Góp ý vào hai văn bản này, các thành viên của Hội đồng tư vấn về kinh tế đều băn khoăn về tính khả thi của cả Nghị định và Thông tư hướng dẫn thi hành Luật. Phần lớn các ý kiến cho rằng, nội dung của cả 2 văn bản này còn nhiều điểm chưa hợp lý, còn nhiều sự trùng lắp với Luật và không rõ ràng, có thể gây khó khăn cho người dân khi thực hiện.

Như Nghị định của Chính phủ có chức năng quy định chi tiết một số điều của Luật thì quy định rõ về điều đó chứ không nên nhắc lại các nội dung của Luật như: phạm vi điều chỉnh, đối tượng nộp thuế, thu nhập chịu thuế, thu nhập giảm thuế…, chưa kể câu chữ trong Nghị định cũng khác với Luật. Ông Phạm Gia Hải cho rằng “điều này dẫn đến sự thiếu đồng bộ với các Luật khác, thậm chí trái với pháp luật”. Ông Hải đề nghị: “Đối với Ban soạn thảo Thông tư, cần đi sâu vào việc hướng dẫn người dân thi hành Luật thuế TNCN, không nên nhắc lại những điều mà trong Luật đã có, gây khó hiểu. Đối với Nghị định nên rút gọn lại, tập trung vào vấn đề thật cần thiết như hướng dẫn các điều khoản miễn thuế, đưa ra công thức tính thuế đối với những người có thu nhập dưới mức 5 triệu đồng/tháng, góp phần nâng cao tính khả thi của Luật”.

Nhiều ý kiến băn khoăn về sự giải thích chưa rõ ràng cả trong nghị định và thông tư về những khoản thu nhập nào phải chịu thuế và đối tượng nào được giảm trừ thuế. Ví dụ trong quy định miễn thuế thu nhập cá nhân đối với tiền lãi gửi tiết kiệm ngân hàng, yêu cầu phải xuất trình sổ tiết kiệm, như vậy là vi phạm bí mật cá nhân. Hoặc theo quy định của Luật, đối tượng hưởng lương hưu không phải nộp thuế nhưng trong thông tư chỉ quy định lương hưu từ quỹ bảo hiểm xã hội mới được trừ, còn những người lương hưu từ ngân sách thì không.

Ông Lê Đức Thiết, Phó Chủ nhiệm Hội đồng dân chủ pháp luật, lại cho rằng, quy định về thẩm quyền quyết định các trường hợp giảm thuế do thủ trưởng cơ quan trực tiếp quản lý đối tượng nộp thuế tại điều 4, khoản 2 của Thông tư là không phù hợp với thực tế, trái luật, bởi luật không "giao quyền" cho Thông tư, như vậy sẽ sinh thêm bộ máy cồng kềnh đảm trách việc này, dễ làm nảy sinh tình trạng tham nhũng, cửa quyền. Khi đó việc chống tham nhũng sẽ như thế nào nếu phát hiện thủ trưởng cơ quan quyết định giảm thuế cho đối tượng chịu thuế?

Về vấn đề giảm trừ thuế được nêu trong Nghị định, một số đại biểu đề nghị nên giảm trừ theo đặc thù nghề nghiệp đặc biệt, nhằm khuyến khích người dân tham gia thực hiện nghĩa vụ công dân. Về thời gian, địa điểm hoàn thuế nên quy định cụ thể trong Thông tư, giúp người dân dễ thực hiện.

Các thành viên của Hội đồng tư vấn cũng đề nghị Ban soạn thảo cần có sự thuyết minh, giải trình cụ thể hơn và phù hợp với thực tế đất nước hơn đối với mức giảm trừ gia cảnh 4 triệu đồng/tháng cho mỗi cá nhân, mức giảm trừ 1,6 triệu đồng/tháng đối với người phụ thuộc; nên giảm trừ theo đặc thù nghề nghiệp đặc biệt để khuyến khích người dân tham gia thực hiện nghĩa vụ công dân; cần có quy định cụ thể về thời gian cũng như địa điểm hoàn thuế  trong Thông tư giúp người dân dễ thực hiện (trên thế giới, hiện nay thời hạn được xác định là 3 năm); việc đánh thuế thu nhập từ quà tặng nếu không có giải thích rõ thì nên bỏ.

Theo kế hoạch, cuối năm nay, Quốc hội sẽ xem xét, thông qua Luật Thuế thu nhập cá nhân và bắt đầu từ 1/1/2009, Luật chính thức có hiệu lực áp dụng. GS-TS Vũ Đình Bách, Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn kinh tế kiến nghị: Quốc hội nên xem xét lại một lần nữa vì còn nhiều quy định chưa đúng với tình hình thực tiễn của đất nước trước khi đi vào thực hiện. Nếu không nghiên cứu kỹ quy định này, sẽ gây ra tham nhũng, tiêu cực. Hơn nữa, Luật Thuế thu nhập cá nhân liên quan đến vấn đề an sinh xã hội nên khi tính thuế thu nhập cho người thu nhập thấp cần cân nhắc cho hợp lý…/. 

Thanh Hà-VOV