Hội thảo do Trung tâm Nghiên cứu chính sách quốc tế trường Đại học Meiji tổ chức, với sự diễn giải của những chuyên gia hàng đầu thuộc các trường Đại học lớn của Nhật Bản, Mỹ, Việt Nam, Philippines, Đài Loan, Trung Quốc... Đặc biệt có sự tham gia của Cựu Phó Đô đốc Hải quân Nhật Bản, Tướng Yoji Koda.

Ngoài ra còn có hàng trăm người tham gia là những học giả, nhà nghiên cứu về Biển của Nhật Bản, các nước ASEAN...

Hội thảo chia làm hai phần: Phần 1 là những tham luận liên quan tới “Nhận thức của các nước lớn và các nước xung quanh khu vực châu Á về Biển Đông”; Phần 2 là những nghiên cứu, đánh giá về tình hình an ninh châu Á.

Tại hội thảo, các đại biểu chia sẻ một số hình ảnh và hoạt động xây dựng, cải tạo, san lấp, bồi đắp các đảo nhân tạo của Trung Quốc tại khu vực biển Đông.  Các đại biểu chỉ ra rằng hoạt động bồi đắp đảo nhân tạo của Trung Quốc sẽ trực tiếp nguy hại cho hệ sinh thái và môi trường tại Biển Đông; khẳng định yêu sách “đường lưỡi bò” chính là nguyên nhân gây ra tình hình bất ổn ở Biển Đông trong suốt thời gian qua; đồng thời nhấn mạnh việc Trung Quốc xây dựng đường băng trên các đảo nhân tạo có thể đặt Mỹ vào tình trạng nguy hiểm trong thời bình.

Vì vậy, vấn đề xây dựng lòng tin lẫn nhau giữa các nước trong khu vực được các học giả đánh giá có ý nghĩa quan trọng, ảnh hưởng mạnh mẽ đối với tiến trình hòa bình và ổn định ở khu vực; đồng thời vấn đề các bên tuân thủ luật pháp quốc tế và Công ước Luật Biển năm 1982 được các đại biểu xem là điều kiện tiên quyết trong giải quyết tranh chấp tại Biển Đông.

Ngoài ra, các đại biểu cũng thảo luận về chính sách của Mỹ, Nhật Bản và một số quốc gia đang có tranh chấp tại Biển Đông.

Hầu hết các chuyên gia đều cho rằng, tình hình ổn định tại khu vực Biển Đông đang có nguy cơ bị đe dọa nghiêm trọng do những căng thẳng liên quan vấn đề tranh chấp lãnh thổ giữa Trung Quốc và một số nước ASEAN, đặc biệt là hành động đơn phương xây dựng các đảo nhân tạo của Trung Quốc thời gian qua. 

Điều này khiến dư luận trong khu vực và cộng đồng quốc tế đặc biệt chú ý và tỏ rõ sự quan ngại sâu sắc, nhất là tại châu Âu, Mỹ, Nhật Bản và Australia.

Các học giả cũng nhấn mạnh vai trò trung gian của ASEAN cũng như của các nước lớn khác trong và ngoài khu vực trong việc giải quyết tranh chấp và quản lý xung đột, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết phải xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC); đồng thời đề nghị các bên liên quan giữ nguyên hiện trạng, tránh các hành động khiêu khích và tìm cách mở rộng vùng kiểm soát bằng cách giải pháp quân sự để duy trì một vùng biển hòa bình, an toàn và ổn định./.