Facebook “đầu sổ” vi phạm pháp luật

Nguồn tin từ Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử (Bộ TT-TT) cho hay, đơn vị này đã phát hiện Facebook đang vi phạm pháp luật Việt Nam ở 3 lĩnh vực lớn: Quản lý nội dung thông tin; Quảng cáo trên mạng bất hợp pháp và trách nhiệm thuế với Việt Nam. 

Các vấn đề nói trên cũng được cơ quan chức năng nêu rõ, Facebook đang cho phép tồn tại rất nhiều tài khoản cá nhân, Fanpage, nhóm có nhiều bài đăng với nội dung vu khống, chống phá chính quyền, bôi nhọ, phỉ báng các cá nhân, tổ chức, cơ quan nhà nước. Những nội dung sai sự thật và xuyên tạc này được tung ra và lan truyền theo từng đợt, từng dịp, rất nhiều tổ chức phản động... đã lợi dụng mạng xã hội Facebook để bôi nhọ, nói xấu với mục đích chính trị. Những nội dung đó đã vi phạm nghiêm trọng Luật An ninh mạng Việt Nam, Nghị định 72/2013 của Chính phủ và Thông tư 38 của Bộ TT-TT. Ngoài ra, Facebook đang cho phép quảng cáo các sản phẩm bất hợp pháp tại Việt Nam như tiền giả, hàng giả, vũ khí, pháo, bia rượu... như không hề biết là vi phạm pháp luật. 

Đáng nói, một hành vi vi phạm mới xuất hiện trong những năm gần đây là Facebook cho phép người dùng mua quảng cáo tự do không qua kiểm duyệt nội dung. Các đối tượng có thể mua quảng cáo trên Facebook để đưa những thông tin quảng cáo có mục đích, mang tính định hướng để hướng tới nói xấu, gây ảnh hưởng, thiệt hại đến cá nhân, doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức... Ở đây nổi lên kiểu “Quảng cáo chính trị” xuất phát từ chính mạng xã hội này với lượng người dùng khổng lồ. Theo Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử, loại quảng cáo này là một mối nguy hại rất lớn. 

Với những thông tin trái với pháp luật Việt Nam, các cơ quan quản lý đã liên tục gửi công văn, email nhiều lần yêu cầu Facebook gỡ bỏ những nội dung xuyên tạc, sai lệch nhưng mạng xã hội lớn nhất hành tinh này đã liên tục trì hoãn, thậm chí không gỡ bỏ với lý do nội dung không vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng.

Theo ông Nguyễn Thanh Lâm, Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử, Facebook đang né tránh việc thành lập văn phòng đại diện để có tư cách pháp nhân tại Việt Nam. Theo đó, không có lý gì một doanh nghiệp làm ăn tại Việt Nam, kiếm hàng trăm triệu USD ở Việt Nam mà lại không có ý định tuân thủ pháp luật Việt Nam, không nộp thuế nhà thầu, thuế thu nhập doanh nghiệp…

Thông tin từ số liệu của Công ty Nghiên cứu thị trường ANTS, năm 2018, mức độ chi tiêu cho quảng cáo trực tuyến tại Việt Nam ước đạt 550 triệu USD, nhưng trong đó quảng cáo chi tiêu cho Facebook chiếm đến 235 triệu USD, còn Google chiếm 152,1 triệu USD. Qua đây cho thấy chỉ riêng Facebook và Google đã chiếm đến 66,7% thị phần quảng cáo Việt Nam nhưng họ vẫn phớt lờ nghĩa vụ phải đóng thuế cũng là chuyện đáng quan tâm với hoạt động mạng xã hội ở Việt Nam. 

Giải quyết quyết liệt 

Những mặt tiêu cực của mạng xã hội, không chỉ gây tác động xấu đến đời sống xã hội mà theo ông Nguyễn Thanh Lâm, việc Facebook bán quảng cáo không phải là hoạt động thương mại điện tử mà là hành vi một cá nhân, tổ chức hoạt động trong lãnh thổ Việt Nam nhưng không tuân thủ pháp luật Việt Nam. Trong khi đó, luật pháp Việt Nam không cho phép một công ty như Facebook bán quảng cáo trực tiếp mà không thông qua các cơ quan đại diện tại Việt Nam nên mạng xã hội này đang giết các doanh nghiệp nội dung số Việt Nam do sự bất bình đẳng…

Trước thực trạng trên, thời gian qua, các cơ quan quản lý đã tập hợp các bằng chứng vi phạm, yêu cầu Facebook tuân thủ pháp luật. Song song đó là yêu cầu bổ sung các cam kết tuân thủ quy định pháp luật Việt Nam trong thỏa thuận giữa các nhà cung cấp dịch vụ và Facebook, qua đó cũng có những đề nghị, nếu Facebook không có những động thái tích cực, các cơ quan quản lý Việt Nam sẽ áp dụng các biện pháp kinh tế - kỹ thuật cần thiết nhằm đảm bảo một môi trường mạng trong sạch, lành mạnh…

Mạnh mẽ hơn, tại Hội nghị triển khai công tác năm 2019 của Bộ TT-TT vừa diễn ra, Bộ TT-TT cho rằng cần phải xây dựng và ban hành Bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội. Bộ TT-TT sẽ thúc đẩy xây dựng các mạng xã hội Việt Nam, bên cạnh các mạng lớn như Zalo, Mocha, với trên 60 triệu thuê bao thì còn phát triển các mạng xã hội nhỏ hơn theo phân đoạn khách hàng. Mục tiêu đến năm 2020-2021, mạng xã hội nước ngoài và mạng xã hội Việt Nam tương đương nhau về người dùng... Bộ trưởng Bộ TT-TT Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh: “Chúng ta phải tận dụng lợi thế của mạng xã hội để thông tin tuyên truyền, định hướng dư luận, tạo đồng thuận xã hội”. 

Theo kế hoạch, trong giai đoạn 2019 - 2021, Bộ TT-TT tiếp tục thực hiện các giải pháp đồng bộ đấu tranh với Facebook, Google và các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ nội dung xuyên biên giới, yêu cầu tuân thủ quy định của pháp luật Việt Nam; yêu cầu phải có đầu mối tiếp nhận thông tin vi phạm tại Việt Nam giúp quy trình xử lý, gỡ bỏ thông tin vi phạm được nhanh và hiệu quả hơn.

Đồng thời, hoàn thiện bộ tiêu chí nhận dạng Fake News (tin giả) dựa trên những kinh nghiệm quốc tế và đưa ra các giải pháp quản lý đối với Fake News tại Việt Nam. Xây dựng giải pháp quản lý hiệu quả mạng xã hội tích hợp đa dịch vụ trên nền tảng hạ tầng công nghệ theo định hướng khuyến khích các doanh nghiệp trong nước xây dựng hệ sinh thái số. Đây cũng chính là những giải pháp cần thiết, kỳ vọng sẽ đạt được những kết quả tốt hơn để môi trường mạng xã hội trong sáng hơn.

TRẦN BÌNH - BÁ TÂN/SGGP