Chiều 20/11, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10, Quốc hội làm việc tại hội trường, thảo luận về dự án Luật tín ngưỡng, tôn giáo.

Đa số các đại biểu cho rằng cần xây dựng dự án Luật tín ngưỡng, tôn giáo nhằm cụ thể hóa quy định của Hiến pháp năm 2013 về quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo cũng như quan điểm, chủ trương của Đảng về tôn giáo và công tác tôn giáo, đồng thời khắc phục những hạn chế, tồn tại của pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo hiện hành; bảo đảm phù hợp hơn nữa với các Điều ước, công ước quốc tế mà Việt Nam đã ký kết hoặc gia nhập.

Đảm bảo quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo

Các đại biểu Khúc Thị Duyền (Thái Bình), Lương Thành Công (Vĩnh Long), Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm (Hà Nội), Hòa thượng Thạch Huôn (Sóc Trăng), Thượng tọa Thích Thanh Quyết (Quảng Ninh), Linh mục Trần Mạnh Cường (Đắk Lắk), Linh mục Lê Ngọc Hoàn (Nam Định)... cho rằng so với pháp luật hiện hành, dự thảo Luật đã có nhiều đổi mới, tiến bộ hơn, bảo đảm các quy định của Hiến pháp năm 2013 về quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo.

Dự thảo Luật đã mở rộng phạm vi chủ thể về quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, quy định cụ thể sự tham gia của các tổ chức tôn giáo trong lĩnh vực giáo dục, y tế, từ thiện nhân đạo, dạy nghề, bổ sung quy định về hoạt động tôn giáo của người nước ngoài ở Việt Nam, quy định về hành vi cấm trong lĩnh vực tín ngưỡng tôn giáo nhằm tránh sự lợi dụng.

Tuy nhiên, hầu hết các ý kiến đều không đồng tình với quy định một tổ chức được công nhận là tổ chức tôn giáo khi đã hoạt động ổn định trong 10 năm. Các đại biểu cho rằng quy định như vậy là không có cơ sở khoa học, chưa coi tổ chức tôn giáo bình đẳng với các tổ chức xã hội khác.

Theo đại biểu Khúc Thị Duyền, Thượng tọa Thích Thanh Quyết, quy định như vậy chưa phù hợp, có thể khiến các tổ chức tôn giáo chưa được bình đẳng với các tổ chức xã hội khác, đôi khi bị hạn chế quyền tự do tín ngưỡng tôn giáo.

Đại biểu đề nghị làm rõ hơn cơ sở nào xác định thời gian là 10 năm, phân biệt rõ hơn tổ chức tôn giáo được Nhà nước công nhận với tổ chức tôn giáo được cấp đăng ký hoạt động khác nhau chỗ nào, sự khác nhau về vị trí pháp lý và cơ chế quản lý hai tổ chức tôn giáo trên để tránh sự lợi dụng tôn giáo. Luật cần quy định rõ tiêu chuẩn thế nào được đăng ký hoạt động tôn giáo, như thế nào được công nhận là tổ chức tôn giáo, có gì khác nhau, đăng ký hoạt động rồi mới công nhận có đảm bảo không, đại biểu Khúc Thị Duyền đặt vấn đề.

Còn Thượng tọa Thích Thanh Quyết đề nghị thời gian không nhất thiết phải 10 năm như dự thảo Luật mà chỉ cần đầy đủ các yêu cầu là được công nhận.

Hạn chế can thiệp hành chính vào công việc nội bộ của tổ chức tôn giáo

Các đại biểu cho rằng cần hạn chế đến mức thấp nhất việc can thiệp hành chính vào hoạt động nội bộ của các tổ chức tôn giáo. Trong dự thảo Luật, các quy định về quản lý nhà nước về tín ngưỡng, tôn giáo vẫn còn nặng nề; cách thể hiện trong các điều luật còn mang tính hành chính “xin-cho.”

Đại biểu Lê Văn Tân (Hà Nam) cho rằng với những tổ chức tôn giáo đã được công nhận nên để tổ chức tôn giáo đó được quyết định những vấn đề thuộc về hoạt động tôn giáo thuần túy như thành lập, chia tách, sáp nhập tổ chức tôn giáo trực thuộc, phong phẩm, phong chức...

Việc thực hiện các giáo lý, giáo luật, các hoạt động sinh hoạt tôn giáo của các tín đồ là một phần không thể thiếu. Để tạo điều kiện hoạt động, các tôn giáo thực hiện chia tách, sáp nhập đây là công việc nội bộ của các tôn giáo, thể hiện quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của người dân, không nên cấm đoán, hạn chế, xin phép như dự thảo. Thực tế nếu cơ quan nhà nước không cấp phép hoạt động tôn giáo hoặc không cho phép sáp nhập, chia tách thì các hoạt động đó vẫn diễn ra bình thường.

Theo Linh mục Lê Ngọc Hoàn (Nam Định), những quy định của dự thảo Luật về quản lý nhà nước đối với hoạt động tín ngưỡng tôn giáo còn nặng nề, mang tính hành chính, nhiều điều thể hiện quan hệ xin-cho. Nếu đã quy định xin-cho thì xin có thể cho hoặc không cho. Như vậy không thể hiện rõ quan điểm tốt đẹp của Đảng, Nhà nước là tôn trọng, bảo vệ, đảm bảo quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của công dân, mặt khác cũng tạo ra khả năng ai đó, cấp nào đó có thể lạm quyền trong việc giải quyết quan hệ xin-cho. Nếu quy định như vậy, Luật sẽ tạo ra khe hở để một số tổ chức nước ngoài đánh giá Việt Nam chưa có tự do tín ngưỡng, tôn giáo.

Đại biểu Lương Thành Công (Vĩnh Long), Võ Thị Dung (Thành phố Hồ Chí Minh) nhìn nhận phong chức, phong phẩm, bổ nhiệm trong các tổ chức tôn giáo là quyền của các tôn giáo được thực hiện theo Hiến chương của các tôn giáo đặt ra, nhà nước không có quyền can thiệp bằng văn bản, mệnh lệnh hành chính.

Đại biểu Lương Thành Công đề nghị tách bạch việc phong chức, phong phẩm, bổ nhiệm, bầu cử, suy cử thành hai điều với nội dung khác nhau, cho hai đối tượng khác nhau là chức sắc và chức việc, cho rằng Nhà nước đặt ra cả điều kiện về phong chức, phong phẩm là vi phạm đến Hiến chương của các tổ chức tôn giáo.

Phải hạn chế tối đa sự can thiệp của Nhà nước vào hoạt động nội bộ mang tính chất thuần túy của các tổ chức tôn giáo, phải đảm bảo quyền tự chủ và các vấn đề nội bộ của các tổ chức tôn giáo, đại biểu Võ Thị Dung nói.

Coi trọng tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên

Đại biểu cũng ghi nhận việc dự thảo Luật đã bổ sung các quy định liên quan đến quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của người bị tạm giữ, tạm giam, người đang chấp hành hình phạt tù và các hình thức quản chế khác nhằm làm rõ quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo là quyền của “mọi người” theo quy định của Hiến pháp 2013; mở rộng quyền và cơ chế bảo đảm cho người nước ngoài cư trú hợp pháp tại Việt Nam được sinh hoạt và hoạt động tôn giáo tại Việt Nam như đối với người Việt Nam.

Tuy nhiên, đại biểu cho rằng nội dung về tín ngưỡng trong dự thảo Luật còn đơn giản, sơ sài, chưa bao quát được đầy đủ hoạt động tín ngưỡng đang diễn ra một cách đa dạng và phức tạp như hiện nay.

Hòa thượng Thạch Huôn (Sóc Trăng), Linh mục Lê Ngọc Hoàn cũng như các đại biểu Võ Thị Dung, Lê Đắc Lâm (Bình Thuận), Nguyễn Lâm Thành (Lạng Sơn) đều chung quan điểm dự thảo Luật có đến 10 Chương nhưng chỉ có một Chương với sáu Điều quy định về tín ngưỡng là chưa đầy đủ, mất cân đối, nặng về tôn giáo, nhẹ về tín ngưỡng. Cần nghiên cứu bổ sung nội dung về tín ngưỡng, điều chỉnh bố cục dự thảo khắc phục sự mất cân đối về số Chương. Đặc biệt, đại biểu Lê Đắc Lâm và Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm (Hà Nội) đều nhấn mạnh đến tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên chưa được đề cập trong dự thảo Luật.

Dự thảo Luật cần thể hiện rõ tinh thần đoàn kết giữa các tôn giáo, phát huy vai trò tôn giáo trong việc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta, giữ gìn và phát huy truyền thống thờ cúng tổ tiên, tôn vinh và nhớ ơn những người có công với Tổ quốc, dân tộc và nhân dân, tôn trọng tín ngưỡng, truyền thống của đồng bào các dân tộc và người có đạo. Thông qua đó tăng cường sự đồng thuận giữa người có tín ngưỡng, tôn giáo với người không có tín ngưỡng, tôn giáo, Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm phát biểu./.

(TTXVN)