứng phó dịch bệnh COVID-19 với bất kỳ biến chủng nào hoặc dịch bệnh khác lây nhiễm qua đường hô hấp trong tình huống khác nhau từ mức độ bình thường đến sự cố y tế công cộng nghiêm trọng, thậm chí tới mức thảm họa.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, “Việc nâng cao năng lực hệ thống y tế cơ sở phải kế thừa, kết hợp được những lợi thế hiện nay, lực lượng y tế tại chỗ (bao gồm y, bác sĩ nghỉ hưu, sinh viên trường y, quân y, dân y), ứng dụng công nghệ và một số biện pháp khác để giám sát dịch bệnh tốt hơn trong thời gian tới”.

Theo GS.TS Nguyễn Gia Bình, Chủ tịch Hội Hồi sức cấp cứu chống độc Việt Nam, qua những đợt dịch cho thấy cần xây dựng cơ chế huy động nhanh nhất tất cả các nguồn lực, đặt dưới sự chỉ huy, điều hành thống nhất để triển khai các giải pháp phòng, chống dịch nhanh nhất, tận dụng thời gian quý giá để khoanh vùng, dập dịch sớm nhất có thể.

GS.TS, Trung tướng Đỗ Quyết, Giám đốc Học viện Quân y nhận định kinh nghiệm đợt dịch thứ 4 đặt ra yêu cầu tăng cường năng lực mạng lưới y tế cơ sở thực chất, hoàn chỉnh từ các tổ, đội y tế cộng đồng, cơ động đến các trạm y tế xã, phường, trung tâm y tế quận, huyện. Mạng lưới y tế cơ sở sẽ giám sát, ứng phó ngay lập tức với các nguy cơ dịch bệnh trong cộng đồng. Trung tướng Đỗ Quyết kiến nghị Bộ Y tế, Bộ KH&CN đặt đầu bài cho các trường y để triển khai chương trình tập huấn, cầm tay chỉ việc đến từng thôn, xóm, xã, phường.

Thanh Giang