Văn bản pháp lý cao nhất có hiệu lực là Nghị định 29/2008/NÐ-CP quy định về khu công nghiệp, khu chế xuất và khu kinh tế, trong đó có KKTCK. Quy hoạch phát triển các KKTCK đến năm 2020 đã được phê duyệt tại Quyết định 52/2008/QÐ-TTg. Các KKTCK được thành lập tại các thời điểm khác nhau và tùy đặc thù của địa phương, hiện tại, hầu hết KKTCK đã hoàn thành xây dựng quy hoạch chung và quy hoạch chi tiết.

Theo Bộ Kế hoạch và Ðầu tư, nhìn chung hoạt động xuất nhập khẩu qua các KKTCK biên giới liên tục phát triển, đóng góp ngày càng tăng cho ngân sách nhà nước. Kim ngạch xuất nhập khẩu năm  2010 đạt 5,44 tỷ USD  (xuất khẩu 2,93 tỷ USD, nhập khẩu 2,51 tỷ USD, tăng gấp ba lần năm 2005). Các KKTCK thu hút hàng trăm dự án đầu tư trong và ngoài nước và hàng nghìn doanh nghiệp hoạt động với số vốn nhiều nghìn tỷ đồng. Các KKTCK góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, xây dựng quan hệ đoàn kết, hữu nghị, hợp tác với các nước láng giềng, cải thiện đời sống nhân dân khu vực biên giới, củng cố an ninh quốc phòng.

Theo Bộ Công thương, từ khi Nghị định 29/2008/NÐ-CP có hiệu lực đã xuất hiện nhiều vấn đề phải giải quyết: Vướng mắc nảy sinh giữa các quy định mới ban hành với các quy định áp dụng riêng cho các khu kinh tế đặc thù được ban hành trước đó, dẫn đến chưa thật sự rõ ràng trong quy định, thiếu nhất quán trong văn bản hướng dẫn, không thống nhất về nhận thức và áp dụng quy định pháp luật. Các khó khăn vướng mắc liên quan hàng loạt vấn đề từ cơ chế tổ chức, quản lý, chính sách ưu đãi, quy trình, thủ tục hải quan...

Ðể bảo đảm cơ sở pháp lý hiệu lực, nhất quán và đồng bộ, tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước và sự phát triển của các khu kinh tế, trong đó có KKTCK, thời gian tới, Nghị định 29/2008/NÐ-CP cần được rà soát, sửa đổi, bổ sung một số nội dung cơ bản. Ðó là, thống nhất Ban quản lý khu kinh tế cấp tỉnh trên toàn quốc. Có quy định với doanh nghiệp xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng. Sửa đổi quy định về điều chỉnh quy hoạch chi tiết xây dựng đã được phê duyệt các khu chức năng trong khu kinh tế...

Cơ chế, chính sách phát triển khu kinh tế cần được hoàn thiện theo hướng gắn với giải quyết các vấn đề xã hội và môi trường, bảo đảm tính bền vững. Ưu tiên thu hút ngành nghề, lĩnh vực có hàm lượng công nghệ cao, vừa giải quyết việc làm vừa nâng cao chất lượng lao động. Quy hoạch khu kinh tế gắn với quy hoạch đô thị, quy hoạch thương mại địa phương, quy hoạch ngành. Số lượng và quy mô khu kinh tế cần phù hợp thực tế địa phương, tránh theo "phong trào". Làm tăng tính hấp dẫn với nhà đầu tư trong nước và nước ngoài để đa dạng nguồn vốn xây dựng hạ tầng, giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước...

Ðể hệ thống các KKTCK phát triển ổn định, về lâu dài cần sự quan tâm, đầu tư hơn nữa của các bộ, ngành và địa phương biên giới; cần có biện pháp quản lý phù hợp thông lệ quốc tế, hài hòa các bên đối tác, khai thác lợi thế, thực hiện đúng chủ trương của Nhà nước và các cam kết quốc tế nhằm pháp triển thương mại biên giới bền vững.

Theo Nhân dân