ĐẨY MẠNH CÔNG TÁC TUYÊN TRUYỀN VỀ PHÁT HUY NHẬN THỨC, TRÁCH NHIỆM CỦA ĐOÀN VIÊN, THANH NIÊN

Hiện nay, công tác tuyên truyền về phát huy nhận thức, trách nhiệm của đoàn viên, thanh niên trong thực hiện Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới được quan tâm, chú trọng. Trong các nhiệm kỳ đại hội của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, phong trào “Tuổi trẻ xung kích bảo vệ Tổ quốc” được chú trọng, được thực hiện thường xuyên, bài bản thông qua các phong trào thiết thực với các nội dung về “xung kích trong thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh; xung kích tham gia xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân cách mạng chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”; “xung kích tham gia thực hiện các chương trình, dự án, cuộc vận động hướng về biên giới, biển đảo, bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ” và “xung kích đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn dân cư”^{(1) (2)}. Vai trò của tổ chức Đoàn trong đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, ngăn chặn, phản bác thông tin và luận điệu sai trái, tham gia đảm bảo an ninh, an toàn thông tin, bảo vệ an ninh tư tưởng, an ninh văn hóa trên không gian mạng được khẳng định rõ nét. Công tác phối hợp với các đơn vị trong tuyên truyền, vận động đoàn viên, thanh niên hăng hái lên đường nhập ngũ; xây dựng nhiều ấn phẩm và tổ chức các hoạt động tuyên truyền về trách nhiệm, nghĩa vụ và vinh dự khi được tuyển chọn tham gia nhập ngũ được đẩy mạnh; ý thức chấp hành, thực hiện nghĩa vụ quân sự của đoàn viên, thanh niên được nâng cao. Các cấp bộ đoàn có các hoạt động thăm hỏi, động viên kịp thời các gia đình có hoàn cảnh khó khăn có con, em tham gia nhập ngũ, phục vụ trong lực lượng vũ trang. Các phong trào trong thanh niên công an, thanh niên quân đội đã phát huy thanh niên lực lượng vũ trang trở thành lực lượng nòng cốt trong thực hiện chiến lược bảo vệ Tổ quốc; đồng thời, tham gia thực hiện các nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương. Các hoạt động tuyên truyền hướng về biên giới, biển đảo và tham gia đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn dân cư được triển khai với nhiều nội dung, hình thức phong phú, thiết thực, hiệu quả. Bên cạnh đó, các cấp bộ đoàn và đoàn viên, thanh niên tích cực đấu tranh phòng, chống vi phạm pháp luật và tệ nạn xã hội, nhất là ma túy trong thanh thiếu niên, tham gia đấu tranh chống buôn bán người, vượt biên trái phép. Với những nỗ lực của các cấp bộ đoàn trong tuyên truyền và tổ chức các hoạt động, tỉ lệ thanh niên có nhận thức tích cực trong thực hiện chiến lược bảo vệ Tổ quốc hiện nay chiếm tỉ lệ cao (trên 70%), cụ thể: thanh niên nhận thức được họ là lực lượng nòng cốt trong mọi hoạt động (71,3%) và họ nên tham gia vào các hoạt động do Đoàn, Hội tổ chức (79,5%)⁽³⁾.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác tuyên truyền về ý thức, trách nhiệm của không ít cán bộ, đoàn viên, thanh niên trong tham gia bảo vệ Tổ quốc còn hạn chế. Hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật chưa được triển khai đồng đều, đặc biệt tại các khu vực khó khăn, vùng sâu, vùng xa; hoạt động giáo dục, cảm hóa thanh niên chậm tiến chưa đạt hiệu quả như mong muốn. Công tác tuyên truyền, giáo dục và hỗ trợ thanh thiếu niên vi phạm pháp luật còn thiếu đồng bộ, thiếu chiều sâu, chưa tạo được sự chuyển biến rõ nét; tình trạng vi phạm pháp luật trong thanh thiếu niên vẫn còn diễn biến phức tạp, đối tượng phạm tội ngày càng trẻ hóa. Công tác tuyên truyền, giáo dục về phòng, chống ma túy còn chưa đến được với tất cả đối tượng thanh thiếu niên, một số cơ sở đoàn còn lúng túng và chưa có giải pháp tích cực để tuyên truyền đối với số thanh thiếu niên có nguy cơ mắc các tệ nạn ma túy cao; tài liệu hướng dẫn, nội dung tuyên truyền còn hạn chế, nội dung hình thức có nơi chưa phù hợp, chưa phong phú, chưa thu hút được đối tượng là giới trẻ; chưa nắm đúng được tâm lý của thanh thiếu niên và tình hình ma túy hiện nay. Các hoạt động đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch của các cấp bộ đoàn còn nhiều lúng túng, nhất là ở cơ sở. Cơ chế nắm bắt thông tin xuyên tạc, phản động còn chậm. Các cấp bộ đoàn còn thụ động trong đấu tranh với các bài viết, trang thông tin xấu, độc; chưa có nhiều tin, bài chất lượng trong đấu tranh phản bác. Mức độ lan tỏa, sự tương tác của trang cộng đồng trên mạng xã hội facebook của Trung ương Đoàn thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng còn chưa cao. Bên cạnh đó, công tác kết nghĩa, phối hợp hoạt động, hỗ trợ, chi viện cho các đơn vị, địa phương biên giới, hải đảo mới tập trung cho việc ký kết, thăm hỏi, tặng quà; chưa đầu tư đổi mới nội dung, hình thức để thực hiện những công trình, phần việc thanh niên.

XÁC ĐỊNH GIẢI PHÁP TRỌNG TÂM

Trên cơ sở những kết quả đạt được và những tồn tại, hạn chế, có thể rút ra một số giải pháp nhằm phát huy ý thức, trách nhiệm của thanh niên trong thực hiện Chiến lược bảo vệ Tổ quốc thời gian tới như sau:

Một là, tăng cường tổ chức các hoạt động tuyên truyền, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của đoàn viên, thanh niên trong thực hiện các nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; tiếp tục quán triệt sâu sắc các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; chủ trương, quan điểm, nhiệm vụ và giải pháp về nhiệm vụ quốc phòng - an ninh và bảo vệ Tổ quốc do Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đã đề ra. Tăng cường các biện pháp nắm bắt và kịp thời định hướng tư tưởng, dư luận xã hội cho thanh niên trước những vấn đề mới phức tạp nảy sinh.

Hai là, trong bối cảnh của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, Đoàn các cấp cần đặc biệt chú trọng triển khai Chiến lược bảo vệ biên giới Quốc gia, Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trên không gian mạng. Tổ chức các đội thanh niên xung kích tham gia các hoạt động bảo vệ an ninh, trật tự, đấu tranh với các quan điểm sai trái của các thế lực thù địch trong thực tiễn và trên mạng xã hội, nâng cao cảnh giác không để các phần tử xấu lôi kéo, kích động gây mất đoàn kết dân tộc.

Ba là, tiếp tục xây dựng và triển khai Cuộc vận động Nghĩa tình biên giới, hải đảo giai đoạn mới. Nâng cao chất lượng các chương trình “Xuân biên giới, tết biển đảo”, “Tháng ba biên giới”, “Sinh viên với biển, đảo Tổ quốc”, “Hành trình tuổi trẻ vì biển đảo quê hương” hằng năm... Tổ chức các hoạt động thăm hỏi, chăm sóc, giúp đỡ gia đình, thân nhân cán bộ, chiến sĩ đang công tác nơi biên giới, biển đảo. Tổ chức các hoạt động kết nghĩa giữa các tổ chức Đoàn, Hội khu vực đồng bằng với khu vực biên giới, biển đảo. Tham gia phối hợp, hỗ trợ hoạt động của các hải đội dân quân thường trực tham gia bảo vệ chủ quyền biển, đảo trong tình hình mới.

Bốn là, để nâng cao chất lượng quân đội, Đoàn các cấp đẩy mạnh tuyên truyền, vận động thanh niên có trình độ học vấn cao đăng ký khám tuyển nghĩa vụ quân sự; phối hợp với các cơ quan chức năng tổ chức các hoạt động tiễn tân binh và đón thanh niên hoàn thành nghĩa vụ quân sự trở về địa phương thông qua các hoạt động như “Vì bạn tòng quân”, “Ngày hội giao quân”, Hội trại “Tiếp bước cha anh”, “Tuổi trẻ anh hùng bảo vệ Tổ quốc”. Duy trì và tăng cường tổ chức các hoạt động tư vấn, đào tạo nghề, giới thiệu việc làm cho đoàn viên thanh niên hoàn thành nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ công an trở về địa phương.

Năm là, tổ chức Đoàn trong lực lượng vũ trang cần tiếp tục triển khai hiệu quả các phong trào “Thanh niên Quân đội rèn đức, luyện tài, xung kích, sáng tạo, quyết thắng” và phong trào “Thanh niên Công an nhân dân học tập, thực hiện 6 điều Bác Hồ dạy - Xung kích, sáng tạo, tình nguyện, lập công vì an ninh Tổ quốc”. Đồng thời, thúc đẩy thanh niên lực lượng vũ trang phát huy vai trò trong tham gia xây dựng nông thôn mới, xây dựng đô thị văn minh, tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng, phòng chống thiên tai, bão lũ, dịch bệnh và tham gia các nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế - xã hội tại các địa phương.

Sáu là, thành lập, bồi dưỡng kiến thức nghiệp vụ cho các tổ, đội thanh niên xung kích đảm bảo an ninh trật tự khu vực biên giới, tại các khu dân cư; hỗ trợ các mô hình phát triển kinh tế gắn với đảm bảo an ninh trật tự dành cho đối tượng thanh niên người dân tộc thiểu số, thanh niên yếu thế trên địa bàn chiến lược, trọng điểm. Đẩy mạnh mô hình kết nghĩa giữa tổ chức Đoàn trong lực lượng vũ trang với tổ chức Đoàn trên địa bàn dân cư, trường học, doanh nghiệp; hoạt động của các đội thanh niên xung kích, đội thanh niên tự quản, tổ tuần tra thanh niên ở cơ sở.

Bảy là, duy trì hoạt động và nhân rộng mô hình “Tuyến đường thanh niên tự quản về an ninh trật tự”, “Khu dân cư không có thanh thiếu niên mắc tệ nạn xã hội”; các câu lạc bộ “Tuổi trẻ với pháp luật”, “Tuổi trẻ với phòng chống ma túy, mại dâm, HIV/AIDS”... Nhân rộng các mô hình cổng trường an toàn giao thông, bến đò ngang an toàn, điểm giao cắt đường bộ - đường sắt an toàn; tích cực tham gia xóa các điểm đen về an toàn giao thông. Duy trì hiệu quả các Đội thanh niên xung kích đảm bảo trật tự an toàn giao thông; Đội Thanh niên tình nguyện sơ cứu, ứng cứu nhanh về tai nạn giao thông. Phối hợp với các ngành trong giáo dục, giúp đỡ, cảm hóa thanh thiếu niên chậm tiến trên địa bàn dân cư. Duy trì hiệu quả các mô hình “Bạn giúp bạn”, “Ánh sáng niềm tin”, Câu lạc bộ “Thắp sáng niềm tin”....

Tám là, tăng cường đấu tranh phòng, chống vi phạm pháp luật và tệ nạn xã hội, nhất là ma túy trong thanh thiếu niên. Kiên trì phối hợp với các ngành trong giáo dục, giúp đỡ, cảm hóa thanh thiếu niên chậm tiến trên địa bàn dân cư. Phát huy vai trò của lực lượng thanh niên công an xã chính quy tham gia kiêm nhiệm cán bộ Đoàn chủ chốt tại địa phương.

Chín là, duy trì hoạt động thường xuyên và thực hiện cơ chế kết nối, liên thông thông tin trong chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong tổ chức Đoàn ở các cấp. Các cơ quan báo chí của Đoàn xây dựng, duy trì chuyên mục và tuyến tin, bài về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Thường xuyên củng cố, kiện toàn Ban Chỉ đạo các cấp. Phát triển các trang cộng đồng thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cấp Trung ương và cấp tỉnh; lan tỏa, chia sẻ các bài viết trên các nền tảng số của Đoàn từ Trung ương tới cơ sở. Tổ chức lực lượng tham gia phối hợp với các cơ quan chức năng, nghiệp vụ để đấu tranh với những sự việc, tình huống phức tạp, nhạy cảm./.

ThS. Nguyễn Văn Quý
Viện Nghiên cứu Thanh niên

(1) Đoàn TNCS Hồ Chí Minh: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII (2012 - 2017), Nxb. Thanh niên, H, 2017.

(2) Đoàn TNCS Hồ Chí Minh: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII (2022 - 2027), Nhà xuất bản Thanh niên, H, 2022.

(3) Viện Nghiên cứu Thanh niên: Đánh giá tình hình thanh niên năm 2022, H, 2022.