Gần 30 năm trước, ngày 25-5-1987, Báo Nhân Dân đăng trên trang nhất bài viết với hàng tít đậm Những việc cần làm ngay, tác giả ký tên N.V.L. Những bài báo đấu tranh chống tiêu cực ngày ấy của Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh có ảnh hưởng mạnh mẽ, tạo nên “cú hích” trong toàn xã hội, và lan tỏa sức sống đến tận hôm nay…

Những bài báo gây chấn động 30 năm trước

Cố nhà báo Hữu Thọ, nguyên Trưởng Ban Tư tưởng - Văn hóa T.Ư, nguyên Tổng Biên tập Báo Nhân Dân từng kể lại, chiều chủ nhật, 24-5-1987, một “người đứng tuổi” đích thân đến Báo Nhân Dân gửi bài cho đồng chí thường trực đúng phiên trực của ông với vai trò Ủy viên Ban Biên tập. Thư không ghi dấu hỏa tốc, nhưng vì phong bì đề chữ Văn phòng Trung ương nên ông bóc ra ngay. Trong thư có bài báo viết tay, tựa đề “Những việc cần làm ngay”, kèm theo đó là bức thư viết tay gửi Ban Biên tập.

Ngay ngày hôm sau, trên báo Nhân Dân xuất hiện một bài báo rất ngắn, vẻn vẹn có hơn 300 từ với tiêu đề “Những việc cần làm ngay”. Trong bài báo, tác giả có bút danh viết tắt N.V.L đã trực tiếp chỉ ra một số nguyên nhân cơ bản gây ra tình trạng tăng giá, đồng thời đưa ra một số biện pháp để khắc phục. Tác giả yêu cầu “các cơ quan tuyên truyền (báo chí, đài phát thanh, đài truyền hình…) phải phản ánh và lên án, phải chỉ đích danh những cá nhân, cơ quan, những tổ chức… làm các việc trái với chủ trương của Nghị quyết Trung ương 2”, “các cơ quan pháp luật phải lôi các vụ, việc làm sai trái lớn để nghiêm trị và kết quả thế nào phải đưa rõ lên các cơ quan ngôn luận cho nhân dân biết”.


Liên tiếp những ngày sau đó (từ 25 đến 30-5), có tới 5 bài báo cùng mang tiêu đề “Những việc cần làm ngay” của tác giả N.V.L được đăng tải. Chuyên mục “Những việc cần làm ngay” của Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh với bút danh N.V.L đã được mở trên Báo Nhân Dân từ đó cho đến ngày 28-9-1990, tập hợp 31 bài báo nêu những vấn đề nóng hổi trong đời sống kinh tế - xã hội, trực diện chỉ ra những hiện tượng, hành vi tiêu cực của một số tập thể, cá nhân, phê phán thói quan liêu, vô trách nhiệm, lãng phí. Đồng thời, yêu cầu phải xử lý kịp thời và trả lời trước công luận.

Theo cố nhà báo Hữu Thọ, “Những việc cần làm ngay” trở thành một nhu cầu, một đòi hỏi, một sự cổ vũ và động viên. Nó được đông đảo cán bộ, quần chúng và nhân dân phát động thành một phong trào. Nhiều ngành và tỉnh, thành phố đã có chỉ thị hưởng ứng tinh thần N.V.L., tức là “nói và làm”.

Trong thời kỳ này phong trào hưởng ứng “Những việc cần làm ngay” được các phương tiện thông tin đại chúng phản ánh kịp thời là những “nhát búa mạnh mẽ” đập vào “sự im lặng đáng sợ” của những cá nhân, những cơ quan có trách nhiệm về các vụ việc tiêu cực, tạo ra bầu không khí công khai, cởi mở trong xã hội.

Tác giả N.V.L viết: “Từ khi chuẩn bị Đại hội VI, Đảng và Nhà nước đã phát động phong trào nói thẳng, nói thật. Ai làm tốt thì khen, ai làm không tốt thì phê bình để sửa chữa, trừng phạt nếu cần. Các báo từ Bắc chí Nam đã đưa ra nhiều vụ việc sai phạm rất lớn do quần chúng phát hiện. Nhưng sau đó phần nhiều là một sự im lặng đáng sợ. Mong rằng từ nay phải đổi mới, chấm dứt tình trạng này” (N.V.L - Những việc cần làm ngay - Báo Nhân Dân ngày 26-5-1987).

Đồng chí Thuận Hữu, Ủy viên T.Ư Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân nhận định: “Sự khuyến khích, động viên đó của đồng chí Nguyễn Văn Linh là nhân tố quan trọng để việc công khai hóa, dân chủ hóa đời sống xã hội, làm lành mạnh hóa các quan hệ xã hội tiến thêm một bước từ chặng đường đầu của sự nghiệp Đổi mới. Đó là “cú hích” cho một sự “chuyển động” báo chí, dư luận và cả xã hội, đẩy cho “cỗ xe” Đổi mới tiến nhanh...”

Không chỉ góp phần thành công cho công cuộc Đổi mới của đất nước, chuyên mục “Những việc cần làm ngay” trên Báo Nhân Dân cũng mở ra một thời kỳ mới cho báo chí cách mạng Việt Nam với những cây bút dám nhìn thẳng vào sự thật, đấu tranh cho sự thật.

Và sức sống lan tỏa thời hiện đại

Với trọng trách của mình, Báo Nhân Dân đã tổ chức sưu tầm, nghiên cứu, biên soạn và phối hợp với Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản cuốn sách Sức sống "Những việc cần làm ngay" (1-2017) nhằm cung cấp thêm tài liệu về lý luận và kinh nghiệm thực tiễn cho việc triển khai thực hiện hiệu quả Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII).

Cuốn sách được sắp xếp chặt chẽ thành ba phần chính: “Những việc cần làm ngay”; Hưởng ứng “Những việc cần làm ngay”; Sức sống “Những việc cần làm ngay” trong giai đoạn hiện nay. Cuốn sách không chỉ ghi lại lịch sử của thời khắc Đổi mới, mà còn bổ sung những tư liệu, kinh nghiệm quý trong quá trình hưởng ứng phong trào “nói và làm” một thời. Phần ba của cuốn sách chính là sự kết nối của quá khứ và hiện tại, với nhiều bài viết đã đăng tải trên Báo Nhân Dân của những đồng chí lãnh đạo giữ trọng trách của Đảng và Nhà nước qua nhiều thời kỳ.

Trong bài viết “Nói thật, làm thật để ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, Đảng viên” (Báo Nhân Dân ngày 9-2-2012), nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu đã hoan nghênh Báo Nhân Dân mở chuyên mục “Những việc cần làm ngay về xây dựng Đảng” và kêu gọi đồng chí, đồng bào cả nước tích cực tham gia chuyên mục này để hiến kế, hiến công xây dựng Đảng ta ngày càng trong sạch, ngày càng vững mạnh.

Còn nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Trương Tấn Sang có bài viết “Gánh nặng trách nhiệm trước lịch sử và tương lai” (Báo Nhân Dân ngày 31-8-2016) đã nêu lên hiện tượng đau lòng: “Chưa bao giờ trong lịch sử hơn 70 năm Nhà nước ta, Nhà nước “của dân, do dân và vì dân” lại xuất hiện những biểu hiện tiêu cực như hiện nay: “tư bản thân hữu”, “lợi ích nhóm”, “sân sau của gia đình”…”. Đồng thời, đồng chí Trương Tấn Sang chỉ ra rằng: “5 năm một nhiệm kỳ chỉ là cái chớp mắt của lịch sử, nhưng cũng chính vào lúc này, Đảng phải chứng minh cho nhân dân thấy được rằng, bằng việc làm đúng đắn hôm nay, những Đảng viên chân chính sẽ giữ cho con thuyền Cách mạng không bị chệch hướng trong tương lai”.

Đây hẳn sẽ là tài liệu tham khảo bổ ích đối với các tổ chức đảng, các cán bộ, đảng viên khi triển khai thực hiện Nghị quyết. Đây cũng là tập hợp những ý kiến, những bài báo đanh thép, đầy sức chiến đấu của suốt 30 năm qua liên quan đến “Những việc cần làm ngay” để những người làm báo cách mạng trong thời kỳ mới học hỏi, tiếp tục cầm bút với với tâm đức và tài năng, với tấm lòng trong sáng và cương trực.

Cố nhà báo Hữu Thọ từng cho rằng, mục tiêu “Những việc cần làm ngay” nhằm bảo đảm thực hiện các nghị quyết của Đảng, và muốn thực hiện các nghị quyết của Đảng thì phải đấu tranh chống các hiện tượng tiêu cực.

30 năm trước, chuyên mục ấy được mở ra để triển khai Nghị quyết Đại hội VI và các nghị quyết của Trung ương. Còn hiện nay, chúng ta đang triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) Về tăng cường xây dựng chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống; những biểu hiện “tự diễn biến”,“tự chuyển hóa” trong nội bộ. Trong thời điểm này, với nhiệm vụ quan trọng đó, chúng ta cũng có "những việc cần làm ngay".

“Quan điểm thực hiện đã được nêu trong Nghị quyết là: “Nhìn thẳng vào sự thật, nói rõ sự thật, đánh giá đúng sự thật. Kết hợp giữa “xây” và “chống”; “xây” là nhiệm vụ cơ bản, chiến lược, lâu dài; “chống” là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách”. Sau 30 năm, Sức sống "Những việc cần làm ngay" vẫn còn nguyên giá trị lý luận, thực tiễn”, đồng chí Tổng Biên tập Thuận Hữu nói.

Trong những dòng Thay lời tựa viết cho cuốn sách quý: Sức sống "Những việc cần làm ngay", đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng viết: “Mong đồng chí, đồng bào cả nước đón đọc và hưởng ứng mạnh mẽ “Những việc cần làm ngay” trong xây dựng Đảng nhằm thực hiện thắng lợi Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII”.

Cuộc sống nóng hổi luôn đặt ra “Những việc cần làm ngay” đòi hỏi chúng ta phải giải quyết trong từng bối cảnh, góc độ và sự việc cụ thể. Và với cuốn sách này, mong rằng sức sống, sức lan tỏa toát ra từ nội dung và cả tinh thần của chuyên mục hấp dẫn một thời sẽ ngày càng thêm mạnh mẽ./.

Theo Nhân Dân